Buông lỏng quản lý
Theo KLTT trong giai đoạn năm 2013 - 2018, Bộ LĐ-TB&XH không báo cáo với Thủ tướng Chính phủ khi không xây dựng được chiến lược, kế hoạch về đưa NLĐ đi làm việc ở nước ngoài. Chậm kiến nghị sửa đổi, bổ sung hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về lĩnh vực này, ban hành một số văn bản hành chính, thủ tục hành chính không đúng quy phạm pháp luật.
Ngoài ra, Bộ LĐ-TB&XH chưa thực sự quan tâm đúng mức đến quyền và lợi ích hợp pháp của NLĐ đi làm việc ở nước ngoài; không có biện pháp giải quyết triệt để, không báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ để có biện pháp đàm phán với nước ngoài để giảm chi phí cho NLĐ.
Trong thời gian dài, Bộ LĐ-TB&XH không quản lý, kiểm soát được mức thu phí, tiền môi giới của doanh nghiệp. Quy định mức phí, phí đào tạo thị trường Nhật Bản chưa phù hợp với chính sách và thỏa thuận đã ký của Nhật Bản không đúng với tình hình thực tế, gây ảnh hưởng đến NLĐ, là nguyên nhân cơ bản khiến lao động bỏ trốn và cư trú bất hợp pháp ở nước ngoài.
 |
| Thanh tra Chính phủ (TTCP) thanh tra công tác quản lý Nhà nước về lĩnh vực đưa người lao động (NLĐ) Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng tại 6 tỉnh Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Nghệ An, Hà Tĩnh, Hải Dương, Hưng Yên và chỉ ra những hạn chế, khuyết điểm cùng những vi phạm. |
Đáng lưu ý, tại thời điểm thanh tra, TTCP phát hiện Thanh tra Bộ LĐ-TB&XH không xử phạt hết hành vi vi phạm hành chính của doanh nghiệp với số tiền gần 9 tỷ đồng.
KLTT cũng chỉ rõ, Cục Quản lý Lao động ngoài nước không quản lý, kiểm soát được doanh nghiệp trong việc thu phí thị trường Nhật Bản, dẫn đến trong thời gian dài NLĐ phải chi trả mức phí quá cao (7.000 - 8.000USD/1 lao động). Tham mưu ban hành văn bản quy định mức thu phí và phí đào tạo thị trường Nhật Bản không đúng với thỏa thuận đã ký và chính sách của Nhật Bản.
Bên cạnh đó, Cục Quản lý Lao động ngoài nước không tổ chức thực hiện việc quản lý NLĐ đi làm việc ở nước ngoài bằng mã số, không tham mưu Bộ LĐ-TB&XH báo cáo Thủ tướng Chính phủ tổng kết hàng năm về hoạt động đưa NLĐ Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng. Thiếu kiểm tra, giám sát để nhiều doanh nghiệp sau khi được cấp phép hoạt động không hiệu quả, không đưa được lao động đi làm việc ở nước ngoài.
Cục Quản lý Lao động ngoài nước phát hiện nhiều doanh nghiệp không làm thủ tục cấp đổi giấy phép nhưng buông lỏng, không có phương án xử lý; không ban hành 22 kết luận thanh tra năm 2015. Tham mưu và ban hành văn bản đồng ý cho 13 doanh nghiệp được thí điểm triển khai đưa thực tập sinh kỹ năng ngành hộ lý đi thực tập tại Nhật Bản, khi chưa ký Bản ghi nhớ hợp tác.
Kết quả thanh tra tại 6 tỉnh, thành phố, TTCP chỉ rõ, việc tuyên truyền, phổ biến luật và văn bản hướng dẫn chưa triệt để, số lượng lao động của tỉnh cư trú bất hợp pháp ở nước ngoài còn nhiều, đặc biệt là ở thị trường Hàn Quốc (Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Hưng Yên, Nghệ An, Hà Tĩnh).
