Hệ thống Versailles – Washington tan vỡ như thế nào?

Hệ thống hòa ước Versailles sau Thế chiến Một không làm thỏa mãn Nhật Bản, Đức và Italia, nên đã bị những nước này tìm mọi cách hủy bỏ.

<div> <div>&nbsp;</div> <p class="t-j"><strong>Nhật Bản</strong></p> <p class="t-j">Hầu như ngay sau khi nhậm chức (th&aacute;ng 4/1927), Thủ tướng Tanaka Giichi đ&atilde; c&ocirc;ng bố bản Tấu thỉnh m&agrave; nội dung chủ yếu l&agrave; x&acirc;m chiếm to&agrave;n bộ ch&acirc;u &Aacute; v&agrave; khu vực Viễn Đ&ocirc;ng của Li&ecirc;n X&ocirc;.</p> <p class="t-j">Thực hiện kế hoạch đại quy m&ocirc; n&agrave;y, ng&agrave;y 18/9/1931,&nbsp;<span>Nhật</span> ph&aacute;t động chiến tranh v&agrave; đến th&aacute;ng 3/1932 th&igrave; ho&agrave;n th&agrave;nh việc đ&aacute;nh chiếm khu vực M&atilde;n Ch&acirc;u của Trung Quốc, dựng l&ecirc;n ch&iacute;nh phủ b&ugrave; nh&igrave;n M&atilde;n Ch&acirc;u. Ng&agrave;y 15/9/1932, Nhật k&iacute; với &ldquo;nước M&atilde;n Ch&acirc;u&rdquo; hiệp ước c&ocirc;ng nhận &ldquo;nền độc lập&rdquo; của M&atilde;n Ch&acirc;u v&agrave; cho ph&eacute;p qu&acirc;n Nhật đ&oacute;ng tại đ&acirc;y.</p> <table class="FmsArticleBoxStyle ImageBox ImageCenterBox Border-1 image"> <tbody> <tr> <td class="FmsArticleBoxStyle-Images image "><img alt="Hệ thống Versailles – Washington tan vỡ như thế nào?" src="https://khds.1cdn.vn/2021/01/22/vnn-imgs-f-vgcloud-vn_hoa-uoc-versailles-khong-mang-lai-hoa-binh-cho-the-gioi.jpg" /></td> </tr> <tr> <td class="FmsArticleBoxStyle-Content image_desc">Lễ k&yacute; h&ograve;a ước Versailles</td> </tr> </tbody> </table> <p class="t-j">H&agrave;nh động của Nhật đ&atilde; chạm đến lợi &iacute;ch của Anh, Mỹ. Tuy nhi&ecirc;n, hai nước n&agrave;y đ&atilde; l&agrave;m ngơ với t&iacute;nh to&aacute;n rằng Nhật sẽ ti&ecirc;u diệt c&aacute;ch mạng Trung Quốc v&agrave; nhất l&agrave; sẽ tiến c&ocirc;ng Li&ecirc;n X&ocirc;. Trước đơn khiếu nại của Trung Quốc, Hội Quốc Li&ecirc;n cũng chỉ l&ecirc;n tiếng k&ecirc;u gọi &ldquo;thiện ch&iacute;&rdquo; của Nhật, đồng thời ph&aacute;i đo&agrave;n điều tra cuộc tranh chấp Nhật &ndash; Trung.</p> <p class="t-j">Ng&agrave;y 24/2/1933, Hội Quốc Li&ecirc;n th&ocirc;ng qua b&aacute;o c&aacute;o của đo&agrave;n điều tra. Một mặt x&aacute;c định sự x&acirc;m lược của Nhật Bản, kh&ocirc;ng c&ocirc;ng nhận &ldquo;nước M&atilde;n Ch&acirc;u&rdquo;; mặt kh&aacute;c, lại đề nghị duy tr&igrave; &ldquo;những quyền đặc biệt&rdquo; của Nhật ở Trung Quốc. Giải ph&aacute;p của Hội Quốc Li&ecirc;n đ&atilde; nhượng bộ Nhật rất nhiều, song Nhật kh&ocirc;ng chấp nhận. Ng&agrave;y 24/3/1933, Thi&ecirc;n Ho&agrave;ng c&ocirc;ng bố sắc lệnh r&uacute;t Nhật khỏi Hội Quốc Li&ecirc;n, đ&aacute;nh dấu sự tan vỡ của Hệ thống Versailles &ndash; Washington ở Viễn Đ&ocirc;ng.