 |
Nghiện... như “ma túy”
Ngày 6/5, Phòng cảnh sát hình sự (PC02) Công an TPHCM đã chính thức thụ lý điều tra vụ "sập sàn giao dịch Coolcat". Đến nay, Công an TPHCM đã tiếp nhận cả nghìn đơn tố cáo liên quan vụ sập sàn giao dịch Coolcat với dấu hiệu lừa đảo chiếm đoạt tổng tài sản ước lượng lên đến hàng trăm tỷ đồng. Theo các đơn tố cáo, rất nhiều người bán đất, vay nợ, đầu tư vào Coolcat hàng trăm triệu đồng/người, chưa kịp thu lãi đã sập app, không thể truy cập, kéo theo số tiền đầu tư.
Chị Mỹ Hạnh (Kim Liên, Hà Nội) một “trader” (người giao dịch mua bán) lâu năm trên các sàn tài chính cho biết, sàn Coolcat thu hút nhiều người đầu tư vì lợi nhuận cao, dù giao dịch thua vẫn được bảo hiểm 100% vốn. Cách chơi lại đơn giản, chỉ cần tải phần mềm Coolcat, đăng nhập bằng số điện thoại cá nhân, được cấp một mã số (ID) riêng, bấm dự đoán giá Bitcoin, USD, giá vàng lên hoặc xuống. Nếu đoán thắng thì nhận được 73% tiền thắng, nếu thua 6 lần liên tiếp phải dừng lại, báo về để được bảo hiểm đền.
Để được lợi nhuận cao, người chơi phải tham gia 1 trong 6 gói bảo hiểm mà ứng dụng đưa ra với mức phí từ 54 - 9.146USD (1,26 - 210 triệu đồng). Ví dụ, khi mua gói bảo hiểm có phí 162USD (3,8 triệu đồng), mỗi ngày nhà đầu tư sẽ nhận lãi khoảng 60.000 - 190.000đ. Còn nếu nhà đầu tư mua gói bảo hiểm cao nhất giá 210 triệu đồng thì mỗi ngày sẽ nhận lãi từ 3,3 - 9,7 triệu đồng. Mời thêm được nhiều người tham gia thì người chơi sẽ được hưởng hoa hồng. Nếu có nhiều người cấp dưới, mỗi ngày sẽ có một nguồn thu nhập đều đặn từ hoa hồng.
 |
| Bảng giá 6 gói bảo hiểm của Coolcat. |
Theo chị Hạnh, những năm gần đây, các thị trường kinh doanh tiền tệ ở Việt Nam vô cùng sôi động với nhiều sàn đầu tư tài chính siêu lãi. Với sự phát triển của công nghệ, người chơi chỉ cần điện thoại thông minh, có tài khoản ngân hàng, thẻ visa là có thể tham gia bất kỳ sàn nào. Nó hấp dẫn, trí tuệ và dễ kiếm tiền nên dù được khuyến cáo rủi ro vẫn thu hút nhiều người chơi. Mỗi sàn đều có các hội nhóm, diễn đàn phân tích, hỗ trợ nhau theo dõi tỷ giá lên xuống, phân tích đồ thị, đọc tin... 24/24h theo từng cơn sóng. Họ là sinh viên mới ra trường chưa có việc làm, công chức, nhân viên ngân hàng, chủ cửa hàng, chị em nội trợ, bác sĩ, giám đốc, nhân viên, bảo vệ, diễn viên điện ảnh, xe ôm công nghệ... Tất cả đều bình đẳng và “run rẩy” trước sức hút siêu lãi của thị trường tài chính ảo.
