Sơ cứu sai cách nguy hiểm như thế nào?

Đó là lý do Bệnh viện Bạch Mai đã tổ chức cung cấp những kỹ năng sơ cứu cơ bản cho báo chí ngày 5/4, nhằm truyền thông rộng rãi đến cộng đồng, tránh những trường hợp “hành động là anh hùng, nhưng bạn sẽ trở thành gánh nặng cho nhiều người khác”.

BS Ngô Đức Hùng cung cấp kỹ năng sơ cấp cứu cơ bản

Sai lầm khi thực hiện sơ cấp cứu người bệnh

Mới đây, ông Jean (du khách quốc tịch Ấn Độ) đột ngột ngã gục trong nhà hàng ở TP. Đà Nẵng đã được nữ điều dưỡng Đặng Thị Hạ (điều dưỡng Trung tâm cấp cứu A9, Bệnh viện Bạch Mai) cấp cứu tại chỗ kịp thời. Nữ điều dưỡng nhận nhiều lời tán dương và khen ngợi của cộng đồng mạng.

BS Ngô Đức Hùng, Trung tâm Cấp cứu A9 (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, đây là số ít trường hợp may mắn khi gặp nạn ngoài cộng đồng nhưng vô tình có người chuyên môn y tế bên cạnh. Còn với phần lớn các trường hợp gặp nạn, người sơ cứu ban đầu chỉ có thể là người dân, bạn bè... Có không ít trường hợp người dân sơ cứu ban đầu sai cách, khiến tình trạng của nạn nhân nặng hơn.

BS Ngô Đức Hùng cung cấp kỹ năng sơ cấp cứu cơ bản cho các nhà báo

Theo BS Ngô Đức Hùng mỗi ngày, Trung tâm tiếp nhận 300 bệnh nhân vào cấp cứu, trong đó 40% là do tai nạn giao thông. Rất nhiều trường hợp bệnh nhân được mọi người giúp đỡ nhưng sơ cứu sai cách, gây ra những tổn thương đáng tiếc cho người bị nạn, đặc biệt là các trường hợp tai nạn có chấn thương đốt sống cổ. Nếu bệnh nhân không được cố định đốt sống cổ đúng cách thì tổn thương có thể trở nên nặng nề hơn.

Điển hình là bệnh nhân nam tại Hải Phòng, gặp tai nạn giao thông, bị chấn thương đốt sống cổ. Khi gặp tai nạn, bệnh nhân được mọi người giúp đỡ rất nhiệt tình. Nạn nhân được bế xốc nách lên xe và được đưa đến bệnh viện cấp cứu. Khi tới Trung tâm cấp cứu A9, cột sống cổ của bệnh nhân đã bị vỡ ra và cứa vào tủy, gây tổn thương nghiêm trọng. Nạn nhân bị liệt từ cổ trở xuống và không có khả năng hồi phục.

"Đây là một trường hợp rất đáng tiếc. Nếu như bệnh nhân này được sơ cứu đúng sẽ không xảy ra tình trạng bị liệt như vậy", bác sĩ Hùng nói.

Hay như trường hợp một ông bố ở Nam Định, cho tay vào miệng con khi con bị co giật để cháu không cắn phải lưỡi. Tuy nhiên, ông bố này đã bị con cắn sâu vào tay, gây tổn thương và bị nhiễm trùng lên tận cổ tay, suýt phải tháo khớp.

Các bác sĩ hướng dẫn thực hành cho các nhà báo

Trong một vụ tai nạn giao thông ở Kon Tum khiến nhiều người tử vong, 24 người tham gia cấp cứu, trong đó có 17 nhân viên y tế. Nhóm người tham gia cấp cứu nhiệt tình nhưng lại quên bảo vệ an toàn cho bản thân nên đã bị phơi nhiễm HIV do trong số các nạn nhân có người nhiễm HIV.

Hay như vụ nhân viên bảo vệ ngân hàng ở Đà Nẵng bị 2 tên cướp đâm, nếu được sơ cứu tốt hơn, có thể ông đã không chết. Rồi vụ 1 người không biết bơi tử vong khi nhảy xuống cứu 5 du khách; 3 người tử vong khi nhảy xuống giếng cứu 1 người…

Đó là những câu chuyện đau lòng mà BS. Ngô Đức Hùng đưa ra để minh chứng cho việc cần thiết phải có kiến thức về sơ cứu. Bởi không có kỹ năng thì việc cứu người có thể trở thành hại người, hại mình.

