Hỏi: Có thể chỉ ra các nguyên nhân dẫn đến hành vi kích động trong bệnh về tâm lý không?
Đinh Văn Hoài (Hà Nội)
Kích động có nhiều nguyên nhân
BSCKII Nguyễn Minh Tuấn, Phó Viện trưởng Viện sức khỏe tâm thần Quốc gia: Kích động là một rối loạn tâm lý vận động thể hiện một trạng thái kích thích tâm thần với nhiều cường độ khác nhau. Các hành vi kích động thường mãnh liệt và có tính xâm phạm.
Có rất nhiều loại nguyên nhân có thể gây ra kích động. Mỗi loại nguyên nhân đem lại cho trạng thái kích động những sắc thái lâm sàng đặc trưng giúp định hướng chẩn đoán đúng. Như, nguyên nhân thực tổn và nhiễm độc do tổn thương não từ động kinh, chấn thương sọ não, u não, xuất huyết màng não, do nhiễm độc rượu, ma túy… Nguyên nhân do rối loạn cảm xúc và loạn thần như cơn hưng cảm cấp hay giận dữ, trầm cảm lo lắng hay lú lẫn, cơn hoang tưởng cấp, căng trương lực kích động, tâm thần phân liệt đang tiến triển…
Các nguyên nhân thuộc rối loạn tâm căn và phản ứng như kích động cảm xúc trong rối loạn phân ly, các trạng thái phản ứng với rối loạn lo ấu cấp chiếm ưu thế. Ngoài ra còn do rối loạn nhân cách hay tính cách do khó dung nạp các hoàn cảnh, nhân cách mất cân bằng, chống xã hội…
Kích động là trạng thái hưng phấn tâm lý vận động quá mức. Với những hoạt động hỗn độn bằng các cử chỉ xung động, giận dữ, hung hãn. chúng xuất hiện một cách đột ngột, không có mục đích rõ ràng, không thích hợp với hoàn cảnh và thường mang tính chất phá hoại, gây nguy hiểm. Kích động do phản ứng: Loại kích động này hay xảy ra khi con người có trạng thái bất bình, giận dữ trước những sự việc, lời nói, thái độ không vừa ý của bản thân mình.
Kích động do bệnh lý của cơ thể: Đây là trạng thái thường gặp do các nguyên nhân từ hệ thần kinh trung ương. Kích động có thể là dấu hiệu khởi phát của tình trạng xuất huyết màng não, viêm não… Đồng thời cũng là nguyên nhân của hiện tượng nhiễm độc ở giai đoạn khởi phát.
Các thuốc điều trị, đặc biệt là thuốc hướng thần và rượu khi gây ngộ độc đều có thể gây nên trạng thái bị kích động trước khi xảy ra hôn mê. Kích động do tính chất đặc biệt của bệnh tâm thần: Một số bệnh tâm thần có thể gây nên trạng thái kích động.
Kích động có thể xảy ra ở người bệnh loạn thần hưng cảm nếu tình trạng hưng cảm kéo dài dẫn đến sự suy kiệt kèm theo hiện tượng nhiễm độc, nhiễm khuẩn, xơ mạch; xảy ra trên cơ địa người già, hoang tưởng bị phạm tội trầm trọng.
TH (ghi)
