Thủ đoạn không mới
Theo Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (CT&BVNTD) - Bộ Công Thương, thời gian gần đây xuất hiện hình thức kinh doanh theo phương thức đa cấp không phép, thông qua đầu tư vào “Robot AI” (Trí tuệ nhân tạo Robot).
Cụ thể, một số tổ chức, cá nhân thông qua mạng xã hội như Facebook, YouTube, Tiktok… để mời gọi người dân đầu tư vào “Trí tuệ nhân tạo Robot” trên các trang web, ứng dụng như: Snow AI (snowaiapp.com; snowai.cc; snowai.net…); inb.network (AI.Marketing; aimarketing.link)…
Theo giới thiệu từ các tổ chức trên, robot có khả năng tự kiếm tiền cho người thuê nó. Có 5 cấp đầu tư. Cấp thấp nhất là 30USD và cao nhất là 10.000USD. Tương ứng với mỗi cấp đầu tư là giá thuê Robot AI trong vòng 30 ngày cũng tăng dần từ 2USD lên 500USD.
Theo đó, người chơi có thể kiếm được nhiều loại phí hoa hồng từ việc phát sinh trong các đơn hàng hay các giao dịch tiền ảo, bao gồm cả phần hoa hồng thu được từ các khoản đầu tư của những người được lôi kéo vào sau, theo phương thức đa cấp.
Tất cả các dự án này đều có chương trình tiếp thị liên kết (affiliate). Tức là mỗi khi người chơi mời thêm được người mới (F1) tham gia đầu tư hay giao dịch, người chơi đó trở thành đại lý cấp 3. Rồi từ F1 mời chào thêm người chơi mới khác, đại lý cấp 3 sẽ tiến dần lên cấp 2 và cấp 1. Lợi nhuận chia sẻ (hoa hồng) trong các cấp đại lý từ 3 – 12%.
 |
| Các gói đầu tư của Snow AI lên tới 10.000USD. |
Chẳng hạn, sau khi trải qua các cấp đầu đến cấp 5, người chơi sẽ trả 500USD để thuê Robot AI trong 30 ngày và gửi đầu tư 10.000USD vào hệ thống cho Robot tự giao dịch hộ. Sau 30 ngày, người chơi có thể thu về 4.950USD (khoảng 123,8 triệu đồng) tiền lãi, tương đương lãi suất 49%/tháng. Chưa kể hoa hồng của đại lý nếu “nhà đầu tư” đó mời chào, lôi kéo được nhiều người khác tham gia cùng.
 |
| Gói đầu tư Robot 5 của một "nhà đầu tư". |
Đây là khoản lãi “trong mơ” đối với nhiều người muốn thu lợi nhanh chóng không muốn đầu tư công sức, nhất là trong bối cảnh dịch bệnh khiến kinh tế khó khăn như hiện nay.
Đáng chú ý, dù là đầu tư tài chính nhưng người tham gia lại không cần có chút kiến thức tài chính nào. Thành viên đăng ký có thể thuộc mọi tầng lớp trong xã hội, từ học sinh - sinh viên đến cụ già, từ thất nghiệp, lao động phổ thông đến nhân viên văn phòng, công chức...
Rủi ro là điều có thể dễ dàng nhận ra khi công ty thành lập của AI Marketing chỉ là 1 công ty đăng ký ngành nghề kinh doanh quảng cáo ở Anh Quốc, không có thông tin cụ thể và không hề có văn phòng giao dịch hay chi nhánh ở Việt Nam.
Hoặc như trang web của Snow AI cũng không hề có thông tin về công ty hay tổ chức đứng tên chịu trách nhiệm pháp lý. Người đứng sau các công ty này cũng không được công khai, không được pháp luật Việt Nam cấp phép.
Trong khi đó, người chơi phải nộp tiền thật khi tham gia, nhưng kết quả ghi nhận trên hệ thống chỉ là tiền ảo ở dạng điểm số, coin, ví điện tử… mà không được đăng ký hay công nhận bởi cơ quan nhà nước.
Một ngày nào đó, công ty và “sàn” giao dịch này bất ngờ thông báo ngừng hoạt động, hoặc có thể vì một lý do bị hacker (tin tặc) tấn công dẫn tới sập trang web, số tiền đổ vào trong đây của người chơi cũng sẽ “bốc hơi” theo.
