Đề nghị không dán nhãn cảnh báo
Mới đây, ngày 19/1/2021, Hội Vật liệu Xây dựng Việt Nam đã tổ chức Hội thảo “Sản phẩm fibro ximăng an toàn khi sử dụng” và đưa ra các nghiên cứu chứng minh sản phẩm fibro ximăng (hay còn gọi là sản phẩm ximăng amiăng trắng) an toàn và không cần thiết phải dán nhãn cảnh báo.
Cụ thể, phía Hội Vật liệu Xây dựng Việt Nam cho biết, các sản phẩm fibro ximăng hiện đang được sử dụng rộng rãi trong nhiều ngành công nghiệp tại các quốc gia như Mỹ, Nga tới Trung Quốc, Ấn Độ... Tất cả các nước trong khối ASEAN vẫn đang sử dụng các sản phẩm fibro ximăng như tấm lợp sóng, tấm phẳng, tấm ốp tường, ống cấp nước sinh hoạt, nước nóng, cấp nhiệt, thoát nước mưa, ống thủy lợi.
Chủ tịch Hiệp hội Tấm lợp Việt Nam Võ Quang Diệm cũng cho biết, Việt Nam cũng đang phát triển các sản phẩm fibro ximăng mới như tấm panel làm tường vách, tấm lợp fibro ximăng màu… và đã được ứng dụng trong xây trường học và làm nhà tình nghĩa cho người nghèo tại các tỉnh Hà Giang, Nam Định, Nghệ An và Cần Thơ.
Nói rõ hơn về tấm lợp fibro ximăng, Nguyên Viện trưởng Viện Vật liệu Xây dựng, Bộ Xây dựng Lương Đức Long cho biết: “Trong tấm lợp ximăng amiăng chrysotile, các sợi rất khó bị phát tán ra môi trường trong quá trình sử dụng, kể cả khi phá dỡ công trình.
Bà Đinh Thị Hoa, Bệnh viện Xây dựng, Bộ Xây dựng cũng dẫn chứng kết quả khả quan khi nghiên cứu tình hình sức khỏe người sử dụng tại xã Tân Trịnh, huyện Quang Bình, tỉnh Hà Giang - nơi có 70% mái nhà lợp bằng tấm fibro ximăng.
Những năm qua, nhiều nghiên cứu khoa học quốc tế và trong nước đã khẳng định không phát hiện trường hợp bệnh ác tính nào liên quan tới sản xuất và sử dụng sản phẩm fibro ximăng có chứa amiăng trắng.
Do đó, theo ông Ngô Vĩnh Bạch Dương, Viện Nhà nước và Pháp luật cho rằng, không cần thiết phải dán nhãn cảnh báo đối với sản phẩm fibro ximăng vì trên cơ sở khoa học, các sợi amiăng đã bị khóa, không thể thoát sợi nguyên chất ra bên ngoài môi trường.
Pháp luật Việt Nam hiện cũng không có quy định yêu cầu dán nhãn cảnh báo nguy hại với sản phẩm tấm lợp fibro ximăng. Thông tư số 36/2015/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý chất thải và phế liệu cũng quy định các vật liệu amiăng ximăng thải như tấm lợp đã qua sử dụng không phải là chất thải nguy hại.
Đang nghiên cứu độc đến đâu
Được phát minh từ năm 1899, đến nay sản xuất ximăng amiăng đã được phát triển thành một ngành công nghiệp tại nhiều quốc gia.
Tuy nhiên, theo GS.TS Bùi Thị An, Viện Tài nguyên, Môi trường và Phát triển cộng đồng (IRECO), hơn 20 năm qua, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) và Tổ chức Nghiên cứu Ung thư quốc tế (IARC) đã nghiên cứu và kết luận, amiăng (kể cả amiăng trắng) là chất gây ung thư, nhất là ung thư phổi, thanh quản, ung thư trung biểu mô và bệnh bụi phổi amiăng.
“Do đó, phải ngừng sử dụng tất cả các dạng amiăng, đó là cách thức hiệu quả nhất để loại trừ các căn bệnh liên quan đến amiăng”, PGS.TS Bùi Thị An đề xuất.
Đồng quan điểm, PGS.TS Nguyễn Văn Sơn, Phó Viện trưởng Viện Sức khoẻ nghề nghiệp và môi trường (Bộ Y tế) khẳng định, quan điểm của Bộ Y tế cho rằng, amiăng và cả amiăng trắng là chất gây độc hại, ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Tuy nhiên, PGS.TS Nguyễn Văn Sơn cũng cho biết, hiện nay Việt Nam "chưa có nghiên cứu sâu về vấn đề này".
“Bây giờ sẽ không cần nghiên cứu amiăng có độc hại hay không nữa mà khẳng định là có độc hại và Bộ Y tế đang nghiên cứu, xác định mức độ ảnh hưởng của amiăng tới sức khỏe con người. Mặc dù amiăng gây ảnh hưởng đến sức khỏe, nhưng phải 30 - 40 năm sau mới phát bệnh, có trường hợp là 50 năm, nên cần phải tuyên truyền để người dân hiểu”, PGS.TS Nguyễn Văn Sơn nhấn mạnh.
Do đó, các cơ quan chức năng đã đã ban hành nhiều kế hoạch nghiên cứu và sản xuất vật liệu thay thế amiăng trong sản xuất tấm lợp. Ví dụ như Quyết định 115/QĐ/TTg năm 2004 về kế hoạch nghiên cứu và sản xuất vật liệu thay thế amiăng trong sản xuất tấm lợp, Nghị quyết số 01/NQ-CP năm 2018 của Chính phủ giao Bộ Xây dựng “Xây dựng lộ trình sử dụng amiăng trắng để chấm dứt sản xuất tấm lợp có chứa amiăng trắng từ năm 2023"…
Ông Nguyễn Mạnh Hùng, Chủ tịch Hiệp hội Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam cho rằng, hiện nay các tấm lợp có chứa amiăng không có nhãn hoặc không ghi cảnh báo, hướng dẫn sử dụng, cũng như hướng dẫn xử lý khi đã hết thời gian sử dụng, trở thành phế thải. Do đó, để bảo vệ quyền cơ bản của người tiêu dùng theo luât định như quyền được thông tin, quyền được an toàn, thì các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh thực hiện Nghị định 43/2017/NĐ-CP ngày 14/4/2017 của Chính phủ về nhãn hàng hóa, trách nhiệm cung cấp cho người tiêu dùng hóa đơn hàng hóa hướng dẫn sử dụng.
