Asanzo có sai phạm nghiêm trọng, nhưng vẫn... khó xử lý

Nhiều sai phạm, có trốn thuế

Theo ông Nguyễn Văn Cẩn, đến nay đã xác định được nhiều dấu hiệu vi phạm liên quan đến hoạt động của Công ty CP Tập đoàn Asanzo (gọi tắt là Asanzo).

Theo kết quả kiểm tra của lực lượng hải quan, Công ty CP đầu tư công nghệ điện tử Asanzo mở 3 tờ khai xuất khẩu 661 tivi mang thương hiệu Asanzo sang Nhật Bản, gồm cả các bộ phận đi kèm như khung treo tường, điều khiển từ xa và khai báo xuất xứ Việt Nam. Theo số liệu kiểm tra, xác minh của Tổng cục Quản lý thị trường, tỷ lệ nguyên vật liệu/chi phí giá thành chiếm 98% - 99%, giá trị gia tăng tạo ra sau quá trình lắp ráp rất thấp, chỉ chiếm 1% - 2% trong tổng chi phí giá thành sản phẩm.

Đối chiếu với quy định tại Nghị định 31/2018/NĐ-CP, mặt hàng ti vi xuất khẩu mang thương hiệu Asanzo không đáp ứng tiêu chí xuất xứ Việt Nam, có dấu hiệu giả mạo xuất xứ hàng hóa.

Căn cứ vào kết quả điều tra, xác minh, Bộ Tài chính xác định Asanzo có 4 vi phạm. Gồm vi phạm liên quan đến xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp về nhãn hiệu (giả mạo nhãn hiệu); vi phạm liên quan đến cáo buộc "lừa dối người tiêu dùng"; vi phạm liên quan đến xuất xứ hàng hóa; hành vi vi phạm về trốn thuế.

Kết quả giám định tại Viện Khoa học sở hữu trí tuệ - Bộ KHCN xác định: Dấu hiệu “Asanzo và hình” gắn trên sản phẩm và bao bì máy làm mát là yếu tố xâm phạm quyền (Điều 11 Nghị định số 105/2016/NĐ-CP) đối với nhãn hiệu “Asanno và hình” được bảo hộ theo giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu số 107919 của Công ty TNHH TM và sản xuất Đông Phương.

Về việc Asanzo sử dụng cụm từ “Đỉnh cao công nghệ Nhật Bản” cho một số sản phẩm và trên các thông tin quảng cáo, Tổng cục Hải quan khẳng định điều này không đúng với thực tế. Đại diện Công ty TNHH Điện tử Sharp Việt Nam tố cáo Asazo có hành vi “làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức; tội sử dụng con dấu, tài liệu giả”. Qua xác minh với đối tác nước ngoài, cơ quan hải quan nhận thấy kết quả trùng với xác nhận của đại diện Công ty TNHH Điện tử Sharp Việt Nam.

Về thuế, theo kết luận Thanh tra thuế số 650/KLTT-CT ký ngày 15/10 của Cục Thuế TPHCM và các hồ sơ liên quan cho thấy, Asanzo thành lập 19 công ty liên kết do gia đình và nhân viên đứng tên để nhập hàng về bán lại cho Asanzo. Cụ thể, Asanzo mua linh kiện điện lạnh từ các công ty Trần Thoàn, công ty Việt Tài, công ty An Thiên, sau đó gia công lại một phần rồi lắp ráp thành phẩm, dán tem Asanzo và bán cho doanh nghiệp cũng thuộc tập đoàn Asanzo.

Kết quả thanh tra của Cục Thuế TPHCM cũng cho thấy, các công ty này có dấu hiệu xuất hóa đơn cho Asanzo ghi cao hơn giá trị giao dịch với mục đích trốn thuế VAT và thuế thu nhập doanh nghiệp. Cụ thể, sau khi Asanzo và các công ty thuộc tập đoàn này chuyển tiền cho các doanh nghiệp nêu trên, tiền đã được chuyển ngược lại cho Asanzo và các công ty thuộc tập đoàn này. Theo điều tra, bà Nguyễn Thị Hiền (vợ ông Phạm Văn Tam - Chủ tịch Công ty CP Tập đoàn Asanzo) và các cá nhân là người lao động tại các công ty thuộc Tập đoàn Asanzo đã rút ra tổng số tiền ước hơn 507 tỷ đồng.

