Kiểm toán Nhà nước kiến nghị chấn chỉnh nhiều dự án thua lỗ, mất vốn

“Làm ăn” lãi, nhưng quản lý dòng tiền “kém”

Năm 2020, Kiểm toán Nhà nước đã kiểm toán Báo cáo tài chính và các hoạt động liên quan đến quản lý, sử dụng vốn nhà nước năm 2019 của 160 doanh nghiệp thuộc 17 tập đoàn và tổng công ty. Kết quả kiểm toán cho thấy, 17/17 tập đoàn, tổng công ty được kiểm toán sản xuất kinh doanh có lãi, tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu tại một số đơn vị đạt tương đối cao.

Về lợi nhuận, PVPower đạt lợi nhuận sau thuế năm 2019 là 2.932,35 tỷ đồng; PTSC đạt 995,62 tỷ đồng; PVTrans đạt 982,09 tỷ đồng; EVNCPC đạt 767,9 tỷ đồng; UDIC đạt 671,22 tỷ đồng; Samco đạt 588,85 tỷ đồng; EVN HCM đạt 548,51 tỷ đồng...

Tuy nhiên, doanh nghiệp sử dụng vốn Nhà nước thuộc 17 tập đoàn và tổng công ty còn nhiều bất cập trong quản lý sử dụng vốn, tài sản, sai sót trong kê khai nghĩa vụ với ngân sách nhà nước. Một số đơn vị đầu tư không hiệu quả hoặc hiệu quả thấp, thậm chí có dự án thua lỗ lớn.

Việc quản lý dòng tiền tại nhiều doanh nghiệp chưa thực sự hiệu quả. Cụ thể, Công ty CP Vận tải Nhật Việt thuộc PVTrans còn khoản tiền gửi 4 tỷ đồng có kỳ hạn được thế chấp tại ngân hàng để mua tàu nhưng không thể giao dịch, có thể xảy ra tranh chấp bất lợi cho công ty. Công ty CP Dịch vụ Kỹ thuật Điện lực Dầu khí Việt Nam thuộc PVPower để tồn quỹ tiền mặt vượt mức quy định theo Quy chế quản lý và sử dụng vốn bằng tiền. Công ty CP Cảng Dịch vụ Dầu khí Đình Vũ, PTSC Phú Mỹ, PTSC Thanh Hóa, Công ty TNHH MTV Dịch vụ khảo sát và công trình ngầm PTSC còn tình trạng chưa cân đối hoặc rà soát nguồn tiền để chuyển tiền gửi không kỳ hạn sang tiền gửi...

Công tác quản lý, thu hồi nợ cũng còn nhiều yếu kém tại nhiều doanh nghiệp. Cụ thể, phát sinh nợ phải thu quá hạn của PVPower là 1.480,09 tỷ đồng; PVOIL là 800,73 tỷ đồng; Tổng công ty Địa ốc Sài Gòn (Resco) là 306,43 tỷ đồng; Sawaco là 42,02 tỷ đồng; Handico là 32,27 tỷ đồng; EVNCPC: 15,03 tỷ đồng; Samco: 12,05 tỷ đồng...

Nhiều khoản nợ khó đòi tại PVOIL: Tổng Công ty Thương mại Kỹ thuật và Đầu tư - CTCP 643,36 tỷ đồng; Công ty Cổ Phần Cảng Dịch Vụ Dầu Khí Đình Vũ 343,45 tỷ đồng; Hancorp 321,99 tỷ đồng; UDIC 269,93 tỷ đồng; PVPower 214,45 tỷ đồng; PVTrans 99,49 tỷ đồng; Tổng Công ty Địa ốc Sài Gòn 17,43 tỷ đồng; Công ty Điện lực Bình Phú thuộc EVN HCM 11,73 tỷ đồng; EVNCPC 9,62 tỷ đồng.

Nhiều tập đoàn, tổng công ty, công ty chưa thoái vốn đầu tư theo kế hoạch được duyệt. Handico chậm thoái vốn đầu tư tại 5 đơn vị, chưa thoái vốn tại 10 đơn vị... Một số công ty chậm thoái vốn khỏi lĩnh vực tài chính ngân hàng, lĩnh vực không phù hợp với ngành nghề kinh doanh chính như Sawaco (Công ty CP Quảng trường Quốc tế); Handico (Công ty Tài chính CP Handico)...

Các nhà máy nhiệt điện than của EVN.

Đầu tư không hiệu quả

Báo cáo của Kiểm toán Nhà nước cũng chỉ ra một số đơn vị đầu tư không hiệu quả hoặc hiệu quả thấp. Một số đơn vị mua sắm vật tư chưa đúng với nhu cầu sử dụng dẫn đến lượng vật tư, hàng hóa ứ đọng, chậm luân chuyển hoặc tồn kho lớn. Tại PVPower, Công ty CP Điện lực Dầu khí Nhơn Trạch 2 là 238,3 tỷ đồng, Công ty Điện lực Dầu Khí Hà Tĩnh 229,6 tỷ đồng, Công ty CP Thủy điện Hủa Na 12,4 tỷ đồng...

