Cách nhận biết và xử lý các u phần mềm hay gặp

U nang phần mềm.

U nang biểu bì (Epidermoid cyst), hay bị gọi nhầm là u nang bã nhờn, là một u nang ở da phổ biến nhất, gặp bất cứ đâu trên cơ thể. Biểu hiện: Nổi trên da là một u nang hay nốt sần, kích thước từ vài milimet đến vài xăngtimet, có thể có dấu chấm trung tâm, di chuyển khi sờ nắn, tiến triển chậm. U nang có thể viêm từng đợt, lúc này nó sẽ to hơn, đau. Có thể rỉ chất dịch đặc màu vàng, mùi hôi. Khi mổ ra trong lòng u nang chứa chất keratin màu trắng giống bã đậu, nên có người gọi là u bã đậu. Đôi khi chẩn đoán phải dựa vào giải phẫu bệnh khi cắt bỏ u.

Điều trị: Có thể không điều trị nếu không có triệu chứng. Phẫu thuật được đặt ra khi nó ảnh hưởng thẩm mỹ, gây triệu chứng viêm đau, vỡ nang. Phẫu thuật được thực hiện khi u không có hiện tượng viêm vì lúc này lớp vỏ nang rất dễ vỡ, việc cắt bỏ hoàn toàn khó khăn, u rất dễ tái phát. Bác sĩ sẽ kê một liều kháng sinh + giảm viêm rồi hẹn đến phẫu thuật. Có nhiều phương pháp phẫu thuật:
 Kỹ thuật rạch thông thường: Đối với các u nang biểu bì không nhiễm trùng, không vỡ. Một vết mổ được thực hiện trên bề mặt u nang dài bằng đường kính u. Sau đó lấy trọn u nang, tránh làm vỡ để giảm thiểu tái phát và viêm thứ cấp.

Kỹ thuật mổ tối thiểu: Điều này tương tự như kỹ thuật rạch thông thường ở trên nhưng với vết mổ nhỏ hơn, khoảng một phần ba đường kính của u nang. Mặc dù kỹ thuật này tạo ra một vết sẹo nhỏ hơn, nhưng nó có nguy cơ để lại một phần của thành nang, nguy cơ tái phát cao hơn.

 Cắt bỏ hình elip: Cắt bỏ hình elip là kỹ thuật ưa thích đối với các u nang bị nhiễm trùng, vỡ hoặc viêm có thể bị sẹo và dính vào mô xung quanh. Với kỹ thuật này, toàn bộ u nang và mô xung quanh được cắt bỏ toàn bộ, giảm thiểu nguy cơ thành nang còn sót lại và tái phát, mặc dù kết quả là sẹo sẽ xấu hơn.

Bệnh phẩm sau mổ nên được gửi giải phẫu bệnh để loại trừ ác tính hay phân biệt với các tổn thương lành tính khác.

U nang lông ( Pillar cysts): Giống như u nang biểu bì vì chúng là những nốt sần dưới da cứng, phát triển chậm, trong lòng chứa chất keratin. Tuy nhiên, các nang này có nguồn gốc từ vỏ của nang lông và thường nằm nhất trên da đầu, không có dấu chấm trên u.

Phẫu thuật: Bất kỳ kỹ thuật nào được mô tả ở trên (trong u nang biểu bì) có thể được sử dụng, nhưng kỹ thuật rạch thông thường cung cấp một phương pháp loại bỏ nhanh chóng và hiệu quả, vì tổn thương ít dễ bị vỡ hơn

U mỡ ( lipoma): U mỡ dưới da là loại u mô mềm lành tính phổ biến nhất. Chúng bao gồm các tế bào mỡ trưởng thành được bao bọc bởi bao xơ mỏng. U mỡ xuất hiện dưới dạng các nốt dưới da mềm, không đau có kích thước từ 1 đến 10cm, thường xuất trên thân và các chi trên và có thể là hình tròn, hình bầu dục hoặc đa lớp. Thông thường, bệnh nhân có thể có nhiều hơn một u mỡ và đôi khi họ có thể có một tình trạng di truyền đặc trưng bởi sự phát triển của nhiều u mỡ ở một số thành viên gia đình. Biến đổi ác tính của một u mỡ thành sarcoma mỡ là rất hiếm.

Chẩn đoán u mỡ thường được thực hiện bằng khám lâm sàng. Kiểm tra siêu âm có thể hữu ích để phân biệt u mỡ với u nang biểu bì hoặc u nang hạch. Nếu một u mỡ nghi ngờ gây ra các triệu chứng (đau hoặc hạn chế vận động), lớn nhanh, hoặc cứng sinh thiết được chỉ định. Việc điều trị u mỡ, nếu cần vì đau, lo ngại về chẩn đoán, là phẫu thuật cắt bỏ các tế bào.

BS Trịnh Thế Cường (Bệnh viện E)