Sớm có vắc xin phục vụ cho Chương trình Tiêm chủng mở rộng

Đó là thông tin diễn ra tại buổi gặp mặt báo chí cung cấp thông tin y tế do Bộ Y tế tổ chức chiều 15/12.

Nỗ lực tìm nguồn cung để đảm bảo vắc xin

Trước tình trạng thiếu vắc xin trong chương trình tiêm chủng mở rộng, bộ Y tế cho biết, ngày 14/12 đã diễn ra lễ bàn giao 490.600 liều vắc xin DPT-VGB-Hib (vắc xin 5 trong 1) do Chính phủ Úc viện trợ thông qua Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc. Dự kiến tối nay (15/12), Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương sẽ nhận số vắc xin này tại sân bay Nội Bài và thực hiện kế hoạch phân bổ cho 63 tỉnh, thành phố tổ chức tiêm chủng vắc xin 5 trong 1 từ tháng 12/2023, dự kiến số vắc xin này đủ sử dụng từ 1-2 tháng tới.

PGS.TS Dương Thị Hồng, Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương cho biết, đã xây dựng kế hoạch phân bổ vắc xin theo nhu cầu và hướng dẫn các địa phương triển khai theo thứ tự ưu tiên.

Theo đó, ưu tiên vắc xin được phân bổ để tiêm chủng trẻ chưa được tiêm mũi 1 vắc xin 5 trong 1. Ưu tiên trước cho trẻ có nhóm tuổi nhỏ nhất từ 2 tháng tuổi trước rồi mới đến những trẻ có tháng tuổi lớn hơn bao gồm cả những trẻ trên 12 tháng tuổi. Tiếp đó là tiêm trả mũi 2, mũi 3 cho những trẻ chưa được tiêm đủ 3 mũi vắc xin 5 trong 1 bao gồm cả trẻ trên 12 tháng tuổi.

Với số lượng vắc xin được Chính phủ Australia hỗ trợ, các địa phương sẽ triển khai theo thứ tự ưu tiên nêu trên và Chương trình Tiêm chủng mở rộng sẽ cấp vắc xin phù hợp với số đối tượng trẻ tại các tỉnh/thành phố. Vắc xin sẽ được cung ứng tới 63 tỉnh/thành phố đặc biệt cho các tỉnh miền núi, vùng sâu vùng xa.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Dương Thị Hồng, Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương trao đổi tại cuộc họp

Trả lời câu hỏi về lý do thiếu vắc xin, PGS.TS Dương Thị Hồng cho biết, tháng 8/2023, Bộ Y tế mới được cấp kinh phí để mua vắc xin trong chương trình tiêm chủng mở rộng. "Thực tiễn, chúng tôi đã có kế hoạch cung ứng vắc xin từ năm 2022, cho nên số vắc xin được gối đầu sang năm 2023. Chúng ta thiếu vắc xin 5 trong 1 từ tháng 2, thiếu vắc xin DPT tiêm nhắc lại phòng bạch hầu - ho gà - uốn ván (thời điểm 18-24 tháng). Hầu hết vắc xin còn lại được cung ứng đến tháng 10”, PGS.TS Dương Thị Hồng nói.

PGS.TS Dương Thị Hồng cũng cho biết, đã ghi nhận tình trạng thiếu vắc xin hầu hết ở trên quy mô toàn quốc. Để sớm bảo vệ các trẻ phòng bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, đặc biệt là vắc xin 5 trong 1, Bộ Y tế đã nỗ lực để vận động các nguồn tài trợ.

Từ tháng 7/2023, Bộ Y tế đã vận đông các nhà tài trợ trong nước và quốc tế được 258.000 liều. Bộ Y tế đã phân bổ để phục vụ công tác tiêm chủng từ tháng 8/2023; tiếp đó là vắc xin 5 trong 1 gồm 490.600 liều do Chính phủ Australia viện trợ về đến Việt Nam.

Hầu hết các vắc xin tiêm chủng mở rộng là vắc xin sản xuất trong nước. Theo quy định hiện hành phải trải qua rất nhiều bước, quy trình (9 bước). Bộ Y tế, Bộ Tài chính đang phối hợp rất chặt chẽ để giải quyết phần thủ tục, ngay sau khi có giá vắc xin, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương sẽ khẩn trương ký các hợp đồng cung ứng vắc xin. Hiện nay, các nhà sản xuất trong nước đã có cơ số vắc xin nhất định để giao ngay cho Viện khi hoàn tất các thủ tục tài chính.