Cũng theo chị Hạnh, người chơi một khi đã "ăn phải bả" thì kể cả cháy tài khoản vẫn khó lòng dứt ra được. Nhiều người thua cay cú vay lãi xã hội đen bơm tiền chơi, đến khi mất trắng, anh em trong diễn đàn phải thay nhau an ủi vì sợ hội viên nghĩ quẩn. Cảm giác được mất, thất bại, thành công... là chất “ma túy” kích thích nhà đầu tư ngày càng lao vào trò chơi, lún sâu. Thua sàn này họ lại tiếp tục sang sàn khác... hy vọng gỡ.
Hiện nay, trên mạng xã hội có rất nhiều diễn đàn chia sẻ kinh nghiệm đầu tư. Người chơi mới sẽ bỏ một khoản tiền vài trăm USD để học "Bí quyết thành công trên thị trường", "Phong cách chơi nhân đôi tài khoản mỗi ngày", "Thiết lập hệ thống giao dịch hoàn hảo", "Robot trăm trận trăm thắng"... Họ hy vọng trở thành các “cáo già” trên các sàn Forex (sàn giao dịch kinh doanh ngoại hối). Trong vụ Coolcat, nhiều “cáo già” vẫn mất trắng vì biết rõ sàn ảo sẽ sập nhưng nghĩ mình khôn sẽ ăn non. Chưa kịp rút vốn thì sàn đã sập. Coolcat mới chỉ bắt đầu thu hút người chơi từ khoảng hơn một tháng trước đây.
Giới chơi forex còn đang bàng hoàng với những thiệt hại từ Coolcat, thì 17/4 lại có thêm ứng dụng kiếm tiền online Pchome dừng hoạt động, hàng trăm người mất trắng. Pchome được quảng cáo là app đặt hàng ảo trên các sàn thương mại điện tử nước ngoài và trong nước như Amazon, Tiki, Shopee… để nhận hoa hồng. Sau khi lôi kéo người chơi bơm tiền đặt hàng, đến ngày 17/4, app Pchome đã không thể truy cập, kéo theo đó là số tiền của nhiều nhà đầu tư không thể lấy lại. Như hiệu ứng domino, liên tiếp sau đó là một loạt các app kiếm tiền sụp đổ như Shopping Mail, GardenBO, swissmes.com, Fioption, Busstrade… Chỉ trong vòng khoảng 1 tháng, có tới chục sàn đầu tư tiền ảo siêu lãi biến mất, thiệt hại hàng nghìn tỷ đồng.
Mờ mắt vì hám lợi
Theo các chuyên gia tài chính, không phải bây giờ mà cả chục năm nay, thủ đoạn của các sàn đầu tư tiền ảo vẫn là huy động vốn lãi suất rất cao, giới thiệu càng nhiều người tham gia thì hoa hồng càng cao… Đối tượng cầm đầu chỉ thay đổi về hình thức, thay vì kêu gọi đầu tư thì dự đoán tỷ giá tiền ảo, tham gia sàn bảo hiểm, đặt hàng,... trá hình với chiêu thức đầu tư mới. Do ảnh hưởng của dịch Covid-19, kinh tế khó khăn, lãi suất ngân hàng thấp, thị trường chứng khoán bất ổn, bất động sản cần vốn đầu tư lớn... nên các sàn đầu tư ảo siêu lãi nở rộ để lôi kéo các nhà đầu tư hám lợi, thiếu kinh nghiệm. Nạn nhân của các vụ lừa thường là những người đang bế tắc trong cuộc sống, trong làm ăn, không có niềm tin làm ăn dài hạn, muốn kiếm tiền nhanh, biết là “ảo” nhưng vì hám lợi mà lao vào như thiêu thân. Các đối tượng tội phạm sử dụng các app công nghệ để đánh sập nhanh, dễ xóa dấu vết khi cơ quan chức năng chưa kịp vào cuộc.