</p> <p class="t-j"><strong>Đức</strong></p> <p class="t-j">Đối với c&aacute;c thế lực qu&acirc;n phiệt Đức, H&ograve;a ước Versailles kh&ocirc;ng chỉ l&agrave; một sự thiệt th&ograve;i lớn, m&agrave; c&ograve;n l&agrave; một &ldquo;vết nhục&rdquo; m&agrave; nước Đức nhất định phải x&oacute;a bỏ. Từ năm 1930, sau khi Ch&iacute;nh phủ Miiler &ndash; ch&iacute;nh phủ cuối c&ugrave;ng của nền cộng h&ograve;a Weimar sụp đổ, ch&iacute;nh quyền mới r&aacute;o riết thực hiện dần từng bước việc thanh to&aacute;n Hệ thống Versailles v&agrave; chuẩn bị chiến tranh thế giới mới.</p> <p class="t-j">Th&aacute;ng 6 v&agrave; 7/1932, tại hội nghị Lausane, với sự đồng t&igrave;nh của Mỹ, Đức th&agrave;nh c&ocirc;ng trong vấn đề hủy bỏ những hạn chế về qu&acirc;n sự. Theo đ&oacute;, số tiền bồi thường của Đức chỉ c&ograve;n 3 tỉ m&aacute;c trả trong 37 năm sau một thời gian ngừng trả trong 3 năm (thực tế, khi Hitler l&ecirc;n nắm quyền th&igrave; kh&ocirc;ng trả nữa).</p> <p class="t-j">Tiếp đến, tại hội nghị Geneva về giải trừ qu&acirc;n bị (th&aacute;ng 10/1933), dưới sức &eacute;p của Anh, hội nghị đ&atilde; th&ocirc;ng qua quyết định c&ocirc;ng nhận Đức &ldquo;c&oacute; quyền b&igrave;nh đẳng về vũ trang như c&aacute;c nước kh&aacute;c&rdquo;.</p> <p class="t-j">Tuy nhi&ecirc;n, Anh cũng t&aacute;n th&agrave;nh với quan điểm của Ph&aacute;p l&agrave; &ldquo;b&igrave;nh đẳng nhưng phải c&oacute; kiểm so&aacute;t&rdquo;, trong khi ph&iacute;a Đức muốn &ldquo;b&igrave;nh đẳng ngay lập tức&rdquo;. Kh&ocirc;ng đạt được y&ecirc;u cầu, ng&agrave;y 14/10/1932, Đức rời khỏi hội nghị v&agrave; 3 ng&agrave;y sau r&uacute;t khỏi Hội Quốc Li&ecirc;n.</p> <p class="t-j">Ng&agrave;y 16/3/1935, Hitler c&ocirc;ng bố đạo luật cưỡng bức t&ograve;ng qu&acirc;n v&agrave; th&agrave;nh lập 36 sư đo&agrave;n (Ph&aacute;p chỉ c&oacute; 30 sư đo&agrave;n). Chỉ 3 th&aacute;ng sau, ng&agrave;y 18/6, Anh lại k&yacute; với Đức một hiệp định về hải qu&acirc;n, cho ph&eacute;p Đức x&acirc;y dựng hạm đội t&agrave;u nổi v&agrave; t&agrave;u ngầm. Hiệp định n&agrave;y đ&atilde; trực tiếp vi phạm H&ograve;a ước Versailles v&agrave; củng cố th&ecirc;m vị tr&iacute; của Đức về mặt quốc tế.</p> <p class="t-j"><strong>Italia</strong></p> <p class="t-j">L&agrave; nước thắng trận trong Chiến tranh Thế giới thứ nhất, song Italia cũng kh&ocirc;ng thỏa m&atilde;n với việc ph&acirc;n chia thế giới theo H&ograve;a ước Versailles. Tham vọng của Italia l&agrave; b&agrave;nh trướng ở v&ugrave;ng Balkan (l&atilde;nh thổ Nam Tư, Hi Lạp, Albania...), đồng thời chiếm đoạt c&aacute;c thuộc địa ở ch&acirc;u Phi h&ograve;ng l&agrave;m b&aacute; chủ Địa Trung Hải m&agrave; Italia vẫn coi như c&aacute;i &ldquo;ao nh&agrave;&rdquo; của m&igrave;nh.