Vì sao không thể trục vớt tàu Titanic?

Lý do đầu tiên là do xác tàu Titanic đã mục nát nghiêm trọng, tàu đã chìm khá lâu, vì vậy cấu trúc của tàu không còn bền vững. Do đó, nếu như cố gắng trục vớt thì nhiều khả năng tàu sẽ bị chìm vĩnh viễn.

Vốn dĩ được chế tạo từ hàng nghìn tấm thép dày 2,45 cm và hai triệu đinh tán bằng thép và sắt rèn. Halomonas titanicae, một vi khuẩn được đặt tên theo tên của con tàu, đang làm việc miệt mài để ăn sắt và sulfur trên tàu. Khi vi khuẩn ăn sắt của tàu, chúng tiết ra cái gọi là rỉ sét bao phủ lấy con tàu.

Rỉ sét là thể yếu của kim loại, rất dễ gãy vụn. Các dòng hải lưu và muối ăn mòn cũng góp phần làm con tàu bị hư hại thêm theo thời gian. Mức độ xuống cấp của con tàu được thấy rõ khi so sánh những bức ảnh chụp phòng ở của thuyền trưởng Edward Smith từ năm 1996 đến năm 2019.

Nhà sử học Parks Stephenson chuyên viết về tàu Titanic cho biết bồn tắm của thuyền trưởng là hình ảnh yêu thích của những người hâm mộ con tàu, mà giờ đây đồ vật đó cũng đã biến mất. Toàn bộ khu vực đó đã bị sập, kéo theo nó cả các phòng khánh tiết, và tình trạng xuống cấp sẽ tiếp tục gia tăng.

Xác tàu Titanic đã mục nát nghiêm trọng. Ảnh: Ocean Gate

Tiếp đến, vị trí xác tàu Titanic là một nghĩa trang khổng lồ, Khoảng 1.500 người đã thiệt mạng trong vụ chìm tàu Titanic. Sau khi con tàu chìm, chỉ có khoảng 300 thi thể hành khách được trục vớt. Những người khác mặc áo phao có thể đã bị hải lưu cuốn ra xa hơn, trong khi phần lớn đã bị chìm cùng con tàu.

Sau khi xảy ra sự việc, chính phủ Mỹ và Anh đã đồng ý với quyết định coi xác tàu như một khu tưởng niệm. Điều này có nghĩa, xác tàu sẽ được bảo tồn, theo Monica Allen, Giám đốc Nghiên cứu của Cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (NOAA).

Vào năm 2020, RMS Titanic Inc., công ty sở hữu quyền trục vớt đồ vật trên con tàu, đã lên kế hoạch thu thập lại thiết bị radio được sử dụng để thực hiện các cuộc gọi cấp cứu. Kế hoạch này đã làm dấy lên một cuộc tranh luận về khả năng đoàn thám hiểm có thể làm xáo trộn hài cốt của các hành khách xấu số trên Titanic. Theo đó, một số người cho rằng, các sinh vật biển và nước mặn đã khiến các thi thể bị phân hủy hoàn toàn.

"Tôi chưa từng thấy hài cốt người nào", James Cameron, đạo diễn phim Titanic, đã đến thăm xác tàu hàng chục lần, tiết lộ vào năm 2012.

Trong khi đó, đối với một số người, xác tàu là dấu tích của thảm kịch, bất kể có hài cốt hay không. Hậu duệ của những hành khách đã qua đời coi đó là một ngôi mộ. Năm 1987, Eva Hart, người sống sót sau thảm kịch Titanic, gọi những người trục vớt địa điểm này là "thợ săn tài sản, kền kền, cướp biển."

Cuối cùng, lý do trục vớt tàu Titanic bất khả thi nằm ở chi phí trục vớt quá lớn, Những người đam mê Titanic đã mơ về một kế hoạch trục vớt đầy tham vọng con tàu này từ năm 1914. Vào thời điểm đó, kỹ sư Charles Smith đã nghĩ ra kế hoạch gắn dây cáp điện từ vào thân tàu và từ từ nâng nó lên bằng động cơ hơi nước và tời, theo "Sinkable".

Ông ước tính chi phí cho hoạt động này tốn khoảng 1,5 triệu USD - tương đương khoảng 45 triệu USD ngày nay. Tuy nhiên, chi phí thực tế cho việc trục vớt tàu Titanic sẽ tốn hơn đáng kể.

Để so sánh, việc nâng du thuyền bị lật úp Costa Concordia vào năm 2013 tiêu tốn 800 triệu USD. Tuy nhiên, du thuyền này chỉ bị chìm một phần. Trong trường hợp của tàu Titanic, việc vớt xác tàu từ độ sâu gần 4km sẽ phức tạp và tốn kém hơn rất nhiều.

Mảnh thân tàu Titanic được trục vớt và trưng bày tại một khách sạn ở Las Vegas. Ảnh: Insider

Ví dụ, phải mất tới 2 lần lặn sâu xuống vị trí xác tàu Titanic vào năm 1996 và 1998 để trục vớt một mảnh vỡ lớn của thân tàu lên mặt nước. Đây là phần thân tàu dài 4 x 9 m, nặng 15 tấn, và vẫn còn đinh tán và kính ở một số lỗ cửa sổ bằng đồng ở thành tàu. Do đáy biển là môi trường ít oxy, mảnh vỡ này phải được ngâm trong nước để làm chậm quá trình ăn mòn khi được vận chuyển.

Cuối cùng, mảnh thân tàu nói trên được ngâm trong một bể chứa gồm dung dịch natri cacbonat và nước trong 20 tháng để loại bỏ muối làm suy yếu kim loại. Hiện tải, mảnh thân tàu đang được trưng bày tại khách sạn Luxor ở Las Vegas (Mỹ).

Cũng phải nói thêm rằng, mặc dù xác tàu Titanic được coi là một địa điểm tưởng niệm, một số đồ vật từ xác tàu đã được trục vớt. Xét về tính pháp lý, mọi hoạt động trục vớt chỉ được giới hạn ở khu vực mảnh vỡ xung quanh hai nửa của thân tàu và phải tuân thủ các nguyên tắc của NOAA, thỏa thuận quốc tế và các quy định của chính phủ Mỹ. Như vậy, bất kỳ hành động đưa xác Titanic lên mặt biển có thể sẽ phải đối mặt với những hệ lụy đáng kể về pháp lý.