Sơ cứu người bị tai nạn: Thời gian là vàng, an toàn là mạng sống

"Nếu chúng ta biết sơ cứu ban đầu đúng cách chúng ta hoàn toàn có thể cứu sống một con người". Do đó, việc trang bị kiến thức sơ cứu cho cộng đồng rất quan trọng, tránh những trường hợp “hành động là anh hùng, nhưng bạn sẽ trở thành gánh nặng cho nhiều người khác”.

Điều BS. Hùng đặc biệt nhấn mạnh với mọi người, khi tham gia sơ cấp cứu trong mọi tình huống, hãy chú ý đến tính an toàn, đúng đắn và pháp lý. Sau cùng mới là vấn đề đạo đức. Nguyên tắc quan trọng nhất là phải đảm bảo an toàn cho mình trước bởi, thời gian là vàng nhưng an toàn là mạng sống.

Mục đích của sơ cấp cứu là nhằm giảm thiểu các trường hợp tử vong, hạn chế tổn thương thứ phát và tạo điều kiện cho nạn nhân hồi phục. Bởi vậy, việc sơ cấp cứu được tiến hành theo các bước: Đánh giá hiện trường; đánh giá ban đầu về tình hình nạn nhân; gọi trợ giúp (113,114,115) rồi mới sơ cứu và vận chuyển.

Mô phỏng kỹ thuật ép tim

BS Hùng lưu ý, vừa tiến hành cấp cứu vừa gọi người tới hỗ trợ. Khi gọi cho số máy khẩn cấp, cần xưng danh và cho số điện thoại của người sơ cứu, rồi thông báo về loại tai nạn, tổn thương và mức độ nghiêm trọng; số lượng, giới tính, độ tuổi của các nạn nhân; tình trạng nguy hiểm tại hiện trường như có chất cháy, nổ, khí độc hay không và nói rõ địa điểm xảy ra tai nạn.

Nguyên tắc chung của sơ cấp cứu là sử dụng vật dụng thay thế trong tình huống cấp cứu như làm sạch tạm thời bằng coca, rượu nếu không có cồn và bảo vệ tay bằng găng, túi nilon. Nhưng không rửa tay bằng nước ngọt hay dung dịch có nhiều đường, cũng không nên rửa tay tại các nguồn nước kênh, rạch, ao, hồ, đặc biệt là nước tù đọng, bởi chúng tiềm ẩn các ổ vi khuẩn càng làm gia tăng nguy cơ nhiễm trùng cho nạn nhân hoặc cho chính người sơ cứu.

Khi sơ cứu bệnh nhân thường có 3 tình huống:

- Tình huống thứ nhất - Nạn nhân tỉnh. Người giúp đỡ cần hỏi thông tin, kiểm tra vết thương, đưa người bệnh về tư thế thoái mái nhất (tư thế hồi phục).

- Tình huống thứ hai - Nạn nhân không tỉnh, còn mạch. Nếu bệnh nhân hôn mê, còn thở, còn mạch, mọi người cần kiểm tra đường thở của bệnh nhân có đờm dãi hay không và đưa bệnh nhân về tư thế an toàn để người bệnh thở dễ dàng hơn. Tư thế nằm nghiêng an toàn khi nạn nhân hôn mê.

- Tình huống thứ ba - Nạn nhân bất tỉnh, không còn mạch. Thực hiện hồi sinh tim phổi cơ bản. Gọi người hỗ trợ giúp đỡ. Gọi cấp cứu 115.

BS Hùng nhấn mạnh, đối với những nạn nhân của các loại tai nạn giao thông, tai nạn thương tích, mọi người hãy coi tất cả các nạn nhân gặp tai nạn giao thông đều có chấn thương đốt sống cổ. Khi di chuyển các nạn nhân tai nạn giao thông, mọi người cần cố định phần cổ của bệnh nhân bằng nẹp y tế chuyên dụng. Trong trường hợp không có nẹp y tế cần đặt 2 viên gạch ở 2 bên cổ của bệnh nhân rồi dùng áo để cố định.

Người tham gia sơ cần giữ đầu nạn nhân theo phương thẳng đứng. Trong thời gian này, hãy trấn an và chờ cấp cứu 115 đến. Nếu di chuyển bệnh nhân, cần đặt người bệnh trên nền cáng cứng để di chuyển.