Công tác thanh tra, kiểm tra đối với các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh chưa thường xuyên; việc quản lý lao động về nước còn hạn chế (Vĩnh Phúc, Phú Thọ). Nhiều tổ chức, doanh nghiệp mở văn phòng đại diện chi nhánh, điểm tư vấn trên địa bàn tỉnh để tuyển sinh đi du học gắn với việc làm thêm có thu nhập cao ở Nhật Bản, Hàn Quốc thực chất là một dạng xuất khẩu lao động, gây nguy cơ hậu quả khó xử lý (Phú Thọ, Nghệ An, Hà Tĩnh).
Việc quản lý đối với các văn phòng tư vấn, tuyển chọn lao động đi làm việc ở nước ngoài chưa được chặt chẽ, thiếu sự quản lý của cơ quan chức năng. Số lượng các văn phòng đại diện, tư vấn tuyển chọn lao động đi làm việc ở nước ngoài trên địa bàn tỉnh chưa được thống kê theo dõi và chưa có biện pháp phối hợp giữa các cơ quan quản lý, dẫn đến khó kiểm soát, quản lý hoạt động tuyển chọn lao động (Hà Tĩnh, Phú Thọ).
Kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân có sai phạm
Từ những hạn chế, thiếu sót trên, Tổng TTCP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ với trách nhiệm chung trong công tác quản lý Nhà nước về lĩnh vực đưa NLĐ Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, Bộ LĐ-TB&XH chịu trách nhiệm trước những thiếu sót, khuyết điểm đã được chỉ ra qua thanh tra.
Đồng thời, kiểm điểm làm rõ trách nhiệm, có hình thức xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật đối với Cục trưởng Cục Quản lý Lao động ngoài nước giai đoạn 2012 - 2016 trong việc tham mưu ban hành các văn bản không đúng quy định của pháp luật.
Bộ LĐ-TB&XH xử lý đối với các doanh nghiệp hoạt động đưa NLĐ đi làm việc ở nước ngoài. Thu hồi giấy phép hoạt động đưa NLĐ đi làm việc ở nước ngoài của Tổng Công ty Lắp máy Việt Nam; Công ty Cổ phần Thương mại và Cung ứng nhân lực Quốc tế Bắc Việt; Tổng Công ty Thủy sản Hạ Long (nay là Tổng Công ty Thủy sản Việt Nam), công bố việc nộp lại giấy phép của Công ty Cổ phần Liên doanh Đầu tư Quốc tế KLF theo quy định.
Thanh tra Bộ LĐ-TB&XH thanh tra toàn diện hoạt động đưa NLĐ đi làm việc ở nước ngoài đối với Công ty Cổ phần Nguồn nhân lực quốc tế Thuận An KYOTO.
Kiểm tra, thu hồi giấy phép đối với 6 doanh nghiệp được cấp phép trong năm 2015, 2016, nếu không thực hiện phương án tổ chức bộ máy đề nghị thu hồi giấy phép theo quy định.
Kiểm tra, rà soát đối với 19 doanh nghiệp được cấp phép trong năm 2017 nhưng đến tháng 6/2018 chưa đưa được lao động đi làm việc ở nước ngoài, nếu đến thời điểm ban hành kết luận thanh tra không đưa được lao động đi, đề nghị thu hồi giấy phép theo quy định.
 |
| Thông báo KLTT số 351/TB-TTCP về Công tác quản lý Nhà nước về lĩnh vực đưa người lao động (NLĐ) Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng. |
Bộ LĐ-TB&XH có biện pháp xử lý số tiền do không xử phạt hết lỗi vi phạm hành chính của Thanh tra Bộ theo quy định; Chủ trì phối hợp với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam thanh tra toàn diện việc thu hồi và chuyển tiền môi giới ra nước ngoài trái quy định.
TTCP yêu cầu UBND tỉnh Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Hưng Yên, Nghệ An tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra đối với các doanh nghiệp hoạt động đưa NLĐ đi làm việc ở nước ngoài. Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến các quy định của pháp luật, có biện pháp giảm số lượng lao động của tỉnh cư trú bất hợp pháp ở nước ngoài tránh ảnh hưởng đến uy tín chung về lao động xuất khẩu của tỉnh.
