Cứu sống mẹ con sản phụ rau bong non

Gia đình chị Hiền rất hạnh phúc khi sức khỏe 2 mẹ con đều ổn định

Cả mẹ và con đều dễ tử vong

Sản phụ Ngô Thị Hiền, 28 tuổi (Yên Thọ, Đông Triều, Quảng Ninh) đang có thai ở tuần thứ 36 phải nhập viện cấp cứu vì đau nhiều vùng bụng dưới, thai nhi đạp ít. Thăm khám cho thấy sản phụ có cơn co tử cung rối loạn tần số 6, nhịp tim thai rất chậm chỉ có 60 lần/ phút, xét nghiệm máu của sản phụ cho thấy chỉ số D-Dimer là 15.000ng. Sau khi tiến hành hội chẩn, các bác sĩ chẩn đoán: Suy thai cấp, rau bong non và chỉ định phẫu thuật cấp cứu để cứu sống thai nhi.  

Sau gần 1 giờ, ca phẫu thuật đã thành công. Mẹ con sản phụ Ngô Thị Hiền đã vượt qua giây phút "thập tử nhất sinh", bé gái chào đời với cân nặng 2,9kg. Sản phụ bảo tồn được tử cung và bé được chuyển lên Khoa Sơ sinh để tiếp tục chăm sóc và theo dõi.

BSCKII Vũ Thị Dung, Trưởng khoa Điều trị theo yêu cầu, Bệnh viện Việt Nam Thụy Điển Uông Bí cho biết, trong mỗi ca sinh, khi sản phụ sổ thai xong thì rau thai mới bong ra. Trường hợp rau bị bong trước khi sổ thai thì gọi là rau bong non.

Rau bong non là một cấp cứu sản khoa, là bệnh lý nặng toàn thân, biến chuyển nhanh chóng, là nguyên nhân gây tử vong của 10 - 15% các trường hợp thai chết trong vòng 3 tháng cuối. Đặc biệt nếu không được phát hiện sớm và cứu kịp thời thì hầu hết tử vong cả mẹ và con. Tỷ lệ tử vong con có thể lên đến 100%. Bệnh được chỉ định mổ cấp cứu tại chỗ, tránh vận chuyển gây nặng hơn tình trạng sốc...

Các chuyên gia sản phụ khoa cho biết, nguyên nhân rau bong non là do có sự hình thành khối huyết tụ sau rau. Khối huyết tụ lớn dần làm bong dần bánh rau, màng rau khỏi thành tử cung, cắt đứt sự trao đổi oxy giữa mẹ và con. Đây là một cấp cứu sản khoa thường xảy ra ở ba tháng cuối của thai kỳ với diễn biến đột ngột, nhanh chóng có thể đe dọa tính mạng của mẹ và thai nhi do tình trạng choáng mất máu, biến chứng rối loạn đông máu hay vô niệu. Cần phải chẩn đoán sớm và xử trí kịp thời mới có thể cứu sống mẹ và thai.

Rau bong non gặp tỷ lệ khoảng từ 0,6 – 1% sản phụ, thường: ở những người đẻ con rạ, lớn tuổi (80%); Huyết áp cao, nhiễm độc thai nghén (khi có thai mới bị tăng huyết áp, trước đó chưa bao giờ bị); Do bị chấn thương trực tiếp vào bụng; Bị kim đâm vào lá rau khi chọc dò ối không đúng chỗ gây chảy máu tạo thành khối máu tụ sau rau;…Ngoài ra, những thai phụ không được khám thai định kỳ để phát hiện sớm nguy cơ nhiễm độc thai nghén, những người có chế độ ăn uống kém, thiếu axit folic, vitamin A, canxi hay thiếu máu…cũng có nguy cơ bị rau bong non.

Dễ mất khả năng làm mẹ

Theo BSCKII Vũ Thị Dung, rau bong non diễn biến đột ngột, nhanh chóng có thể đe dọa  tính mạng của cả mẹ và thai nhi nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời. 

Sản phụ đau vùng bụng dưới xuất hiện một cách đột ngột, bắt đầu từ tử cung đau xiên ra sau lưng và lan xuống đùi sau đó lan khắp cả bụng. Cơn đau có tính chất liên tục kéo dài. Khi tử cung cứng như gỗ, bệnh nhân đau lăn lộn, vật vã, hốt hoảng có dấu hiệu choáng do mất máu ngày càng nặng, mạch nhanh, huyết áp tụt, nặng có thể kèm theo hội chứng tiền sản giật; Choáng xảy ra nhanh chóng, mạch chậm, chân tay lạnh vã mồ hôi da niêm mạc nhợt nhạt...; Nghe tim thai thay đổi nhanh chóng hoặc không nghe được trong những thể nặng.

Con tử vong nhanh, mẹ mất máu, rối loạn đông máu, vô niệu, tử cung buồng trứng xung huyết, hoại tử gây nhiễm trùng huyết và tử vong. Nhiều trường hợp cứu được mẹ nhưng sản phụ phải cắt bỏ tử cung, mất khả năng làm mẹ...

Ngoài ra, rau bong non có thể để lại các di chứng khác hết sức nguy hiểm như: suy gan cấp, suy thận mạn, suy tuyến thượng thận, cao huyết áp…

Để tránh xảy ra hiện tượng rau bong non gây nguy hiểm cho cả mẹ và con, người phụ nữ khi mang thai cần chú ý khoảng cách giữa 2 lần sinh không nên kéo dài quá 7 năm; Khi có thai phải được chăm sóc và nghỉ ngơi hợp lý; Nên đăng ký khám thai định kỳ tại một cơ sở y tế uy tín ngay sau khi có thai để được bác sĩ tư vấn và quản lý thời kỳ thai nghén; Bổ sung axit folic trước và ngay sau khi mang thai… Khi phát hiện các yếu tố nguy cơ cao như: xuất huyết, đau bụng dưới… cần kịp thời đến bệnh viện chuyên khoa sản để được khám chữa và xử trí kịp thời.