Lương Như Hộc - tổ nghề mộc bản

(khoahocdoisong.vn) -   Dưới triều Lê Thánh Tông, những người thợ ở Hồng Lục, Liễu Tràng đã khắc ván in bộ Đại Việt sử ký toàn thư. Trong đó có cống hiến to lớn của Lương Như Hộc.

Đi sứ, học nghề in mộc bản

Lương Như Hộc, tên tự là Tường Phủ, người làng Hồng Liễu (Hồng Liễu gồm 3 thôn: Thanh Liễu, Liễu Tràng, Khuê Liễu) thuộc tổng Thạch Khôi, huyện Trường Tân, nay là xã Tân Hưng, huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương.

Ông đỗ Đệ nhất giáp tiến sĩ cập đệ tam danh (Thám hoa) khoa Nhâm Tuất niên hiệu Đại Bảo 3 (1442) đời Lê Thái Tông lúc mới 23 tuổi, làm quan trải hai triều: Lê Nhân Tông và Lê Thánh Tông, từng giữ nhiều chức vụ quan trọng như An Phủ sứ, Hàn lâm học sĩ, Lễ bộ tả thị lang, Đô ngự sử...

Năm Quý Hợi (1443) đời Lê Nhân Tông, Lương Như Hộc khi đang là Ngự tiền học sinh cục trưởng, ông cùng với Tri chế cáo Nguyễn Như Đổ và Ngự sử trung thừa Hà Phủ được sung vào đoàn sứ bộ sang Minh đáp tạ về việc tế điếu.

Năm Kỷ Mão (1459), Lương Như Hộc lại được cử đi sứ nhà Minh cùng Trần Phong, Trần Bá Linh sang nhà Minh để cầu phong. Trong lần đi sứ lần thứ hai này, ông được phong hiệu "Lương khâm sứ". Trong những lần đi sứ sang nhà Minh, ngoài công việc của một sứ thần, Lương Như Hộc đã lưu tâm quan sát, học được nghề khắc mộc bản in sách.

Khi về nước, ông truyền dạy cho con em trong làng cách làm, cách chọn gỗ, cách khắc gỗ, cách in, cách dùng màu... Với óc sáng tạo, bàn tay khéo léo, cần mẫn, người dân Hồng Liễu đã học được nghề khắc ván in mà Lương Như Hộc đã dày công tìm hiểu.

Từ thế kỷ 15 đến thế kỷ 19, Liễu Tràng là làng khắc mộc bản duy nhất, là trung tâm in sách cho cả nước. Tuy việc khắc in ở nước ta đã có từ đời nhà Trần, nhưng mới chỉ hạn chế trong việc in kinh ở chùa, chưa được phổ biến rộng rãi.

Khắc ván in bộ Đại Việt sử ký toàn thư

Tiếng vang về một làng khắc ván in bay đến tận kinh đô, vua Lê Thánh Tông đã ra chiếu chỉ triệu tập người dân Hồng Liễu lên Thăng Long làm việc khắc mộc bản, in kinh sách cho triều đình. Thời Hồng Đức văn hóa phát triển rực rỡ, nhưng nghề in chưa được phát triển, nhiều văn bản quan trọng còn phải chép tay, số lượng hết sức hạn chế. Nay dùng bản khắc gỗ có thể in ra hàng loạt, nên văn thơ thời Hồng Đức được lưu hành rộng rãi khắp nơi.

Vào năm Chính Hòa thứ 18 (1697) dưới triều Lê, thợ Hồng Lục, Liễu Tràng đã khắc ván in bộ Đại Việt sử ký toàn thư, bộ sách lịch sử quan trọng bậc nhất của nước ta. Họ cũng khắc in hàng ngàn bộ sách khác, góp phần thúc đẩy văn hóa nước nhà phát triển. Nghề khắc mộc bản in ở Hồng Lục, Liễu Tràng dưới triều Lê đã đem lại cuộc sống dư dật cho ba làng, dù không làm ruộng, người dân ở xứ này cũng no đủ. Từ đó có câu ca nói lên cuộc sống khá sung túc của họ:

          Đình Sinh, Quán Sến, chùa Tràng

          Trong ba làng ấy không làm cũng ăn.

          Không làm ở đây có nghĩa là không làm ruộng.

(còn nữa)

Theo Đời sống
Dấu hiệu lạ từ lỗ đen quái vật của Ngân Hà

Dấu hiệu lạ từ lỗ đen quái vật của Ngân Hà

Sagittarius A* là lỗ đen quái vật nằm ở trung tâm Milky Way (Ngân Hà), là thiên hà mà Trái Đất trú ngụ. Những hình ảnh mới chụp được bởi Kính thiên văn Event Horizon (EHT) đã hé lộ một bức tranh mới về lỗ đen này.
Nọc độc rắn hổ nguy hiểm thế nào?

Nọc độc rắn hổ nguy hiểm thế nào?

Nọc độc của rắn hổ đã không hề thay đổi trong hơn 10 triệu năm. Nguyên nhân là loại độc này nhắm đến prothrombin, một protein giúp đông máu và đóng vai trò quan trọng trong cơ thể sinh vật.
back to top