Kinh tế Việt Nam: Tăng tốc nhờ xuất khẩu hay giảm tốc do tắc nghẽn thương mại?

Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Nhật Bản (JCER) vừa công bố báo cáo thường niên lần thứ 6 với tiêu đề: "Châu Á trong đại dịch Covid-19: Những quốc gia nào đang trỗi dậy?". Đây là báo cáo đánh giá tác động của dịch bệnh Covid-19 đối với 15 nền kinh tế châu Á - Thái Bình Dương đến năm 2035.

Theo đó, báo cáo đưa ra hai kịch bản chính cho nền kinh tế. Kịch bản đầu tiên được gọi là kịch bản tiêu chuẩn, coi đại dịch chỉ là một sự kiện thoáng qua như động đất hay các thảm họa tự nhiên khác. Kịch bản thứ hai mang tính chất "trầm trọng hơn" khi dịch bệnh phá vỡ các xu hướng cấu trúc như toàn cầu hoá, đô thị hóa hay đổi mới.

Theo đánh giá của báo cáo, đại dịch Covid-19 đã khiến nhiều quốc gia đối mặt với các cuộc suy thoái sâu trong năm 2020. Song, các quốc gia bị ảnh hưởng ở mức độ như nhau. Sự khác biệt về mức độ ảnh hưởng hiện tại sẽ tạo ra sự khác biệt đáng kể đối với quy mô kinh tế các quốc gia này trong 15 năm tới. Trong năm 2020, chỉ có Trung Quốc và Việt Nam duy trì tốc độ tăng trưởng GDP dương. Trong khi đó, GDP Ấn Độ ước tính giảm hơn 10%; Philippines giảm hơn 8%; Thái Lan, Canada, Malaysia và Singapore ước tính giảm hơn 6%.

Kịch bản đầu tiên của JCER giả định rằng trong 4 - 5 năm nữa, các biến số kinh tế quan trọng sẽ quay trở lại ở mức trước đại dịch Covid-19. Bất chấp sự suy thoái kinh tế của Trung Quốc trong những năm vừa qua, nền kinh tế quốc gia này vẫn được dự báo sẽ tăng trưởng ở mức khoảng 3% vào năm 2035. Tại Mỹ, ước tính con số này sẽ đạt khoảng 1% trong năm 2035.

Kịch bản này cũng vẽ ra một bức tranh kinh tế tươi sáng đối với Việt Nam, khi nền kinh tế sẽ duy trì tốc độ tăng trưởng khoảng 6% vào năm 2035 nhờ xuất khẩu. Điều này sẽ đưa nền kinh tế Việt Nam vượt qua Đài Loan (Trung Quốc) vào năm 2035 về quy mô và trở thành nền kinh tế lớn thứ 2 Đông Nam Á, sau Indonesia. Đồng thời, Việt Nam cũng sẽ là quốc gia thu nhập trung bình cao vào năm 2023, đến năm 2035, thu nhập bình quân đầu người đạt 11.000USD/người.

Mô hình dự báo của JCER dựa trên đầu vào lao động, đầu vào vốn và năng suất lao động để dự báo GDP. Theo đó, năng suất chủ yếu được xác định bởi tỷ lệ đô thị hoá, chi tiêu cho R&D (nghiên cứu và phát triển) và mức độ mở của thương mại. Từ đó, trung tâm đã đưa ra một kịch bản mang tính chất "trầm trọng hơn" do hậu quả nghiêm trọng hơn của đại dịch Covid-19.