Vừa qua, TTCP đã ban hành thông báo Kết luận thanh tra về công tác bảo vệ môi trường trong khai thác khoáng sản; việc quản lý, sử dụng đất có nguồn gốc từ nông lâm trường và việc chấp hành quy định pháp luật trong hoạt động khai thác cát, sỏi tại tỉnh Hòa Bình, thời kỳ thanh tra 2011 - 2018.
Theo TTCP, UBND tỉnh Hòa Bình đã có nhiều nỗ lực trong công tác chỉ đạo, ban hành nhiều văn bản phục vụ công tác quản lý hoạt động khai thác cát trên địa bàn, đã tiến hành các cuộc thanh tra, kiểm tra, song vẫn còn không ít tồn tại, hạn chế, vi phạm.
Các điểm mỏ khai thác mất an ninh trật tự
Cụ thể, sau khi cấp phép, các điểm mỏ khai thác cát đều xảy ra tình trạng mất an ninh trật tự, người dân tập trung đông người khiếu kiện, có nguyên nhân là do xung đột lợi ích giữa doanh nghiệp được cấp phép và các cá nhân khai thác cát trái phép, dẫn đến một số điểm mỏ sau khi được cấp phép không thể khai thác được hoặc khai thác cầm chừng như tại các dự án của Công ty Trách nhiệm hữu hạn Xây dựng Hùng Yến, Công ty Cổ phần khai khoáng Sahara.
TTCP cũng chỉ ra công tác phối hợp giữa các cơ quan, đơn vị, địa phương chưa thực sự hiệu quả, việc phối hợp giữa các ngành, các lực lượng của các tỉnh trong việc ngăn chặn, xử lý các đối tượng khai thác cát trái phép có lúc còn chưa chặt chẽ nên hoạt động khai thác cát trái phép vẫn còn diễn ra.
 |
| Công ty Hùng Yến đã dừng các hoạt động khai thác, đưa phương tiện ra khỏi khu vực giáp ranh với xóm Tân Lập, xã Thịnh Minh (TP Hòa Bình). (Ảnh: Báo Hòa Bình) |
Kết luận thanh tra nêu rõ: “Hiện nay việc tuần tra kiểm soát chủ yếu dựa vào lực lượng cảnh sát giao thông đường thủy, cảnh sát môi trường. Tuy nhiên, lực lượng còn mỏng, phương tiện, con người phục vụ cho công tác kiểm tra, truy bắt các đối tượng khai thác cát trái phép tại các địa phương còn hạn chế”.
Các đối tượng khai thác cát sử dụng nhiều phương thức, thủ đoạn để khai thác trái phép, đối phó với cơ quan chức năng, nhiều tàu thuyền nổi trên sông, chủ một số bến bãi trên địa bàn tỉnh tranh thủ lợi dụng khai thác trái phép vào ban đêm, khai thác tại các khu vực giáp ranh.
Ngoài ra, việc xử lý vi phạm nhiều thời điểm còn chưa triệt để, dứt khoát; sự phối hợp giữa cơ quan chức năng, cơ quan hành chính với cơ quan công an, cơ quan quản lý đường sông còn chưa tốt.
Bến bãi quá dày... chỉ có 1 bến có giấy phép
TTCP cũng chỉ rõ, việc di dời các bến bãi khu vực TP Hòa Bình hiện nay còn gặp nhiều khó khăn, do việc cho thuê đất đối với các doanh nghiệp kinh doanh tập kết vật liệu xây dựng đã được thực hiện từ lâu. Vì vậy, khi triển khai giải tỏa các doanh nghiệp thường chây ì, không hợp tác, không di dời do chưa bố trí được vị trí thích hợp để các doanh nghiệp chuyển đến.
Cơ quan thanh tra đã kiểm tra cụ thể tại dự án khai thác cát của Công ty Cổ phần khai khoáng Sahara, cho thấy quá trình khai thác xảy ra xung đột với đối tượng khai thác cát trái phép, ảnh hưởng việc bảo đảm trật tự an toàn xã hội khu vực khai thác, đã bị tỉnh yêu cầu tạm dừng khai thác để khắc phục từ năm 2017. Đến nay, công ty đã khắc phục xong nhưng chưa được UBND tỉnh Hòa Bình cho phép hoạt động khai thác trở lại.
Còn tại dự án khai thác cát của Công ty Trách nhiệm hữu hạn xây dựng Hùng Yến, quá trình khai thác cũng xảy ra xung đột với đối tượng khai thác cát trái phép, gây ảnh hưởng an ninh trật tự trên địa bàn. Tại thời điểm thanh tra năm 2019, công ty không xuất trình được các biên bản cắm mốc giới của mỏ, quyết định bổ nhiệm Giám đốc điều hành Mỏ, không có báo cáo quan trắc định kỳ hàng năm của các năm 2016, 2017.
Cũng theo Kết luận thanh tra, công tác quản lý các bãi tập kết cát trên địa bàn tỉnh Hòa Bình cũng có nhiều tồn tại. Trên địa bàn tỉnh có 20 bến bãi tập kết vật liệu xây dựng. Bến bãi quá dày so với nhu cầu cung cấp cát địa phương tiềm ẩn xảy ra cạnh tranh không lành mạnh trong hoạt động kinh doanh; gây khó khăn trong kiểm soát nguồn gốc cát.
Trong 20 bến bãi chỉ có 7 bãi liên quan đến hoạt động đê điều, trong đó có 1 bến của Công ty TNHH Việt Hoàng đã được cấp giấy phép hoạt động trong phạm vi bảo vệ đê điều, 6 bãi chưa được cấp giấy phép hoạt động trong phạm vi bảo vệ đê điều, vi phạm Điều 25, Điều 26, Luật Đê điều.
Nhiều bến bãi sử dụng đất vượt quá diện tích được thuê, sử dụng đất ven sông làm nơi tập kết vật liệu xây dựng, xây dựng công trình, đổ phế thải ra sông, gây ô nhiễm môi trường.
Kiểm tra nguồn cung cấp cát tại một số bến bãi cho thấy, khối lượng cát nhập vào bến bãi chủ yếu từ các tàu trôi nổi trên sông Đà, mua vào không rõ nguồn gốc. Tuy vậy, việc kiểm tra, xử lý của cơ quan chức năng tỉnh Hòa Bình chưa thực sự hiệu quả, chưa có biện pháp hữu hiệu để giám sát, kiểm soát nguồn gốc cát.
Trách nhiệm liên quan thuộc về Sở Tài nguyên và Môi trường, các Sở, ngành liên quan, UBND TP Hòa Bình, trách nhiệm chung thuộc về UBND tỉnh Hòa Bình.
TTCP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Chủ tịch UBND tỉnh Hòa Bình tăng cường trách nhiệm của UBND các cấp trong công tác quản lý hoạt động khai thác khoáng sản (cát) trên địa bàn tỉnh.
Phân công rõ trách nhiệm giữa các cấp, ngành trong công tác quản lý; thực hiện tốt việc phối hợp giữa các sở, ngành chức năng liên quan và UBND cấp huyện, xã để giám sát, kiểm tra, xử lý triệt để việc khai thác, kinh doanh cát trái phép trên địa bàn tỉnh. Thực hiện có hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm hành vi vi phạm trong khai thác, trong vận chuyển, kinh doanh cát trái phép trên địa bàn tỉnh; không để xảy việc kinh doanh, tiêu thụ cát có nguồn gốc khai thác trái phép.
