Xét nghiệm nhanh trong giai đoạn “sống chung với dịch”
Các xét nghiệm nhanh không dùng để chẩn đoán bệnh Covid-19, nhưng giúp người dân và địa phương chủ động sàng lọc bước đầu. Qua đó tạo điều kiện cho các nhà quản lý y tế hiểu rõ hơn về mức độ lây lan của virus tại những nơi khác nhau.
 |
| Nhiều quốc gia cho rằng xét nghiệm nhanh Covid-19 tại nhà là chìa khóa “tái mở cửa” các hoạt động trong không gian kín. |
Anh là một trong những nước có tỷ lệ chích văcxin cao với 80% số người trưởng thành đã được tiêm một liều văcxin ngừa Covid-19 và 58% đã tiêm đủ 2 liều. Chính phủ Anh vẫn khuyến khích người dân thực hiện tự xét nghiệm nhanh Covid-19 tại nhà 2 lần trong 1 tuần. Đức cũng cho rằng, xét nghiệm nhanh là chìa khóa để “tái mở cửa” các hoạt động trong không gian kín.
Tại châu Á, Singapore mặc dù đang ghi nhận các ca nhiễm cộng đồng đang giảm dần, việc triển khai tự xét nghiệm nhanh được đánh giá là biện pháp bổ sung cho chiến lược giám sát tổng thể trong bối cảnh nước này muốn mở cửa lại nhiều hoạt động hơn.
Nếu có kết quả xét nghiệm dương tính tại nhà, người bệnh cần phải tự cách ly ngay lập tức, liên hệ cơ quan y tế để tiến hành xét nghiệm RT-PCR (phản ứng tổng hợp chuỗi polymerase sao chép ngược) để được xét nghiệm và khẳng định chẩn đoán.
 |
| Hướng dẫn test nhanh Covid-19. |
Đối với các kết quả âm tính, người dân được khuyến cáo vẫn phải tiếp tục tuân thủ các quy định phòng chống dịch như rửa tay thường xuyên, hạn chế tụ tập và đeo khẩu trang khi ra khỏi nhà.
Bộ Y tế Việt Nam trong tháng 7/2021 cũng đã công bố, cập nhật danh sách 16 loại test nhanh kháng nguyên SARS-CoV-2, trong đó có 15 loại nhập khẩu từ Hàn Quốc, Trung Quốc, Nhật Bản, Pháp, Mỹ... Bộ Y tế cũng yêu cầu tăng cường thanh tra, kiểm tra và kiểm soát các sản phẩm xét nghiệm SARS-CoV-2 trôi nổi trên thị trường.
Để đảm bảo việc sử dụng các kit test nhanh đúng mục đích và có kết quả chính xác, ngày 29/7/2021, Sở Y tế TPHCM ban hành Công văn số 5083/SYT-NVD yêu cầu các nhà thuốc chỉ mua các test nhanh do Bộ Y tế cấp phép lưu hành và phải mua từ các nhà cung ứng hợp pháp.
Sàng lọc trước khi tham gia hoạt động đông người
Khi tốc độ triển khai văcxin ở châu Âu đang có những dấu hiệu chững lại, xét nghiệm kháng nguyên nhanh tại chỗ tiếp tục là quy trình sàng lọc hàng triệu người mỗi ngày trong các nhà máy, văn phòng, trường học và các ngành công nghiệp quan trọng khác.
Ở Đức, những người muốn tham gia vào các loại hoạt động công cộng trong nhà hoặc dịch vụ chăm sóc cá nhân, họ cần có kết quả xét nghiệm nhanh âm tính trong vòng không quá 24 giờ.
Mục tiêu của việc xét nghiệm nhanh là nhằm tìm ra những người có khả năng lây nhiễm trước khi họ có thể tham gia vào các hoạt động ở đám đông như phòng hòa nhạc, nhà hàng, hoặc những không gian kín có khả năng lây lan virus cao.
 |
| ThS.BS Nguyễn Hiền Minh. |
Các chuyên gia ở Đức cho biết họ tin rằng việc triển khai xét nghiệm nhanh phần nào đang giúp giảm số ca nhiễm virus, mặc dù chưa có bằng chứng cụ thể.
Bộ Y tế của Singapore vừa qua công bố sẽ áp dụng triển khai việc xét nghiệm kháng nguyên nhanh đối với các nhân viên khi làm việc tại các cơ sở ăn uống, dịch vụ chăm sóc cá nhân (ví dụ: dịch vụ chăm sóc da mặt và móng tay, phòng spa, phòng xông hơi khô, cơ sở mátxa, dịch vụ làm tóc và trang điểm), các phòng tập thể thao nơi mà các khách hàng không thể đeo khẩu trang.
 |
| Các nhân viên y tế đang hướng dẫn người dân tự lấy mẫu xét nghiệm Covid-19. (Nguồn internet) |
Singapore khuyến cáo người dân nếu nghi ngờ và lo lắng rằng bản thân có thể bị nhiễm Covid-19 hãy sử dụng bộ xét nghiệm nhanh để kiểm tra, đồng thời hãy trữ sẵn ít nhất hai bộ dụng cụ tự kiểm tra nhanh kháng nguyên này tại nhà để phòng trường hợp khi cần thiết.
TPHCM chủ trương cho người dân tự test nhanh tại nhà
Hiện nay, có 2 cách test nhanh là test kháng thể (lấy mẫu xét nghiệm bằng máu) và kháng nguyên (lấy mẫu xét nghiệm bằng dịch hầu). Trong đó, test nhanh kháng nguyên phổ biến trên thị trường với cách sử dụng khá đơn giản. Người dân hoàn toàn có thể tự test tại nhà.
Thông tin đó được ông Dương Anh Đức, Phó Chủ tịch UBND TPHCM cho biết, trong cuộc họp trực tuyến cung cấp thông tin, tuyên truyền về tình hình dịch bệnh trên địa bàn thành phố ngày 5/8. Cuộc họp do Ban Chỉ đạo phòng, chống Covid-19 TPHCM tổ chức.
Tuy nhiên, theo ông Dương Anh Đức, độ chính xác test nhanh phụ thuộc vào kỹ thuật lấy mẫu, do đó, người dân cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi thực hiện test. Bên cạnh đó, người dân cần thận trọng khi mua sản phẩm test nhanh để đảm bảo chất lượng. Hiện tại, test nhanh có bán tại các cửa hàng trang thiết bị y tế hoặc hiệu thuốc được cấp phép bán trang thiết bị y tế. Người dân chỉ nên mua các sản phẩm nằm trong danh mục Bộ Y tế ban hành và mua ở nơi được cấp phép.
Ông Dương Anh Đức, Phó Chủ tịch UBND TPHCM lưu ý, khi người dân thực hiện test nhanh tại nhà, nếu có kết quả dương tính, cần bình tĩnh liên hệ ngay cơ sở y tế để được hỗ trợ. Nếu âm tính, cũng không nên chủ quan vì vẫn có sai số nhất định, cần tiếp tục tuân thủ biện pháp 5K để đảm bảo phòng chống dịch.
Với trường hợp có triệu chứng của Covid-19, ngay cả khi test nhanh có kết quả âm tính, vẫn cần liên lạc với cơ sở y tế để được theo dõi thêm.
ThS.BS Nguyễn Hiền Minh (Đại học Y Dược TPHCM)
