Bị sẩn ngứa, bệnh nhân tá hoả khi nhận kết quả bị nhiễm giun đũa chó

Tưởng bệnh ngoài da không ngờ nhiễm giun

Đến Phòng khám đa khoa Hùng Vương – Kim Xuyên thăm khám sau gần 1 tháng bị sẩn ngứa vùng lưng, tay chân kèm mệt mỏi, da xanh nữ bệnh nhân 50 tuổi được bác sĩ tư vấn thực hiện xét nghiệm giun sán – kí sinh trùng bằng kỹ thuật miễn dịch huyết thanh Elisa.

Kết quả xét nghiệm cho thấy bệnh nhân bị nhiễm giun đũa chó. Bệnh nhân chia sẻ không nghĩ mình bị nhiễm giun mà chỉ đơn thuần bị bệnh ngoài da nên chủ quan không đi thăm khám sớm.

Cũng tương tự như nữ bệnh nhân trên nam bệnh nhân 63 tuổi có dấu hiệu đau bụng quanh rốn, thỉnh thoảng đại tiện phân sống cũng có kết quả bị nhiễm giun đũa chó.

Bác sĩ Bùi Thị Phấn, Khoa Nội tổng hợp, Bệnh viện đa khoa Hùng Vương (Phú Thọ) cho biết: Khi nhiễm giun đũa chó, người bệnh sẽ có triệu chứng đầu tiên là ngứa, nổi mề đay. Ngoài ra, người bệnh có thể biểu hiện những triệu chứng kèm theo như rối loạn tiêu hóa, đau đầu, ăn kém, đau bụng, bạch cầu ái toan tăng...

Bệnh giun đũa chó khiến người bệnh bị thiếu máu, ở một số trường hợp hiếm gặp có thể dẫn đến mù lòa, các bệnh ở não – thần kinh nghiêm trọng, thậm chí tử vong. Chính vì vậy khi có những biểu hiện như trên cần đến Bệnh viện để thăm khám và điều trị kịp thời.

Lấy máu xét nghiệm cho bệnh nhân bị dị ứng do giun đũa chó - Ảnh BVCC

Bệnh gia tăng ở cả trẻ em và người lớn

GS.TS Nguyễn Văn Đề, nguyên trưởng Bộ môn ký sinh trùng, trường ĐH Y Hà Nội cho biết, tình trạng nhiễm giun đũa chó mèo rất thường gặp và đang có xu hướng gia tăng. Trước đây bệnh hay gặp ở trẻ nhỏ do trẻ chơi ở những nơi đất cát, có phân chó mèo...nhưng hiện tại bệnh gặp nhiều ở cả trẻ em và người lớn.

Trong số những người đến khám và xét nghiệm ký sinh trùng, tỷ lệ người dương tính với giun đũa chó mèo tới 50%. Bé nhất đến khám nhiễm bệnh là trẻ 1 tuổi. Nguyên nhân không chỉ do tiếp xúc với đất, cát nhiễm ký sinh trùng mà do xu hướng ôm ấp, hôn hít và vuốt ve “thú cưng” ngày càng gia tăng của mọi người.

GS.TS Nguyễn Văn Đề phân tích, giống giun Toxocara thuộc họ giun đũa Ascarididae, liên quan đến người chủ yếu là giun đũa chó Toxocara canis và giun đũa mèo Toxocara cati. Toxocara

ký sinh ở chó, mèo chứ không phải ở người. Người lớn, hay trẻ em vô tình bị nhiễm Toxocara qua thức ăn, nước uống bẩn, tay bẩn sau khi nựng nịu, chăm sóc chó, mèo…Vào cơ thể, ấu trùng giun ký sinh ở khắp cơ thể, đặc biệt nhiều ở phủ, tạng như gan, phổi, mắt, não...Đó là những ổ chứa ấu trùng giun với tổ chức viêm (dễ nhầm với các khối u di căn) và gây nên những triệu chứng khác nhau.

Thực tế ghi nhận có nhiều trường hợp thấy não bị tổn thương nhưng không phải do khối u mà do giun đũa chó mèo gặp ở nhiều bệnh viện. Hay có trường hợp ở BV Mắt TƯ bắt được con giun trong khối u ở mắt cách đây mấy năm.