PGS.TS Dương Thị Hồng nhấn mạnh: “Thời gian qua, dù có hiện tượng thiếu vắc xin, chúng tôi luôn luôn khuyến cáo các bà mẹ cần đưa con đi tiêm chủng vắc xin có thành phần gần như vắc xin 5 trong 1. Tỷ lệ tiêm chủng 10 tháng đầu năm đạt 75%, thiếu khoảng hơn 10% so với dự kiến (với tỉ lệ tiêm vắc xin 5 trong 1 đạt 52.6%). Do đó khi nhận được vắc xin tới đây, chúng tôi đã yêu cầu các cơ sở y tế, điểm tiêm trong hệ thống tiêm chủng mở rộng nỗ lực tiêm chủng để bù lại thiếu hụt thời gian qua".

Trả lời câu hỏi về việc trẻ thiếu hụt tiêm vắc xin, tiêm chậm, muộn sẽ ảnh hưởng thế nào đến sức khoẻ của trẻ, PGS.TS Dương Thị Hồng cho hay: “Chúng ta không mong muốn việc thiếu hụt vắc xin tiêm chủng cho trẻ. Do đó, khuyến cáo các đơn vị quản lý đối tượng tiêm chủng, giám sát các bệnh trong tiêm chủng mở rộng, hướng dẫn các đơn vị điều trị tăng cường tiếp nhận khám trẻ nhiễm khuẩn đường hô hấp xử lý kịp thời”.

Sửa Nghị định 104/2016/NĐ-CP theo hướng bố trí kinh phí của trung ương để mua vắc xin

Cũng về vấn đề vắc xin tiêm chủng mở rộng, Tiến sĩ Hoàng Minh Đức, Phó Cục trưởng phụ trách, quản lý, điều hành Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) cho biết, giai đoạn năm 2016-2022, Chương trình tiêm mở rộng được bố trí kinh phí mua vắc xin từ nguồn Chương trình mục tiêu Y tế - Dân số giai đoạn 2016-2020 theo Quyết định số 1125/QĐ-TTg ngày 31/7/2017 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, ngoài nguồn mua vắc xin theo hình thức hoạt động của Dự án, vắc xin được hỗ trợ từ Tổ chức GAVI và các tổ chức nước ngoài khác viện trợ.

Trong những năm gần đây, sự hỗ trợ nguồn lực từ GAVI và các tổ chức quốc tế có sự chuyển dịch cách thức hỗ trợ do Việt Nam nằm ngoài danh sách các nước có thu nhập thấp, kinh tế kém phát triển, một số loại vắc xin viện trợ cần phải đối ứng sau khi tiếp nhận.

Tiến sĩ Hoàng Minh Đức, Phó Cục trưởng phụ trách, quản lý, điều hành Cục Y tế dự phòng. Ảnh: Trần Minh

Năm 2023, thực hiện Luật Ngân sách, các địa phương phải thực hiện các thủ tục mua sắm vắc xin từ ngân sách của địa phương, tuy nhiên gặp khó khăn trong việc bố trí, phê duyệt kinh phí, vướng mắc thủ tục đấu thầu, phê duyệt giá cũng như kinh nghiệm triển khai...

Trước yêu cầu thực tiễn, Bộ Y tế đã phối hợp với Bộ Tài chính báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành Nghị quyết số 98/NQ-CP ngày 10/7/2023, Quyết định số 931/QĐ-TTg ngày 05/8/2023 giao kinh phí để Bộ Y tế thực hiện mua tập trung các loại vắc xin, trình Chính phủ ban hành Nghị định sửa đổi Nghị định số 104/2016/NĐ-CP ngày 1/7/2016, hiện tại Nghị định sẽ sửa đổi theo hướng bố trí kinh phí của Trung ương để mua vắc xin.

Song song với các giải pháp về pháp lý (trình Chính phủ Nghị định sửa đổi Nghị định 104/2016/NĐ-CP), thực hiện nghiêm quy định của Pháp luật về mua sắm, đầu thầu vắc xin, Bộ Y tế đã quyết liệt chỉ đạo các đơn vị, địa phương, phối hợp bộ, ban, ngành liên quan, đẩy mạnh hợp tác, đề xuất hỗ trợ, viện trợ với các Tổ chức Quốc tế trong và ngoài nước để cung ứng vắc xin trong chương trình tiêm chủng mở rộng - trên thực tế thời gian qua, chúng ta đã nhận được gần 758.000 liều vắc xin 5 trong 1.

Thông tin tại buổi họp báo, đối với vắc xin có khả năng sản xuất trong nước (10 loại vắc xin), Bộ Y tế đã rà soát các quy định của pháp luật và thực hiện mua theo hình thức đặt hàng (quy trình gồm 9 bước). Bộ Y tế đã thẩm định, gửi Bộ Tài chính xem xét, phê duyệt phương án giá tối đa, trên cơ sở đó Bộ Y tế sẽ phê duyệt phương án giá cụ thể. Bộ Y tế đang phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính để giải quyết, dự kiến hoàn thành trong tháng 12/2023.