Đại diện Cục Thuế TPHCM cho biết, các công ty này hiện nay không còn tồn tại ở địa chỉ đăng ký với cơ quan thuế, do đó không thể thực hiện xác minh làm rõ. Cơ quan thuế đã củng cố toàn bộ nội dung, hồ sơ chuyển sang Phòng An ninh Kinh tế, Công an TPHCM để tiếp tục điều tra làm rõ.

Với những sai phạm ban đầu, Cục Thuế TPHCM đã áp dụng các tình tiết tăng nặng, phạt và truy thu Asanzo tổng số tiền 68,57 tỷ đồng. Tuy nhiên, sau khi chuyển hồ sơ cho Cơ quan Công an, Cục Thuế TPHCM đã rút lại một phần quyết định xử phạt hành chính số tiền 26,3 tỷ đồng, chỉ truy thu 40,5 tỷ đồng thuế.

Quá trình lắp ráp sản phẩm của Asanzo được cho là rất thấp, chỉ chiếm 1% - 2% trong tổng chi phí giá thành sản phẩm.

Nhưng chưa đủ căn cứ xác định phạm tội

Theo đại diện Bộ Công Thương, qua thực tế làm việc và xác minh thông tin, cơ quan này cơ bản đồng ý với báo cáo của Tổng cục Hải quan. Bộ Công Thương nhận định Asanzo đã vi phạm Nghị định 31 của Chính phủ về quản lý ngoại thương. Có thể coi hàng mà Asanzo xuất đi nước ngoài không phải xuất xứ Việt Nam. Với hàng hóa lắp ráp, tiêu thụ, lưu thông trong nước, hiện chưa có quy định cụ thể nên rất khó để kết luận.

Bà Trần Thị Thu Hương, Giám đốc Trung tâm xác nhận chứng từ thương mại thuộc VCCI cho biết, cơ quan này chưa tiếp nhận được hồ sơ khai báo tư nhân của tập đoàn Asanzo, tức Asanzo chưa đến VCCI để đăng ký. VCCI chưa có thông tin và chưa cấp C/O cho Asanzo xuất hàng đi nước ngoài.

Tuy nhiên, ông Lại Anh Tuấn, đại diện Viện kiểm sát Nhân dân Tối cao, đồng tình với việc Asanzo có dấu hiệu giả mạo xuất xứ hàng hóa trong nước và xuất đi nước ngoài, có dấu hiệu vi phạm nhãn mác sở hữu công nghiệp. Tuy nhiên, ông Tuấn cho rằng Asanzo chỉ có dấu hiệu trốn thuế, chứ chưa đủ căn cứ xác định các công ty thuộc Asanzo có phạm tội hay không. Hiện tại doanh nghiệp này mới có dấu hiệu về không xuất hóa đơn bán hàng, sử dụng hóa đơn bất hợp pháp, sử dụng hóa đơn có giá trị ghi cao hơn thực tế.

“Chưa đủ căn cứ xác định các công ty có phạm tội hay không. Vấn đề này phải có cơ quan điều tra vào cuộc để có kết quả thấu đáo. Ngay cả ý kiến nói các công ty trong Asanzo khai báo mua bán rất nhiều hàng hóa, nhưng có khi việc khai báo chỉ nhằm mục đích nâng cao giá trị hình ảnh, việc mua bán chưa chắc đã nhiều. Việc khai báo đó cũng cần cơ quan điều tra” - ông Lại Anh Tuấn nói.

Mặc dù tại cuộc họp liên ngành này, các bên vẫn còn tranh cãi, nhưng đến ngày 30/10, liên Bộ phải làm rõ, có báo cáo kết luận cuối cùng với Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình, Trưởng Ban chỉ đạo 389 Quốc gia. Tổng cục Hải quan sẽ tập hợp các ý kiến của các bộ, ban, ngành chức năng về vụ Asanzo và việc thực hiện Đề án “Tăng cường quản lý nhà nước về chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại và gian lận xuất xứ” để trình Thủ tướng Chính phủ trước ngày 31/10.