Nhưng hậu quả lòng tham luôn mới
Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật ANVI cho biết, hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp không có giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp có thể xử lý hình sự tới 5 năm tù giam. Đối với người tham gia hoạt động bán hàng đa cấp mà chưa được cấp phép tại địa phương sẽ bị phạt 5 - 10 triệu đồng.
“Luật đã có những quy định cụ thể rồi, nhưng nhiều người vẫn chưa được tiếp cận đến những thông tin cảnh báo cũng như hiểu biết về pháp luật do không chịu tìm hiểu. Cộng với lòng tham, nên họ dễ dàng vì lời mời ngon ngọt, hấp dẫn của tổ chức cũng như những tư vấn viên (các nạn nhân đi trước trở thành) mà chi tiền ra, với kỳ vọng nhân đôi, nhân ba tài khoản trong ngắn ngày. Cái này hoàn toàn là do ý thức của họ. Pháp luật không thể bảo vệ họ nếu họ cố tình làm sai”, LS Trương Thanh Đức nhận định.
Đáng lo ngại, thành viên của các nhóm đầu tư tài chính qua Robot AI này đang gia tăng liên tục và lên tới gần trăm nghìn người.
Cũng tương tự như những kênh kinh doanh đa cấp thời 4.0 khác như wefinex, CJ Trade, hay các “sàn” forex hoạt động chui tại Việt Nam, những thành viên của Snow AI hay AI.Marketing Việt Nam luôn khoe “lãi khủng”, phô diễn cuộc sống “sang chảnh” trên mạng xã hội nhờ thuê Robot AI kiếm tiền.
Thực tế, cách thức hoạt động của Snow AI và AI. Marketing không khác gì mô hình Ponzi, một hình thức lừa đảo, thu hút các nhà đầu tư bằng cách trả lợi tức cao bất thường nhưng ổn định từ chính tiền đầu tư của họ. Tuy nhiên, người đầu tư rất khó để rút tiền của mình ra khỏi tổ chức. Khách hàng cũng không được phép xem các giấy tờ chính thức cho các khoản đầu tư của họ. Hình thức đầu tư cũng không được đăng ký với các cơ quan có thẩm quyền.
 |
| Lời mời chào tham gia Robot AI đầy hấp dẫn lan tràn trên mạng xã hội. |
 |
| Các thành viên có buổi gặp mặt ở nơi sang trọng để quảng bá mô hình lừa đảo. |
Chuyên gia kinh tế - tài chính, ngân hàng Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, nạn nhân của các mô hình kinh doanh đa cấp trái phép này thường thiếu kiến thức về tài chính, không nhận thức được rủi ro. Hơn nữa, những đường dây lừa đảo này biết đánh vào lòng tham của nạn nhân, tham lợi nhuận khủng đến phi lý mà quên mất cảnh giác thông thường.
Các tổ chức thỉnh thoảng chiêu đãi “nhà đầu tư” những buổi gặp mặt hoành tráng và sang trọng để gây ấn tượng. Các thành viên thì tự khoác cho mình cái vẻ bề ngoài “bóng bẩy” để dễ dẫn dụ người khác, thậm chí cả người quen và người nhà, vô tình từ nạn nhân trở thành tiếp tay cho kẻ lừa đảo.
Đáng chú ý, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (Bộ Công thương) đánh giá, mô hình hoạt động Robot AI có dấu hiệu kinh doanh đa cấp và không có giấy chứng nhận. Để tránh thiệt hại về tài chính và pháp lý, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng đã cảnh báo người dân không tham gia đầu tư và phát triển hệ thống của Snow AI và AI Marketing đã nêu trên.
Tuy nhiên, chỉ cảnh báo với lòng tham thường không hiệu quả. Thực tế, cơ quan Công an đã phá khá nhiều vụ lừa đảo dựa trên nền tảng Robot AI. Nhưng các nạn nhân rất khó lấy lại tài sản. Do thế, vấn đề đặt ra là phải nhanh chóng có chế tài ngăn chặn được hình thức này, thay vì chỉ cảnh báo.