</p> <p class="t-j">Th&aacute;ng 6/1933, Italia đề xuất k&yacute; hiệp ước tay tư với&nbsp; Anh, Đức, Ph&aacute;p nhằm x&eacute;t lại bi&ecirc;n giới đ&atilde; quy định trong H&ograve;a ước Versailles. Nhưng kế hoạch n&agrave;y kh&ocirc;ng th&agrave;nh c&ocirc;ng do sự phản đối của Ph&aacute;p v&agrave; c&aacute;c nước đồng minh của Ph&aacute;p trong Khối tiểu hiệp ước như Romania, Tiệp Khắc, Nam Tư (l&agrave; đối tượng nh&ograve;m ng&oacute; của Italia).</p> <p class="t-j">Tuy nhi&ecirc;n, để Italia kh&ocirc;ng qu&aacute; phẫn nộ, ng&agrave;y 7/1/1935, Ph&aacute;p k&yacute; với Italia Thỏa thuận Roma. Theo đ&oacute;, Ph&aacute;p nhượng cho Italia v&ugrave;ng l&atilde;nh thổ rộng lớn nhưng c&ograve;n hoang vu ở ch&acirc;u Phi (gần bi&ecirc;n giới Libya) v&agrave; cho Italia tự do h&agrave;nh động ở Ethiopia; ngược lại, Italia ủng hộ c&aacute;c lợi &iacute;ch của Ph&aacute;p ở ch&acirc;u &Acirc;u.</p> <p class="t-j">Ngay lập tức, Italia tiến h&agrave;nh h&agrave;ng loạt vụ khi&ecirc;u kh&iacute;ch ở bi&ecirc;n giới Ethiopia v&agrave; Somalia. Ethiopia khiếu nại l&ecirc;n Hội Quốc Li&ecirc;n, nhưng c&aacute;c đại diện Anh v&agrave; Ph&aacute;p cản trở việc x&eacute;t đơn khiếu nại đ&oacute;.</p> <p class="t-j">Ủy ban điều tra của Hội Quốc Li&ecirc;n do Anh, Ph&aacute;p khống chế đ&atilde; đưa ra những đề nghị nhượng bộ Italia, g&acirc;y thiệt hại cho Ethiopia. Kh&ocirc;ng nhận được sự ủng hộ của Anh v&agrave; Ph&aacute;p, Ethiopia chuyển sang cầu cứu Mỹ. Nhưng Mỹ từ chối, lấy cớ &ldquo;kh&ocirc;ng can thiệp&rdquo;. Thượng viện Mỹ c&ograve;n th&ocirc;ng qua đạo luật &ldquo;trung lập&rdquo;, cấm b&aacute;n vũ kh&iacute; v&agrave; vật tư qu&acirc;n sự cho c&aacute;c b&ecirc;n li&ecirc;n quan.</p> <p class="t-j">Như được bật đ&egrave;n xanh, ng&agrave;y 3/10/1935, Italia bắt đầu cuộc chiến tranh x&acirc;m lược Ethiopia với 200.000 qu&acirc;n, 400 m&aacute;y bay, 400 xe tăng v&agrave; 800 khẩu ph&aacute;o. Nhờ sự ủng hộ của Anh, Ph&aacute;p, Mỹ v&agrave; với ưu thế về lực lượng, th&aacute;ng 5/1936, qu&acirc;n đội Italia chiếm thủ đ&ocirc; Ethiopia. Ch&iacute;nh quyền Mussolini tuy&ecirc;n bố s&aacute;p nhập Ethiopia l&agrave;m thuộc địa.&nbsp;</p> <p class="t-j">Cuối c&ugrave;ng, ng&agrave;y 3/12/1937, Italia r&uacute;t khỏi Hội Quốc Li&ecirc;n, d&ugrave; ch&iacute;nh s&aacute;ch &ldquo;trừng phạt hạn chế&rdquo; của Hội Quốc Li&ecirc;n đối với Italia đ&atilde; kh&ocirc;ng mang lại hiệu quả n&agrave;o.</p> <p class="t-j">Như vậy, được sự đồng l&otilde;a của Anh, Ph&aacute;p, <span>Mỹ</span>; với việc từng bước ph&aacute; bỏ Hệ thống h&ograve;a ước Versailles v&agrave; t&iacute;ch cực chuẩn bị lực lượng vũ trang để ph&acirc;n chia lại thế giới, Nhật Bản, Đức, Italia đ&atilde; trở th&agrave;nh những l&ograve; lửa của chiến tranh thế giới mới.</p> <p>&nbsp;</p> </div>

Theo vietnamnet.vn
back to top