Bệnh viện Hữu nghị Lạc Việt (Vĩnh Phúc) vừa kịp thời phẫu thuật cấp cứu giành lại sự sống cho bệnh nhi 7 tháng tuổi bị lồng ruột.

Con quấy khóc, nôn trớ không ngờ lồng ruột đe dọa tính mạng

Chị Hoàng Thị Thanh Xuân (sinh năm 2000, xã Bình Xuyên, Phú Thọ) đưa con trai là bé Nguyễn Hải Nam (7 tháng tuổi, nặng 7,5 kg) nhập viện trong tình trạng quấy khóc dữ dội, nôn trớ và đi ngoài phân lỏng.

Khi nhập viện, bệnh nhi trong tình trạng mất nước rõ rệt kèm rối loạn điện giải, biểu hiện mệt mỏi, quấy khóc nhiều, nguy cơ ảnh hưởng nghiêm trọng đến toàn trạng nếu không được xử trí kịp thời.

Trước diễn biến nguy hiểm này, ê-kíp Hồi sức cấp cứu Nhi nhanh chóng chỉ định chụp X-quang và siêu âm ổ bụng để tìm nguyên nhân. Kết quả thăm dò hình ảnh cho thấy trẻ bị lồng ruột – một cấp cứu ngoại khoa nguy hiểm ở trẻ nhỏ. Ngay lập tức, các bác sĩ tiến hành tháo lồng bằng hơi với kỳ vọng can thiệp tối thiểu xâm lấn.

Tuy nhiên, do tình trạng lồng phức tạp, thủ thuật tháo lồng hơi không mang lại hiệu quả. Trước nguy cơ hoại tử ruột và biến chứng nặng. Ngay lập tức, các bác sĩ tiến hành hội chẩn với Khoa Ngoại 1 và thống nhất chỉ định phẫu thuật nội soi tháo lồng ruột cho bệnh nhi.

Ca can thiệp do ThS.BSCKII Nguyễn Nguyên Đông, Trưởng khoa Ngoại 1, Bệnh viện Hữu nghị Lạc Việt trực tiếp thực hiện. Đây là một thủ thuật khó, bởi bệnh nhi còn rất nhỏ, thể trạng yếu; nếu chậm trễ có thể buộc phải mổ mở, ảnh hưởng lớn đến quá trình hồi phục sau này.

Trong 30 phút căng thẳng, ê-kíp phẫu thuật tập trung cao độ. Ca thủ thuật đã diễn ra thuận lợi và thành công.

Xúc động chia sẻ, chị Thanh Xuân cho biết: “Khi nghe tin con bị lồng ruột và phải làm thủ thuật, tôi chỉ biết khóc. Nhưng nhờ sự động viên của các y bác sĩ và niềm tin vào tay nghề của bác sĩ Đông, con tôi đã được cứu. Đến ngày thứ hai sau thủ thuật, con không còn quấy khóc, không cần dùng thuốc giảm đau và đã ăn ngủ ngoan trở lại. Gia đình tôi vô cùng biết ơn các bác sĩ”.

Ca bệnh một lần nữa cho thấy tầm quan trọng của việc phát hiện sớm và xử trí kịp thời lồng ruột ở trẻ nhỏ, giúp tránh những biến chứng nguy hiểm và mang lại cơ hội hồi phục tốt nhất cho bệnh nhi.

Nhiều biến chứng đe dọa tính mạng trẻ, cần nhận biết sớm

BS Nguyễn Thị Cẩm Loan, Bệnh viện Nhi đồng TP HCM cho biết, lồng ruột là tình trạng một đoạn ruột chui vào trong lòng một đoạn ruột kế cận, gây ứ trệ thức ăn và dịch tiêu hóa. Lồng ruột làm tắc nghẽn dòng máu nuôi ruột, có thể dẫn đến nhiễm trùng, hoại tử ruột và thủng ruột.

Lồng ruột thường gặp ở trẻ dưới 2 tuổi, đặc biệt là từ 3 – 9 tháng; bé trai có nguy cơ mắc bệnh cao gấp 2-3 bé gái. Hầu hết các trường hợp lồng ruột ở trẻ em < 2 tuổi thường không rõ nguyên nhân. Trẻ lớn hiếm gặp lồng ruột hơn và thường có nguyên nhân như: túi thừa Meckel’s, nang ruột đôi, polyp ruột, u thành ruột.

Dấu hiệu ban đầu thường gặp là một trẻ khỏe mạnh bỗng đột ngột khóc thét từng cơn do đau bụng. Khi đau trẻ có thể co gối vào ngực, bấu víu cha mẹ hoặc giãy giụa khóc lóc. Trẻ đau từng cơn một, lúc đầu mỗi cơn kéo dài khoảng 15-20 phút. Những cơn đau này càng về sau càng kéo dài và thường xuyên hơn.

