Hiện Tp. Hồ Chí Minh có 137 tuyến xe buýt với 2.322 phương tiện; trong đó có 99 tuyến trợ giá và 38 tuyến không trợ giá. Cơ sở hạ tầng phục vụ cho các tuyến buýt có 4.487 vị trí điểm dừng xe buýt; trong đó 540 nhà chờ xe buýt, 2.570 trụ dừng, 65 biển treo tạm dừng và 1.321 vị trí ô sơn dừng xe buýt.
Đặc biệt, có 39/83 vị trí điểm đầu – điểm cuối tuyến xe buýt chưa ổn định, đang sử dụng lòng lề đường để xe buýt đỗ. Điều này gây ảnh hưởng đến thu hút hành khách đi xe buýt và không đảm bảo an toàn giao thông.
Theo ông Lê Hoàn, Trưởng phòng Kế hoạch Đầu tư (Trung tâm Quản lý giao thông công cộng Tp. Hồ Chí Minh), việc khối lượng vận chuyển trên các tuyến xe buýt phổ thông có trợ giá giảm do một số nguyên nhân như số lượng tuyến xe buýt có trợ giá hoạt động hiện nay giảm; một số tuyến có phương tiện hoạt động cũ, không đảm bảo số chuyến hoạt động theo kế hoạch; chất lượng dịch vụ, thái độ phục vụ của một số lái xe, nhân viên phục vụ trên xe chưa tốt.
Ngoài ra, còn do thái độ phục vụ không đáp ứng “thiện cảm” của hành khách, đặc biệt là về thời gian di chuyển không đảm bảo. Trong 7 tháng năm 2019, có hơn 333.000 chuyến xe buýt (chiếm 14%) hoạt động trễ chuyến trên 15 phút, do bị ảnh hưởng của giao thông trên đường, làm ảnh hưởng đến biểu đồ giờ hoạt động. Hơn nữa, vận tốc xe buýt ở mức dưới 20 km/giờ, thời gian chuyến đi kéo dài, không cạnh tranh được với các phương tiện cá nhân, cũng như các phương tiện công nghệ (như Grab, Be, Goviet…)
Nguyên nhân cũng đến từ quy hoạch giao thông công cộng chưa đồng bộ với quy hoạch đô thị. Mà thực tế thì quy hoạch mạng lưới xe buýt của TP. Hồ Chí Minh hiện cũng chưa có, bởi vướng vào các quy định trong Luật Quy hoạch.
Để khắc phục các khó khăn nay, Trung tâm Quản lý giao thông công cộng Tp. Hồ Chí Minh đang xây dựng theo hướng tái cấu trúc mạng lưới xe buýt để kết nối với dự án xe buýt nhanh (BRT). Trong đó có 5 dự án đang thi công và dự kiến hoàn thành trong năm 2019 với tổng quy mô 163 trụ dừng, nhà chờ, 163 bảng đèn led và 163 camera.
Ngoài ra còn triển khai các dự án bến xe buýt Lê Minh Xuân, Hóc Môn, Phú Xuân, Kinh Lộ, Bến Súc; đang đề xuất chủ trương đầu tư 3 dự án bến kỹ thuật xe buýt Vĩnh Lộc, bến xe buýt Đa Phước, Tỉnh lộ 10 và 1 dự án kết nối metro.
Bên cạnh đó, nhằm nâng cao năng lực quản lý điều hành, Trung tâm Quản lý giao thông công cộng đang nghiên cứu thay đổi dần mô hình hợp tác xã xe buýt hiện nay cho phù hợp thực tế; trong đó, nghiên cứu đề xuất tái cơ cấu các hợp tác xã nhỏ, hướng tới hình thành các đơn vị vận tải có năng lực và ổn định, nhất là tiến tới mô hình hợp tác xã quản lý tập trung (về tài chính, phương tiện và nhân sự).
