Danh tướng Nguyễn Cảnh Chân - kỳ 2: Dòng họ 18 vị Quận công

Hổ phụ sinh hổ tử

Sử thần Ngô Sỹ Liên thương tiếc phải thốt lên rằng: Nhà Vua may thoát khỏi vòng vây nguy hiểm, được cha con Đặng Tất có tài làm tướng, cha con Nguyễn Cảnh Chân giỏi bày mưa lược đã lập công khôi phục, dựng được nghiệp trung hưng đất nước, với trận đại thắng ở Bô Cô thế nước nổi lên, thế mà nghe lời dèm pha ly gián của bọn hoạn quan, một lúc giết chết hai Đại tướng tài ba, tự mình chặt bỏ tay chân vây cánh của mình thì làm sao nên việc và gây họa cho đất nước...

Được tin cha bị vua giết oan, tướng quân Nguyễn Cảnh Dị, con của Đại tướng quân Nguyễn Cảnh Chân và tướng quân Đặng Dung con của Đại tướng quân Đặng Tất kéo quân từ Thăng Hoa ra Nghệ An diệt trừ bọn phản loạn, tham quan ô lại và triều đình Trần Ngỗi, rồi tôn Trần Quý Khoáng, con của Trang Định vương Trần Ngạc, cháu nội vua Trần Nghệ Tông lên ngôi vua, đổi niên hiệu là Trùng Quang.

Nhà Vua phong Nguyễn Cảnh Dị dự chức Thái Bảo, Đặng Dung dự chức đồng binh chưởng sự và Nguyễn Súy dự chức Thái phó để thống lĩnh ba quân tướng sỹ.

Năm Nhâm Thìn (1412) quân Minh đứng đầu là Trương Phụ một lần nữa lại kéo sang xâm lược nước ta. Đại tướng quân Nguyễn Cảnh Dị và Đại tướng quân Nguyễn Súy đã thống lĩnh đại quân đánh tan đại quân Minh ở Hòn Gai. Bị thất bại thảm hại, năm Quý Tỵ (1413) Trương Phụ phải xin cầu viện, bổ sung thêm quân, tiến quân đánh khắp nơi, sát hại, cướp bóc dã man dân lành.

Trong trận chiến quyết liệt ở Ái Tử, quân ta quá ít, giặc Minh quá đông đã vây hãm quân ta, Trương Phụ đã bắt được Đại tướng quân Nguyễn Cảnh Dị và Đặng Dung. Bọn chúng đã dùng mọi cực hình và mua chuộc, nhưng với khí tiết anh hùng, Nguyễn Cảnh Dị đã mắng vào mặt Trương Phụ: “ta định giết mày, nào ngờ mày lại bắt được ta”.

Trương Phụ giết chết Đại tướng quân Đặng Dung, dùng cực hình mổ bụng ăn gan Đại tướng quân Nguyễn Cảnh Dị để hả lòng hả dạ vì sự thất bại thảm hại ở trận Bô Cô và trận thủy chiến ở Hòn Gai. Nguyễn Cảnh Dị hy sinh lúc 36 tuổi (1377 - 1413).

Dòng họ 18 vị Quận công

Kế tục sự nghiệp kháng chiến chống quân Minh, năm Đinh Hợi (1418) Lê Lợi tiến hành cuộc khởi nghĩa Lam Sơn và đã tiến hành cuộc kháng chiến thắng lợi, đuổi quân Minh ra khỏi bờ cõi, nước ta hoàn toàn độc lập. Lê Lợi lên ngôi Hoàng đế, đặt niên hiệu là Thuận Thiên; truy phong cho Đại tướng quân Thái Bảo Nguyễn Cảnh Dị là Thụy quốc công để ghi nhớ một con người có công to lớn và đã hy sinh oanh liệt.

Đại tướng quân Nguyễn Cảnh Chân, Nguyễn Cảnh Dị đã nối tiếp truyền thống của các vị tiên liệt cha ông, tiên tổ mình như: Tiến sỹ Kim Ngự vệ Đại tướng quân Nguyễn Đa Phương, Tiến sỹ Bình Man Đại tướng quân Nguyễn Nạp Hòa, Tiến sỹ Nội thư Chánh chương Nguyễn Bính, Tiến sỹ Khâm sai Đô úy Nguyễn Khoan...

Con cháu ông về sau tiếp bước theo truyền thống hiếu học, yêu nước của ông có Thái phó Tân quốc công Đại vương Nguyễn Cảnh Hoan, Thái bảo Tả tư không Thư quận công Nguyễn Cảnh Kiên, Thiếu phó Tả mã Thắng quận công Nguyễn Cảnh Hà, Tả đô đốc Phó tướng Liêu quận công Nguyễn Cảnh Quế và 18 vị Quận công, 76 vị tước Hầu.

Ghi nhớ công lao của Tiến sỹ - danh tướng Nguyễn Cảnh Chân, ở Thành phố Hồ Chí Minh, các thành phố Hải Phòng, Đà Nẵng, Vinh, đặc biệt Thủ đô Hà Nội, ngay cạnh Quảng trường Ba Đình có con đường mang tên Nguyễn Cảnh Chân. Trên quê hương Nguyễn Cảnh Chân, tỉnh Nghệ An - một trường Trung học phổ thông ở thị trấn Thanh Chương được mang tên ông.