TS Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế T.Ư cho biết, hầu hết những người sập bẫy đều do bị lợi nhuận khủng làm cho mờ mắt và không có hiểu biết cơ bản về kinh tế. Không có một hoạt động đầu tư nào mà cho tỷ suất lợi nhuận lớn đến như vậy. Bất kỳ ứng dụng nào đưa ra hàng loạt các ưu đãi hấp dẫn, thậm chí còn cho khách rút tiền ngay lập tức để tạo dựng lòng tin chắc chắn đều là lừa đảo, người dân không nên vì hám lợi mà mắc bẫy.
Luật sư Nguyễn Tuấn Long (Đoàn luật sư TPHCM) cho hay, theo Nghị định 95 của Chính phủ, các hoạt động “chơi Forex” hiện nay là trái pháp luật. Các tổ chức, cá nhân cung ứng dịch vụ này là vi phạm pháp luật Việt Nam về quản lý ngoại hối. Những người tham gia giao dịch vừa vi phạm pháp luật, vừa không được pháp luật bảo vệ nếu có tranh chấp, xung đột xảy ra.
Hiện nay, hành lang pháp lý về các sàn đầu tư ảo còn chưa hoàn thiện nên rất khó xử lý khi hậu quả xảy ra như: những người sáng lập, đại diện sàn bỏ trốn; tiền của người đầu tư thứ cấp bị chiếm đoạt… Hiện chỉ có thể xử lý theo quy định của Bộ luật Hình sự về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Nhưng ngay cả khi vụ việc được sáng tỏ, bắt được kẻ chủ mưu, xử lý theo pháp luật, buộc phải trả lại tiền cho các nhà đầu tư thì cũng khó thực thi. Bởi lẽ, họ đã sử dụng số tiền này vào các mục đích khác nhau rất khó thu hồi.
 |
| Ứng dụng Coolcat dễ chơi, nạp tiền rút tiền đơn giản nên nhiều người mắc bẫy. |
Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho biết, nhiều sàn Forex và tiền ảo hiện nay có hình thức kinh doanh theo phương thức đa cấp. Tuy nhiên, sàn Forex hay tiền ảo, không phải là mặt hàng có thể kinh doanh đa cấp và có thể nói đây là mặt hàng cấm trong kinh doanh đa cấp. Bộ Công Thương cũng đã có những khuyến cáo không nên tham gia vào những hình thức kinh doanh này vì người tham gia cũng là vi phạm pháp luật do đây là hình thức bị cấm. Thêm nữa, không có phương thức nào để có thể đòi lại tiền tham gia nếu các sàn ảo này biến mất.
Trước vấn nạn sàn đầu tư ảo, Bộ Tài chính khuyến cáo: Các sàn giao dịch tiền ảo chủ yếu hoạt động kêu gọi đầu tư trái phép, do nhiều cá nhân và tổ chức trong và ngoài nước (không xác định được tư cách pháp nhân) tự lập, lôi kéo nhà đầu tư tham gia đầu tư dưới nhiều hình thức. Hiện nay, Việt Nam chưa có quy định pháp lý điều chỉnh hoạt động phát hành, mua bán, trao đổi tiền ảo, tài sản ảo, đồng thời cũng chưa quy định đơn vị chính thức quản lý việc phát hành và giao dịch các đồng tiền ảo, tài sản ảo.
Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Đào Minh Tú:
Việc sử dụng đồng tiền ảo này làm phương tiện thanh toán hay làm phương tiện chức năng như đồng tiền của chúng ta hiện nay là vi phạm pháp luật. Hiện cơ quan chức năng như Ngân hàng Nhà nước, Bộ Tư pháp, Bộ Tài chính đang phối hợp triển khai thực hiện quyết định của Thủ tướng để làm rõ vấn đề quản lý, cơ sở pháp lý để quản lý việc kinh doanh tiền ảo, tài sản ảo. NHNN cũng đang phối hợp cùng Cục Phòng chống tội phạm công nghệ cao (C50) – Bộ Công an để ngăn chặn, tuy nhiên việc này đòi hỏi nhiều công sức và cần sự phối hợp với cảnh sát quốc tế.
