Ngành y tế Việt Nam hiện vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức, như tình trạng gia tăng bệnh truyền nhiễm và bệnh không lây nhiễm (NCDs), quá tải bệnh viện, thiếu thốn vật tư trang thiết bị, già hóa dân số, cũng như sự chênh lệch giữa các vùng, miền và các tuyến y tế về chất lượng dịch vụ y tế và chuẩn hóa trang thiết bị hiện đại…
Phương thức hợp tác Công - Tư (PPP) trong y tế giúp tiết kiệm ngân sách
Để hệ thống y tế có đủ năng lực và luôn sẵn sàng ứng phó với các tình huống trong tương lai đòi hỏi những định hướng mới đối với các nguồn lực xã hội đầu tư cho hệ thống y tế, cũng như tăng cường hợp tác mạnh mẽ hơn từ các bên tham gia, trong đó có phương thức hợp tác Công - Tư (PPP).
Để thúc đẩy sự tham gia của tư nhân vào quá trình phát triển bền vững ngành y tế trong giai đoạn phát triển mới, việc hoàn chỉnh một hành lang pháp lý thuận lợi, rõ ràng hơn là yêu cầu cấp thiết.
Theo Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Duy Đông, ở Úc, đầu tư xây dựng công trình trong lĩnh vực y tế theo hình thức PPP đã góp phần giảm chi phí vượt ngân sách từ 18% xuống 4,3%. Ở Thổ Nhĩ Kỳ, việc quản lý đầu tư xây dựng theo hình thức PPP đã đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe người dân (cụ thể đến năm 2023, Thổ Nhỹ Kỳ cần dầu tư xây dựng thêm 90.000 giường bệnh).
Tại Việt Nam, chủ trương, quan điểm của Đảng về cơ chế thu hút nguồn nhận lực tư nhân vào phát triển kết cấu hạ tầng đã được cụ thể hóa trong quá trình xây dựng luật PPP. Tuy nhiên, công tác triển khai luật PPP còn gặp nhiều hạn chế, đặc biệt là lĩnh vực y tế.
Dự án PPP trong y tế quá hiếm hoi
Theo thống kê của Ngân hàng Thế giới, đến năm 2019 có 58 dự án thuộc danh sách dự án PPP trong lĩnh vực y tế được đề xuất. Tuy nhiên, trong những án này, chỉ có 13 dự án thực hiện đến bước Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, 6 dự án đến giai đoạn báo cáo nghiên cứu khả thi, 5 dự án đến giai đoạn đấu thầu, lựa chọn nhà đầu tư, và có 2 dự án đến giai đoạn ký kết hợp đồng.
Mặc dù đây là lĩnh vực tiềm năng, nhưng vẫn chưa thu hút được nhiều nhà đầu tư. Từ năm 2019 đến nay, trong lĩnh vực y tế chưa có thêm dự án đầu tư theo hình thức PPP.
Tại hội thảo, ông Nitin Kapoor, Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Công ty AstraZeneca Việt Nam và Các thị trường mới nổi khu vực châu Á cho hay, hợp tác công tư trong lĩnh vực y tế cần được đẩy mạnh. “Chúng ta cần củng cố toàn diện hệ thống chăm sóc sức khỏe để phòng bị tốt hơn cho những cuộc khủng hoảng tương lai. Sự ảnh hưởng nghiêm trọng của Covid-19 trên toàn cầu đã cho thấy những lỗ hổng trong ngành y tế các nước cần được khắc phục, để ngăn thảm họa này tái diễn”-ông nói.
Phó chủ tịch EuroCham Torben Minko thì cho rằng, lĩnh vực chăm sóc sức khỏe của Việt Nam được khuyến khích có khuôn khổ pháp lý rõ ràng hơn cho các dự án đầu tư theo mô hình hợp tác công - tư nhằm tăng cường thu hút đầu tư, đây là ý kiến của các thành viên của Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam.
Cũng theo ông Torben Minko, hình thức đối tác công tư trong lĩnh vực dịch vụ có thể mở ra những đóng góp hơn nữa từ khu vực tư nhân nhằm hướng tới một hệ thống chăm sóc sức khỏe toàn diện, tiên tiến và bền vững. Như vậy, khung pháp lý chính là chiếc chìa khóa giúp tạo thuận lợi cho hoạt động kinh doanh, tạo ra môi trường bền vững và có thể dự đoán được.
Các mối quan tâm chính của các thành viên EuroCham hiện nay trong PPP bao gồm các mô hình đặt máy tại các cơ sở y tế công lập, giải quyết các mối quan tâm về sức khỏe cộng đồng, củng cố hệ thống y tế và tăng cường khả năng tiếp cận của bệnh nhân với các loại thuốc mới và chất lượng cao.
Trong lĩnh vực trang thiết bị y tế và chẩn đoán, EuroCham mong muốn có một nghị định mới về mô hình đặt máy tại các cơ sở y tế công lập sẽ sớm được thông qua và ban hành trong năm nay.
Ngoài ra, các chính sách về mô hình đặt máy cần được phổ biến rộng rãi và tổ chức tập huấn cho các bên liên quan để giúp hiểu rõ hơn về chính sách, cũng như tuân thủ đầy đủ các quy định của pháp luật.
