5 phút cứu sản phụ song thai 14 tuần bị vỡ tử cung

ThS.BS Cao Việt Hưng thăm khám cho bệnh nhân sau phẫu thuật.

5 phút nhập viện là mổ

Bệnh nhân V.T.N. (sinh năm 1992, Cẩm Khê, Phú Thọ) mang song thai được 14 tuần không phát hiện gì bất thường. 4 ngày trước khi vào viện người bệnh có những cơn đau bụng dưới âm ỉ nhưng không để ý. Ngày 26/7/2019, bệnh nhân đau bụng dữ dội nên đã đến khám tại Trung tâm y tế huyện Cẩm Khê và được nhập viện với chẩn đoán theo dõi vỡ tử cung, sốc mất máu.

05h25 phút sáng ngày 27/7, bệnh nhân được chuyển tuyến đến Trung tâm Sản Nhi, Bệnh viện Đa khoa Phú Thọ trong tình trạng sốc rất nặng, ý thức lơ mơ, tiếp xúc chậm, da niêm mạc nhợt, tái lạnh, mạch nhanh, nhỏ, khó bắt (140 lần/phút, huyết áp tụt 80/50mgH). Các bác sĩ chẩn đoán người bệnh bị sốc mất máu do vỡ tử cung phải tiến hành phẫu thuật cấp cứu ngay lập tức.

05h30 phút người bệnh đã được gây mê nội quản và phẫu thuật. Tử cung bị vỡ phức tạp một đoạn dài 7cm từ góc phải tử cung tới đáy, một khối thai đã ra ngoài tử cung, một khối thai nằm ở miệng đường vỡ tử cung. Ê kíp phẫu thuật vừa hồi sức cấp cứu truyền dịch, truyền máu, dùng thuốc trợ tim, vận mạch và xử lý tổn thương vỡ, cố gắng khâu phục hồi bảo tồn ở mức độ tốt nhất để hy vọng người bệnh có thể tiếp tục mang thai và sinh con.

Sau ca phẫu thuật, lúc 09h00 bệnh nhân dần ổn định và được cai máy thở, rút ống nội khí quản. Sau 4 ngày, người bệnh đã ổn định, ăn uống đi lại tốt chờ ngày ra viện.

ThS.BS Cao Việt Hưng, Trưởng khoa Hồi Sức tích cực – Chống độc, Bệnh viện Đa khoa Phú Thọ cho biết: Trường hợp người bệnh N. nếu không được xử trí kịp thời và chính xác chậm trễ một chút sẽ vô cùng nguy hiểm đến tính mạng.

Khám thai đều để phát hiện bất thường

Theo BS Lê Thị Kim Dung, Phó Giám đốc Viện Sức khỏe sinh sản (RAFH) cho biết, vỡ tử cung là tai biến sản khoa nghiêm trọng đe dọa đến cả tính mạng của mẹ lẫn thai nhi, có thể xảy ra khi mang thai hoặc trong giai đoạn chuyển dạ. Vì vậy, cần phải nhận biết sớm.

Nguyên nhân gây vỡ tử cung có thể do mẹ, do thai và do thầy thuốc. Nguyên nhân từ mẹ là do khung chậu méo, hẹp hay bất thường; Tình trạng tử cung dị dạng, kém phát triển hoặc tử cung đôi; Sẹo ở tử cung do phẫu thuật về phụ khoa hoặc do tiền sử sản khoa như mổ lấy thai cũ hoặc tổn thương lớp cơ tử cung khi bóc nhau nhân tạo hay nạo phá thai gây ra; cơn co tử cung cường tính; Các khối u tiền đạo của người mẹ như u nang buồng trứng, u xơ tử cung, u tiểu khung hay âm đạo ngăn cách không cho thai xuống; Mẹ đẻ nhiều lần hoặc suy dinh dưỡng là nguyên nhân làm chất lượng cơ tử cung kém.

Nguyên nhân do thai nhi: Thai to toàn phần hay từng phần; Thai bị dị dạng, dính nhau hay não úng thủy; Do các ngôi bất thường của thai (ngôi ngược, ngôi ngang), kiểu thế bất thường hoặc cúi không tốt. Nguyên nhân do thầy thuốc làm các thủ thuật không đúng chỉ định như làm rách cổ tử cung kéo lên đoạn dưới, forceps, giác hút, xoay thai...

Biểu hiện của bệnh tùy thuộc vào giai đoạn đang mang thai hay trong giai đoạn chuyển dạ. Ở giai đoạn mang thai triệu chứng thường không điển hình chủ yếu là đau bụng tự nhiên, đau nhiều ở vùng tử cung, đau ngày càng tăng lan ra toàn ổ bụng; Âm đạo có thể ra máu đỏ tươi. Trong giai đoạn chuyển dạ sản phụ đau quằn quại, cơn đau kéo dài và cường độ tăng phải lăn lộn, vật vã. Trong cơn co, nhìn trên bụng thấy tử cung co cứng lại, nổi lên trên da bụng hình dáng giống như một quả bầu nậm.

Nếu không được xử trí kịp thời sẽ tới lúc bà mẹ có một cơn đau dữ dội (đúng lúc tử cung vỡ) rồi từ đó không còn cơn đau nào nữa nhưng bà mẹ thì lâm vào tình trạng choáng nặng do mất máu: Vã mồ hôi, khát nước, xanh xao, thở nhanh hổn hển, nằm lịm đi hoặc vật vã. Lúc nào nhìn trên bụng hình “bầu nậm” của tử cung không còn nữa: tử cung đã bị vỡ. Thai nhi bị bóp ra khỏi tử cung, vào trong ổ bụng, thường chết ngay. Tính mạng người mẹ cũng rất nguy kịch do choáng và mất máu.

ThS.BS Cao Việt Hưng khuyến cáo, vỡ tử cung hoàn toàn có thể tránh được nếu bà mẹ đi khám thai đều đặn để phát hiện bất thường từ khi thai nghén. Đặc biệt trong 3 tháng đầu đánh giá được vị trí làm tổ của thai trong buồng tử cung là rất quan trọng. Túi thai làm tổ ở vị trí bất thường có thể gây ra những nguy cơ: rau tiền đạo, rau bám thấp, vỡ tử cung…