Một số doanh nghiệp còn đầu tư bất động sản đã hoàn thành công tác xây dựng nhưng chưa bán, khai thác, chậm đưa vào khai thác làm giảm hiệu quả sử dụng vốn như Công ty mẹ - Tổng Công ty Địa ốc Sài Gòn tại Khu đất số 481 Bến Ba Đình, phường 9, quận 8 xây dựng hoàn thành chung cư từ năm 2010, đến nay còn 242/350 căn hộ để trống; khu đất số 339/34A Tô Hiến Thành, phường 12, quận 10 đến nay còn 119 căn hộ để trống từ năm 2013.

Kiểm toán Nhà nước cũng cho biết một số dự án dừng triển khai từ nhiều năm, chậm tiến độ, chưa hiệu quả như dự án kho ngoại quan, dự trữ xăng dầu quốc gia tại Phú Quốc của PVOil; dự án nhà máy gạch bê tông khí chưng áp của Hancorp; dự án 174 Hà Huy Tập, Yên Viên, Hà Nội và 51,89ha tại cụm công nghiệp vừa và nhỏ huyện Sóc Sơn của Handico.

Đặc biệt, dự án đầu tư phát triển hạ tầng kỹ thuật khu đô thị mới Yên Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội của Tổng Công ty đầu tư phát triển hạ tầng đô thị (UDIC) đã quá hạn trên 16 năm, nhưng đến nay chưa được UBND TP Hà Nội gia hạn thực hiện dự án; dự án khu đô thị mới Cao Xanh - Hà Khánh B và dự án N01 - T8 của Hancorp lần lượt chậm 10 năm và 6 năm; dự án chung cư Khuông Việt của Resco chậm 2 năm...

Một số đơn vị đầu tư không hiệu quả hoặc hiệu quả thấp được Kiểm toán Nhà nước chỉ ra như Công ty mẹ - PVPower: Cổ tức, lợi nhuận được chia năm 2019 đạt 0,2% tổng vốn đầu tư. Hay như Công ty mẹ - Hancorp có 08/33 đơn vị có vốn góp lỗ năm 2019 là 289,05 tỷ đồng. Thậm chí, có dự án thua lỗ lớn, mất vốn chủ sở hữu. Cụ thể, lỗ lũy kế đến 31/12/2019 của Công ty mẹ - PTSC đầu tư vào Công ty TNHH Khảo sát Địa vật lý PTSC CGGV là 2.121 tỷ đồng, Công ty CP Dịch vụ Dầu khí Quảng Ngãi 240,7 tỷ đồng...

Có dự án đầu tư ra nước ngoài hiệu quả chưa đạt theo phương án phê duyệt. Cụ thể Công ty MVOT (tàu FSO Orkid) đạt 80%, PTSC Hải Phòng đạt 47,6%, Công ty AP đạt 25%, Công ty VOFT đạt 17%, Công ty Rồng đôi MV12 thấp hơn 13,44% so với phương án.

Kiểm toán Nhà nước cũng chỉ ra nhiều đơn vị sử dụng đất sai mục đích, sử dụng đất không hiệu quả như như PVOil 29,34ha; Tổng công ty Địa ốc Sài Gòn 6,3ha; Sawaco 1,14ha; Hancorp 0,52ha... Sử dụng không đúng mục đích có Công ty Dịch vụ Điện lực miền Trung 0,14ha; PVOil 13,12ha; PTSC: 54/120 căn phòng tại số 284 Nguyễn An Ninh, Vũng Tàu.

Qua quá trình kiểm tra, xác minh, Kiểm toán Nhà nước đã xác định lại tiền thuê đất, thuế đất một số đơn vị phải nộp thêm như Sawaco 145,58 tỷ đồng; UDIC 47,05 tỷ đồng; Samco 23,16 tỷ đồng; Tổng công ty Địa ốc Sài Gòn 4,32 tỷ đồng; EVN HCM 5,09 tỷ đồng; EVNCPC 1,09 tỷ đồng; PVOil 0,55 tỷ đồng. Do vậy, qua kiểm toán phải điều chỉnh tài sản, nguồn vốn, doanh thu, chi phí và kiến nghị tăng thu ngân sách Nhà nước 1.031,36 tỷ đồng.

Với kết quả kiểm toán trên, Kiểm toán Nhà nước kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ, cơ quan trung ương, địa phương và đơn vị được kiểm toán kiểm điểm, xử lý trách nhiệm tập thể, cá nhân đối với các khuyết điểm và sai phạm.