Các vị thuốc Nam an toàn
– Nếu người mập thừa cân vốn hay ăn nhậu, ăn nhiều béo ngọt, cầu táo khó do can khí uất kết nên dùng vị: Bán hạ 14g, trúc nhự 20g, chỉ thực 12g, trần bì 14g, phục linh 30g, sinh khương 12g, cam thảo 6g, đây là bài “Ôn Đởm Thang II”. Tác dụng lý khí, hóa đàm, mát gan, thanh đởm, lợi khí. Bài này gia thêm sơn tra 20g, tác dụng tiêu chất đạm tích trệ; gia thần khúc 20g, tác dụng tiêu mỡ tích, chất ngũ cốc tích trệ…; gia mạch nha 16g, tác dụng tiêu tích, hòa trung hóa đờm; gia la bặc tử 16g tác dụng tiêu trướng giáng khí hóa đàm. Sắc uống ngày một thang.
Bài này sử dụng rất thích hợp với người béo phì, nóng nhiệt đầy tức hông sườn, miệng đắng, cầu táo khó, tiểu vàng, do can khí uất kết.
– Nếu người mập thừa cân, ăn uống không ngon, ăn vào mệt mỏi muốn nằm, bụng xệ cơ nhão… do tỳ hư thấp trệ nên dùng vị sơn tra 20g, bạch linh 20g, thần khúc 16g, liên kiều 14g, bán hạ 12g, trần bì 12g, nhân sâm 14g, la bặc tử 12g, mạch nha 12g. Đây là Bài “Đại An Hoàn 2”. Tác dụng tiêu thực, đạo trệ, trị ăn uống không tiêu do tỳ khí hư. Bài này gia thêm tô tử 14g, tác dụng hành khí tán đàm kết, lợi tiểu tiêu phù…; gia bạch giới tử 16g, tác dụng tiêu đờm, lợi khí tán kết thông lạc. Cách dùng sắc uống hoặc làm hoàn uống.
Các vị hợp lại thành bài thuốc tác dụng trị chứng béo phì ăn uống không tiêu, do tỳ hư thấp trệ.
– Nếu béo phì chân tay phù thũng tiểu ít nên dùng bài 2 gồm có vị: Trần bì 14g, ngũ gia bì 16g, tang bạch bì 16g, địa cốt bì 14g, phục linh bì 16g, tô diệp 16g, bạch giới tử 14g, xa tiền tử 16g. Đây là bài ngũ bì ẩm. Tác dụng kiện tỳ hóa thấp lý khí tiêu phù… Bài này gia thêm tô diệp tác dụng kiện tỳ trợ tiêu hóa tiêu đờm; gia la bặc tử, tác dụng tiêu thực trừ trướng, giáng khí hoá đàm.
Các vị hợp thành bài thuốc chữa béo phì, chân tay phù, tiểu tiện ít, bụng chướng, do tỳ hư thấp trệ thuỷ ứ.
-Nếu người mập thừa cân, ăn kèm lưng gối yếu, sắc diện nhợt nhạt, chân không ấm, thận khí hư sinh đàm thấp nên dùng vị: Can địa hoàng 20g, sơn thù 14g, bạch linh 18g, sơn dược 16g, trạch tả 16g, đơn bì 14g, phụ tử chế 6g, quế chi 12g, ngưu tất 12g, xa tiền tử 14g. Tác dụng ôn dương, bổ thận, hóa khí lợi tiểu… Bài này gia thêm sa nhân tác dụng hành khí hóa thấp kiện tỳ khai hàn kết…; gia ngải diệp ôn trung trục hàn trừ đờm thấp…
Các vị hợp thành bài thuốc chữa béo phì, thừa cân, mệt mỏi, sợ lạnh, chân gối yếu mỏi, tiểu tiện không tự chủ do thận khí hư..
Thực tế lâm sàng cho thấy chứng mập phì thừa cân là do khí hư, đàm nhiều thấp nhiều. Trên đây là một số bài thuốc cổ phương có tác dụng bổ khí kiện tỳ, tiêu đàm lợi thấp, có công năng phòng trị béo phì thừa cân rất hiệu quả hầu như không có tác dụng phụ.
Lương Y Minh Phúc
Phó Chủ tịch Hội Đông y TP Vũng Tàu