Khối u không chỉ do ký sinh trùng trú ngụ mà còn do xác chết của chúng để lại. Bởi sau khi ta nuốt phải, ấu trùng giun xuyên qua thành ruột vào máu lưu hành đến: gan, tim, phổi, não, bắp cơ…

Sự tồn tại của ấu trùng và những chất tiết của chúng gây tổn thương thành mạch, mô mềm, hoại tử và xuất huyết, buộc cơ thể người đáp ứng lại bằng cách tạo ra phản ứng miễn dịch học và những phản ứng bệnh lý. Ấu trùng giun không phát triển được trong cơ thể người, sau nhiều tuần, nhiều tháng chúng sẽ chết và bị vôi hóa, hình thành nên khối u hạt ở những nơi chúng “định cư”.

Kết quả xét nghiệm bệnh nhân bị nhiễm giun đũa chó mèo - Ảnh BVCC

Tùy vị trí mà biểu hiện lâm sàng khác nhau

GS.TS Nguyễn Văn Đề cảnh báo, nhiễm Toxocara ở người rất khó chẩn đoán vì triệu chứng rất đa dạng, tùy vị trí ký sinh mà có những biểu hiện lâm sàng khác nhau nhưng không đặc hiệu.

Chẩn đoán chủ yếu là sinh thiết (nếu là u dưới da hay những nơi có thể sinh thiết, nội soi), chụp cắt lớp vi tính, cộng hưởng từ (nếu ở não, gan), bạch cầu ái toan tăng có tính chất chỉ điểm ký sinh trùng. Thông thường bị bệnh là mệt mỏi, ăn ngủ kém, hay ngứa, nổi mày đay từng lúc…và tùy từng vị trí di chuyển, bệnh lại gây các biểu hiện khác nhau theo các thể bệnh như:

Toxocara nội tạng: Triệu chứng hay gặp là ho, khò khè, sốt kéo dài, thiếu máu, gan to…xét nghiệm máu thấy bạch cầu ưa axit tăng cao, bệnh nhân có thể lên cơn hen suyễn hoặc viêm phổi, tràn dịch màng phổi và gây suy hô hấp. Người bệnh thường có gan to, dễ nhầm với tổn thương ác tính. Một số trường hợp có lách to hay nổi hạch, nổi mày đay, nốt dưới da, đau khớp, viêm mạch máu.

Đặc biệt, nếu ấu trùng xâm nhập vào hệ thần kinh trung ương, người bệnh sẽ có biến chứng nặng nề như mất điều hòa vận động, co giật, hôn mê hoặc nhẹ hơn như rối loạn cảm giác, yếu cơ, rối loạn tâm thần… Một số trường hợp hiếm gây viêm cơ, viêm mô dưới da, báng bụng, viêm dạ dày, bệnh lý giãn cơ tim, khối u giả ở cơ tim gây đột tử....

Toxocara ở mắt: Ấu trùng di chuyển vào mắt, thường ở một bên hiếm khi hai bên. Người bệnh bị giảm thị lực, đau mắt, lé mắt kéo dài nhiều tuần, thường gặp nhất là u hạt võng mạc, dễ nhầm với ung thư. Những biểu hiện thường gặp khác là viêm màng bồ đào, viêm thần kinh thị, có mủ trong tiền phòng.

Toxocara không điển hình: người bệnh có những triệu chứng không đặc trưng như hai nhóm trên mà chỉ là: ăn ngủ không được, sốt, đau bụng, ho, hạch sau cổ…

Chẩn đoán bệnh rất khó khăn nếu bác sĩ không nghĩ đến bệnh này. Xét nghiệm máu làm huyết thanh chẩn đoán miễn dịch học bằng phản ứng ELISA, thông thường kết quả dương tính khi nồng độ kháng thể ở mức:1/800 – 1/1600.

Khi phát hiện bị bệnh giun chó, chỉ cần điều trị bằng thuốc đặc trị: thiabendazole hoặc albendaxol…