Nhận định trên được ông Cường nêu ra tại cuộc thảo luận tại tổ của Quốc hội, cho ý kiến về dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025.
Trước đó, Bộ GTVT có gửi Quốc hội, tiếp thu, giải trình Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế về dự án xây dựng cao tốc này.
Trong đó, Bộ GTVT cho rằng sơ bộ đầu tư 729 km cao tốc sẽ cần khoảng 147.000 tỷ đồng.
Nhưng "mức 200 tỷ đồng cho mỗi km (chia trung bình toàn dự án, bao gồm kinh phí giải phóng mặt bằng), lại có cơ chế cho chỉ định thầu thì không ổn" - ông Cường nói, đề nghị các cơ quan xem lại.
Trong khi đó, Kiểm toán Nhà nước tính toán suất đầu tư cao tốc Bắc Nam là 152,9 tỷ đồng/km.
Cụ thể, số liệu sơ bộ của Kiểm toán Nhà nước, tổng mức đầu tư 12 dự án thành phần mới (729 km) của cao tốc Bắc Nam là 130.604 tỷ đồng. Trong đó, chi phí xây dựng, thiết bị là 89.111 tỷ đồng; giải phóng mặt bằng 19.097 tỷ; chi phí quản lý dự án 6.036 tỷ đồng và khoản dự phòng 16.361 tỷ đồng.
Kiểm toán Nhà nước cho rằng tổng mức đầu tư sơ bộ được Bộ GTVT đưa ra chưa làm rõ một số yếu tố và cao hơn đáng kể con số cơ quan này tính toán.
Như vậy, con số Kiểm toán Nhà nước tính toán giảm 16.330 tỷ đồng so với dự kiến của Chính phủ, với suất đầu tư bình quân 152,9 tỷ đồng/km (không bao gồm giải phóng mặt bằng).
Theo Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc, mức đầu tư mà Bộ GTVT đưa ra mới chỉ là khái toán, mang tính dự báo.
Mức bình quân đầu tư đường cao tốc là 200 tỷ đồng mỗi km, nhưng đầu tư cho từng đoạn khác nhau vì phụ thuộc vào nền đường. Nền đường Bắc bộ, Trung bộ và Nam bộ là không giống nhau.
Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng trong 20 năm qua Việt Nam mới làm được hơn 1.000 km đường cao tốc, mỗi năm khoảng 50 km thì nên xem nguyên nhân vì sao. Từ đó, tháo gỡ những vướng mắc nhằm đẩy nhanh tiến độ, tiết kiệm ngân sách và đảm bảo chất lượng, chống tiêu cực, lãng phí.
Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc ủng hộ chủ trương dùng vốn ngân sách để làm cao tốc, nhưng lưu ý cần chống thất thoát, lãng phí trong quá trình triển khai các dự án như tại dự án cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi.
Cách tính suất đầu tư cao tốc Bắc Nam giai đoạn 2020 - 2015
Theo Bộ GTVT, sơ bộ tổng mức đầu tư xây dựng được ước tính trên cơ sở quy mô, công suất hoặc năng lực phục vụ theo phương án thiết kế sơ bộ của dự án và suất vốn đầu tư xây dựng hoặc dữ liệu chi phí của các dự án tương tự về loại, cấp công trình, quy mô, công suất hoặc năng lực phục vụ, tính chất dự án đã thực hiện; có sự phân tích, đánh giá để điều chỉnh quy đổi về mặt bằng giá thị trường phù hợp với địa điểm xây dựng, bổ sung những chi phí cần thiết khác của dự án.
Sơ bộ tổng mức đầu tư trong bước lập báo cáo nghiên cứu khả thi các dự án hạ tầng giao thông chỉ mang tính chất là đường bao để chuẩn bị lo vốn, chưa phải giá trị đầu tư công trình.
Theo Báo cáo nghiên cứu khả thi được duyệt giai đoạn 2017 - 2020, 4 dự án thành phần đoạn Mai Sơn (Ninh Bình) - Bãi Vọt (Hà Tĩnh) có suất đầu tư bình quân 190 tỷ đồng/km.
10 dự án thành phần trên đoạn Bãi Vọt (Hà Tĩnh) - Cam Lộ (Quảng Trị) và đoạn Quảng Ngãi - Nha Trang có suất đầu tư bình quân 194 tỷ đồng/km.
Đoạn Mỹ Thuận - Cần Thơ có suất đầu tư bình quân 210 tỷ đồng/km.
Đoạn Cần Thơ - Cà Mau có suất đầu tư bình quân 253 tỷ đồng/km.
