“Tinh ý” để phát hiện kịp thời
ThS.BS Đỗ Thiện Hải, Phó trưởng khoa Truyền nhiễm, Bệnh viện Nhi Trung ương, bệnh chân tay chân xuất hiện quanh năm, tuy nhiên thời điểm hiện nay là điều kiện thuận lợi cho virus gây bệnh phát triển. Bệnh đa phần lành tính nhưng diễn biến rất nhanh chỉ trong vòng vài giờ. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ dẫn đến tình trạng nặng như sốc, viêm não, viêm màng não, viêm cơ tim, phù phổi cấp thậm chí dẫn đến tử vong.
Điều đặc biệt, là cha mẹ nhiều khi cần tinh ý mới phát hiện kịp thời con bị chân tay miệng. Bởi bệnh dễ bị nhầm lẫn với các bệnh thông thường khác.
Có trường hợp ở tuyến cơ sở bệnh nhân được chẩn đoán là viêm họng cấp và cho thuốc uống, đến khi tới BV Nhi trung ương khám, làm các xét nghiệm thì mới phát hiện ra bị chân tay miệng. Có trường hợp khi vào viện rồi, bệnh nhân mới nổi các mụn nước ở họng, khe bẹn, nếu không để ý kỹ rất khó thấy.
Vậy bệnh chân tay miệng có những dấu hiệu cảnh báo nào cần lưu ý? Theo BS Đỗ Thiện Hải: Có ba dấu hiệu cảnh báo diễn biến nặng.
Cha mẹ cần tinh ý để phát hiện ra các dấu hiệu bệnh chân tay miệng ở trẻ.
Thứ nhất là trẻ quấy khóc kéo dài. Có khi quấy khóc cả đêm không ngủ. Trẻ ngủ khoảng 15 – 20 phút lại tỉnh và quấy khóc. Đây là dấu hiệu trẻ bị nhiễm độc thần kinh chứ không phải bị đau miệng như nhiều bậc cha mẹ lầm tưởng.
Thứ hai là trẻ sốt cao không hạ. Trẻ sốt cao từ 38,5 độ, không đáp ứng với thuốc hạ nhiệt paracetamol, kéo dài trong 48 giờ. Đây là dấu hiệu cho thấy tình trạng các quá trình đáp ứng viêm rất mạnh trong cơ thể, dẫn tới nhiễm độc thần kinh. Lúc này cần một loại thuốc đặc biệt hơn, đó là chế phẩm Ibuprofen.
Thứ ba là giật mình. Cha mẹ cần quan sát con xem khi chơi con có biểu hiện này không. Đây cũng là dấu hiệu của nhiễm độc thần kinh của bệnh chân tay miệng.
Chỉ cần xuất hiện một trong ba dấu hiệu trên, ngoài tổn thương ở da (rát đỏ, mụn nước ở các vị trí đặc biệt như họng, quanh miệng, lòng bàn tay, lòng bàn chân, mông, đầu gối…) – đôi khi có trẻ không có biểu hiện này, cần đưa trẻ đi khám bệnh chân tay miệng ngay lập tức.
Không có thuốc điều trị đặc hiệu
BS Hải cho biết, bệnh chân tay miệng có thể do nhiều loại virus gây nên và không có thuốc điều trị đặc hiệu. Khi trẻ bị tổn thương ở miệng sẽ gây đau, cho nên cần cho trẻ ăn các thức ăn lỏng, dễ tiêu như cháo loãng, sữa. Dùng các thuốc giảm đau, sát trùng niêm mạc miệng như nước muối 0,9%, Kamistad… Vệ sinh da cho trẻ, tránh bội nhiễm vi khuẩn bằng cách tắm cho trẻ bằng các loại nước có tính sát trùng nhẹ như nước lá chè, lá chân vịt…Dùng dung dịch Betadin bôi các tổn thương ngoài da sau khi tắm.
Chân tay miệng là bệnh nhiễm virus cấp tính lây truyền theo đường tiêu hóa thường gặp ở trẻ nhỏ và rất dễ lây cho người khác, dễ bùng phát thành dịch Có một biện pháp phòng tránh bệnh rất hiệu quả đó là rửa tay thường xuyên bằng xà phòng dưới vòi nước chảy nhiều lần trong ngày (cả người lớn và trẻ em). Đặc biệt trước khi chế biến thức ăn, trước khi ăn/cho trẻ ăn, trước khi bế ẵm trẻ, sau khi đi vệ sinh, sau khi thay tã và làm vệ sinh cho trẻ. Tại Khoa Truyền nhiễm, BV Nhi T.Ư số lượng người nhà vào thăm bệnh nhân rất đông, nhưng ít người rửa tay trước khi ra khỏi phòng bệnh. Đây có thể lại là nguồn lây bệnh cho cộng đồng.
BS Đỗ Thiện Hải
Mai Nguyễn
