Khi tuổi 40 trở lên chức năng tạng can đã bị suy giảm, thiếu quan tâm ăn uống, hoặc do lo nghĩ phiền uất hại đến nguyên khí… đều dẫn đến gan huyết càng hư suy, máu nuôi lên não và gân cơ thiếu, mà sinh chứng run tay. Từ lâu YHCT đã biết sử dụng một số huyệt có tác dụng bổ âm dưỡng huyết, lợi gân cơ, thông kinh hoạt huyết, tăng cường máu nuôi dưỡng lên não và tay chân phòng trị run tay. Sau đây là một số huyệt cơ bản sử dụng châm cứu, bấm huyệt... điều trị run tay do phong nội động như:
Hợp cốc: Vị trí trung điểm xương bàn tay ngón hai. Tác dụng: thông kinh lạc, tăng cường máu lên não và ra tay chân...
Dương lăng tuyền: Vị trí dưới đầu gối 1 thốn dưới trước bờ trên xương mác. Tác dụng: thư cân mạch, mạnh gân cốt…
Khúc trì: Vị trí ngoài khuỷu tay, co bàn tay vào ngực, huyệt ở nếp gấp đầu lằn chỉ nếp gấp khủyu tay. Tác dụng: sơ tà nhiệt, lợi gân cơ, hoà vinh dưỡng huyết, khu phong….
Phong trì: Phía sau tai chỗ hõm chân tóc. Tác dụng: thanh can hỏa, thông lợi cơ khớp…
Bách hội: Vị trí ở đỉnh đầu, hội huyệt các kinh dương. Tác dụng: suy nhược thần kinh, thăng dương. tăng cường máu lên não và tay chân…
Bát tà: Vị trí chính giữa kẽ của 10 ngón tay nơi có lằn chỉ, nơi tiếp giáp da mu và da gan bàn tay. Tác dụng: tê run các ngón tay, liệt các ngón tay do trúng phong…
Ngoài các huyệt cơ bản trên có thể gia giảm thêm một số huyệt theo thể chứng như sau:
Thể âm hư phong nội động: Thường gặp run tay người cao tuổi thể chất gầy gò, lưng gối yếu mỏi... Gia thêm các huyệt có tác dụng bổ âm, dưỡng huyết, lợi gân cơ như: Thận du (vị trí dưới gai sau thắt lưng đo ra 1,5 thốn); Tam âm giao (ở lồi cao mắt cá trong đo lên 3 thốn, sát bờ sau xương chày).
Thể Can dương thượng can: Thường gặp người run tay vốn thể chất người rất nóng, lại hay uống rượu bia, thức ăn cay nóng, mỗi khi căng thẳng tức giận bệnh tăng… gia thêm các huyệt có tác dụng bình can, tức phong, thanh nhiệt như: Hành gian (vị trí ép hai ngón chân cái và thứ hai ở nếp kẻ hai ngón chân); Đại lăng (vị trí lằn chỉ nếp gấp cổ tay giữa gân cơ tay gan tay lớn và gân cơ gan tay bé).
Thể huyết hư sinh phong: Thường gặp người run tay vốn ăn uống kém can huyết kém, lại lo nghĩ phiền uất (stress) huyết hư sinh phong…Nên gia thêm huyệt bổ huyết, bình can, thư cân giải uất… như: Túc tam lý (vị trí mép ngoài cẳng chân, dưới đầu gối 3 thốn); Can du (dưới gai sau đốt sống thứ 9 đo ra 1,5 thốn); Nội quan (vị trí trên nếp gấp cổ tay 2 thốn).
Có thể nói mọi nguyên nhân dẫn đến suy giảm chức năng nội tạng, can huyết hư, máu thiếu nuôi dưỡng lên não và tay chân kém đều có thể gây run tay. Nên đi khám tìm nguyên nhân và kết hợp châm cứu day ấn một số huyệt cơ bản trên ngày một đến vài lần rất đơn giản hiệu quả.
Lương y Minh Phúc, Hội Đông y TP Vũng Tàu