Những triệu chứng khác gồm: nôn ói, tiêu phân nhầy máu, u bụng, bụng trướng, trẻ mệt lả do mất nước, tiêu chảy, sốt.

Không phải mọi trẻ đều có tất cả triệu chứng kể trên. Một số trẻ không đau bụng cơn rõ ràng, một số khác không bị tiêu máu hay có cục u trong bụng. Trẻ lớn hơn có thể chỉ đau bụng âm ỉ mà không có triệu chứng khác.

ThS.BS Huỳnh Cao Nhân, Bệnh viện Nhi đồng TP HCM nhấn mạnh, lồng ruột cần điều trị cấp cứu. Ở trẻ còn bú mẹ, khi trẻ đau bụng, khóc thét từng cơn, trong cơn đau trẻ co gối vào ngực, nẫy người, bấu víu bố mẹ là dấu hiệu đặc biệt chú ý, phải đưa trẻ đi gặp bác sĩ để kiểm tra càng sớm càng tốt.

Nguyên nhân tại sao trẻ nhũ nhi thường bị lồng ruột cho tới nay vẫn chưa được biết chính xác. Nhưng có những yếu tố thuận lợi khiến trẻ dễ bị lồng ruột như trẻ bụ bẫm, nhiễm siêu vi hô hấp, đường ruột trước đó... Tuy nhiên, lồng ruột lại không liên quan đến việc trẻ chạy nhảy, nô đùa như nhiều người lầm tưởng.

Biến chứng của lồng ruột là do sự tắc nghẽn:

Tắc lòng ruột làm cho thức ăn và dịch không lưu thông được, trẻ nôn ói gây mất nước, mệt lả, bơ phờ, lừ đừ, kém linh hoạt.

Tắc ruột kéo dài gây thiếu máu nuôi thành ruột làm chết đoạn ruột bị lồng, phải phẫu thuật cắt bỏ đoạn ruột bị hoại tử. Trẻ phải nhập viện, nằm viện lâu và tăng nguy cơ nhiễm trùng.

Thiếu máu nuôi dẫn tới thủng đoạn ruột hoại tử gây viêm phúc mạc: đây là tình trạng nặng, đe dọa tính mạng của trẻ, cần được điều trị cấp cứu.

Trẻ có thể vào sốc khi bị viêm phúc mạc: tay chân trẻ lạnh, mát, tái hoặc nổi bông; bụng trẻ trướng to, nhấp nhô theo nhịp thở chậm nông hoặc rất nhanh; vẻ mặt trẻ bơ phờ, sợ sệt, hốt hoảng.

Khi có các dấu hiệu trên gọi là tình trạng sốc. Nếu nghi ngờ trẻ bị sốc, cần đưa đi cấp cứu ngay vì bé đã rất nặng.

Để chẩn đoán lồng ruột, bác sĩ sẽ hỏi bệnh, thăm khám cho bé. Bác sĩ có thể sờ thấy một khối u trong bụng bé. Để chắc chắn bác sĩ cần: Siêu âm bụng hoặc cần thiết có thể chụp thêm X quang, CT scan để tìm dấu tắc ruột, thủng ruột.

Điều trị lồng ruột cho trẻ bao gồm:

Chích một cây kim luồn vào mạch máu của trẻ: tùy tình trạng mất nước của trẻ, bác sĩ sẽ có chỉ định truyền dịch, thuốc tiêm hay không. Đặt một ống thông qua mũi vào dạ dày giúp bụng trẻ bớt trướng căng.

Tháo khối lồng ruột bằng phương pháp:

Bơm hơi qua một ống thông được đặt từ hậu môn của trẻ giúp đẩy lùi khối ruột lồng. Phương pháp này được chọn lựa hàng đầu trong hầu hết các bệnh viện nhi hiện nay. Đây là một thủ thuật đơn giản, tỷ lệ thành công khá cao (hơn 90%) nếu trẻ được đưa đến bệnh viện sớm khi chưa có biến chứng nặng.

Phẫu thuật khi thủng ruột, bơm hơi thất bại hoặc có nguyên nhân gây nên lồng ruột. Phẫu thuật viên sẽ tháo đoạn ruột bị lồng, cắt bỏ đoạn ruột nếu đoạn ruột đã hoại tử không giữ lại được.

Trong rất ít các trường hợp, lồng ruột có thể tự tháo mà không cần điều trị. Tuy nhiên tình trạng này phải được bác sĩ xác định và theo dõi, thân nhân không được tự ý chờ đợi cho khối lồng tự tháo.