Bảo tàng Đại tướng Nguyễn Chí Thanh tọa lạc tại số 81 đường Tân Nhuệ, phường Thụy Phương, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội. Được UBND TP Hà Nội ra quyết định thành lập ngày 30/12/2020, đây là Bảo tàng ngoài công lập, thuộc sở hữu của gia đình cố Đại tướng.
Bảo tàng phục dựng theo nguyên mẫu là phòng làm việc trước đây của Đại tướng ở căn nhà 34 Lý Nam Đế, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội - nơi lưu giữ nhiều kỷ niệm sâu sắc của gia đình cố Đại tướng, trong giai đoạn 1955 - 1986. Tại ngôi nhà này, Đại tướng đã nhiều lần được đón Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm. Đây cũng là nơi diễn ra cuộc họp Bộ Chính trị ngày 6/8/1964 để bàn về sự nghiệp thống nhất đất nước.
Chia sẻ với báo chí, Đại tá Phạm Văn Phi, Giám đốc Bảo tàng cho biết, hệ thống trưng bày của Bảo tàng bao gồm 8 chủ đề chính: Quê hương - Cách mạng miền Trung; Việt Bắc; Xây dựng Quân đội; Xây dựng hòa bình ở miền Bắc; Cách mạng miền Nam; Ngày 6/7/1967 (ngày Đại tướng Nguyễn Chí Thanh qua đời); Tấm lòng những người ở lại; Gia đình - Hành trình tiếp nối. Ngoài ra còn có các tiểu đề Bình Trị Thiên khói lửa, nông nghiệp, đối ngoại, văn hóa văn nghệ, thể thao, "ông tướng du kích"...
Bảo tàng lưu giữ hơn 200 hình ảnh, gần 220 hiện vật, tài liệu giấy, 10 tài liệu khoa học phụ, 2 không gian tái hiện, 6 phim tài liệu, thư viện với hơn 100 đầu sách do Đại tướng Nguyễn Chí Thanh viết và các tác giả viết về Đại tướng. Nơi đây cũng trưng bày 23 pho tượng đồng gắn với các sự kiện lịch sử tiêu biểu của Đại tướng từ khi tham gia cách mạng đến khi từ trần năm 1967.
Các hiện vật, tài liệu trưng bày trong Bảo tàng tái hiện tương đối đầy đủ thân thế và sự nghiệp cách mạng của cố Đại tướng, về quê hương Thừa Thiên-Huế, về quá trình xây dựng quân đội, xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, đấu tranh thống nhất đất nước ở miền Nam. Đặc biệt, tại bảo tàng còn có nhiều hiện vật mới, lần đầu tiên được công bố, điển hình như công văn của các nước gửi cho Đại tướng.
Phục dựng bàn làm việc của cố Đại tướng tại căn nhà 34 Lý Nam Đế.
Chiếc máy ảnh được cố Đại tướng Nguyễn Chí Thanh sử dụng trong chiến trường miền Nam từ năm 1964-1966.
Bức tượng Đại tướng Võ Nguyên Giáp và Đại tướng Nguyễn Chí Thanh được trưng bày ở vị trí trang trọng nhất của Bảo tàng.
Bảo tàng được Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh - con trai cố Đại tướng, cùng các thành viên gia đình góp công xây dựng. Theo chia sẻ của gia đình, Bảo tàng không nhằm tôn vinh thêm về Đại tướng Nguyễn Chí Thanh mà chỉ kỳ vọng góp thêm nguồn tư liệu quý về lịch sử của quân đội và đất nước. Bảo tàng có quy mô tối thiểu, không thu tiền bên ngoài hay xin kinh phí từ Nhà nước.
Chiều 22/6 vừa qua, gia đình cố Đại tướng Nguyễn Chí Thanh đã tổ chức buổi giới thiệu Bảo tàng. Dự kiến, Bảo tàng sẽ mở cửa đón khách vào ngày 6/7/2023 nhân dịp tưởng niệm 56 năm ngày Đại tướng từ trần. Ngày 1/1/2024, lễ khánh thành sẽ được tổ chức chính thức nhân dịp 110 năm ngày sinh Đại tướng. Tại tỉnh Thừa Thiên-Huế, quê hương cố Đại tướng, Bảo tàng Đại tướng Nguyễn Chí Thanh có địa chỉ tại số 144, Đặng Thái Thân, TP Huế, đã chính thức mở cửa đón khách tham quan từ ngày 6/7/2022. (Ảnh do Bảo Tàng cung cấp).
Nhà lãnh đạo xuất sắc của Đảng, Nhà nước, Quân đội
Đại tướng Nguyễn Chí Thanh tên thật là Nguyễn Vịnh, sinh ngày 1/1/1914 tại làng Niêm Phò, huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên (nay là tỉnh Thừa Thiên-Huế). Sớm nhận thức được lý tưởng, trách nhiệm của mình đối với nhân dân, năm 1934, Đại tướng tham gia cách mạng trong phong trào Mặt trận Bình dân. Năm 1937, ông gia nhập Đảng Cộng sản Đông Dương, lần lượt giữ các chức vụ: Bí thư chi bộ, Bí thư Tỉnh ủy Thừa Thiên. Lập nhiều chiến công, năm 1959, ông được phong quân hàm Đại tướng. Ông đã được Nhà nước Việt Nam tặng thưởng: Huân chương Sao vàng (truy tặng), Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Quân công hạng nhất, Huân chương Chiến thắng hạng nhất và nhiều huân, huy chương khác.
Người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh
Từ vị tướng du kích tới Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị góp công kiến tạo nên "linh hồn", "mạch sống" của quân đội; từ người có dấu ấn sâu đậm trong các phong trào "Gió Đại phong", "Cờ ba nhất", "Sóng Duyên Hải"... tới chiến lược gia xuất sắc giai đoạn kháng chiến chống Mỹ, dù ở cương vị công tác nào, Đại tướng Nguyễn Chí Thanh cũng luôn thể hiện là nhà lãnh đạo kiệt xuất của Đảng, Nhà nước và Quân đội.
Người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh còn là một cán bộ mẫu mực về phẩm chất, đạo đức cách mạng. Nhận định về ông, Đại tướng Chu Huy Mân cho biết: "Với anh Thanh, phẩm chất đạo đức cách mạng và lối sống trong sáng trở thành sức mạnh thuyết phục những ai đã tiếp xúc với anh trong công tác, chiến đấu. Anh xem thường địa vị, danh vọng cá nhân, đấu tranh không khoan nhượng nhằm giữ vững và tăng cường vai trò lãnh đạo, uy tín và thanh danh của Đảng. Khiêm tốn là đức tính tự nhiên, cuộc sống thực của anh".