Trái phiếu doanh nghiệp có thể tăng nóng trong quý 3

Thống kê của Công ty Cổ phần Chứng khoán SSI cho thấy, tổng khối lượng trái phiếu doanh nghiệp phát hành trong quý 2/2020 là 122.300 tỷ đồng, tăng 69,7% so với cùng kỳ 2019. Lũy kế 6 tháng đầu năm là 171.500 tỷ đồng, tăng 61,3% so với cùng kỳ, bỏ xa mức tăng trưởng 37% trong năm 2019. Đặc biệt, trong 6 tháng đầu năm, chỉ có 10.000 tỷ đồng (chiếm 5,8% tổng lượng phát hành) của Tập đoàn Masan là phát hành ra công chúng; còn lại 94,2% là phát hành riêng lẻ của 133 doanh nghiệp và được chia thành 826 đợt.

Theo SSI, quy mô thị trường trái phiếu doanh nghiệp tăng khoảng 15,6% so với cuối năm 2019 lên mức 791.000 tỷ đồng, tương đương khoảng 12,9% GDP. Việt Nam cùng với Trung Quốc, Malaysia là những nước châu Á có thị trường trái phiếu doanh nghiệp tăng trưởng mạnh nhất. Hiện quy mô thị trường trái phiếu doanh nghiệp tính trên GDP của Việt Nam đã bỏ xa Indonesia, vượt qua Philippines nhưng vẫn còn cách khá xa mức 23% GDP của Thái Lan; 33 - 35% GDP của Trung Quốc, Singapore; 50,9% GDP của Malaysia và 80% GDP của Hàn Quốc (theo ADB). Tuy vậy, so với các kênh huy động vốn khác tại Việt Nam, kênh trái phiếu doanh nghiệp vẫn có quy mô khá khiêm tốn. Nền kinh tế Việt Nam vẫn dựa nhiều vào tín dụng ngân hàng. Tổng quy mô tín dụng tại 30/6/2020 là 8,48 triệu tỷ đồng, tương đương 138,5% GDP và gấp 10,75 lần kênh trái phiếu doanh nghiệp.

Theo SSI, mức tăng trưởng quá nóng của trái phiếu doanh nghiệp gần đây tiềm ẩn nhiều rủi ro cho thị trường. Từ đầu năm đến nay, Bộ Tài chính đã liên tục phát đi cảnh báo rủi ro về trái phiếu doanh nghiệp, đưa ra khuyến nghị cho nhà đầu tư và các thành viên tham gia thị trường. Bộ Tài chính cũng đã triển khai lấy ý kiến và trình Chính phủ ban hành Nghị định 81/2020/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định 163/2018/NĐ-CP quy định về phát hành trái phiếu doanh nghiệp (Nghị định 81). Đầu tháng 9/2020, Nghị định 81 sẽ chính thức có hiệu lực sẽ tạo khuôn khổ pháp lý chặt chẽ hơn đối với phát hành trái phiếu. Do vậy, thị trường trái phiếu doanh nghiệp quý 3/2020 có thể tăng nóng nhưng sẽ hạ nhiệt trong quý 4/2020.

Sự gia tăng phát hành mạnh trong quý 2/2020 một phần cũng là sự tăng tốc trước khi các điều kiện phát hành bị siết chặt lại. Bởi vậy, trong 2 tháng 7 - 8/2020, các doanh nghiệp có thể sẽ gia tăng mạnh phát hành trước khi Nghị định 81 chính thức có hiệu lực. Sau thời điểm 1/9/2020, các đợt phát hành riêng lẻ sẽ giảm mạnh, các doanh nghiệp có nhu cầu phát hành phần lớn sẽ phải chuyển qua phát hành ra công chúng.