Ngân hàng Nhà nước: giảm lãi suất điều hành = nới lỏng chính sách tiền tệ?

Ngày 13/9, NHNN chính thức giảm lãi suất điều hành. Theo đó, lãi suất tái cấp vốn giảm từ 6,25% xuống 6%/năm, lãi suất tái chiết khấu giảm từ 4,25% xuống 4%/năm. Lãi suất cho vay qua đêm trong thanh toán điện tử liên ngân hàng và cho vay bù đắp thiếu hụt vốn trong thanh toán bù trừ của NHNN đối với các ngân hàng giảm từ 7,25%/năm xuống 7,0%/năm. Lãi suất chào mua giấy tờ có giá qua nghiệp vụ thị trường mở giảm từ 4,75%/năm xuống 4,5%/năm.

Theo TS Nguyễn Trí Hiếu, giảm lãi suất là động thái hợp lý của NHNN trong xu hướng chung của nhiều nước trên thế giới. Nới lỏng tiền tệ là chính sách hỗ trợ nền kinh tế và thúc đẩy xuất khẩu. Việc hạ lãi suất có nhiều mặt lợi về vĩ mô. Đây cũng là thời điểm thuận lợi để hạ lãi suất bởi Chính phủ đang kiểm soát lạm phát rất tốt, do đó không sợ rủi ro lạm phát tăng cao. Đồng thời có thể thấy mặt bằng lãi suất huy động của các ngân hàng thương mại tăng khá nhanh, nhất là kỳ hạn trung và dài, vì vậy việc giảm lãi suất điều hành đưa lại kỳ vọng giảm mặt bằng lãi suất cho cả nền kinh tế.

Tuy nhiên, TS Nguyễn Trí Hiếu cũng cho rằng mức giảm lãi suất điều hành 0,25 điểm% là quá ít, tối thiểu cũng phải 0,5 điểm%. Vấn đề của hệ thống tài chính Việt Nam là không có sự liên thông về lãi suất giữa hai thị trường 1 (giữa ngân hàng và người dân) và 2 (giữa các ngân hàng với nhau và với NHNN).

Ở Mỹ có lãi suất tham chiếu (lãi suất qua đêm của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ - FED), các lãi suất khác đều xoay quanh lãi suất tham chiếu. FED chỉ cần tác động vào lãi suất tham chiếu là điều chỉnh được thị trường. Còn ở Việt Nam chỉ có lãi suất điều hành, mà lãi suất điều hành chỉ tác động ở thị trường 2, do đó rất có thể việc NHNN hạ lãi suất điều hành chẳng tác động mấy đến thị trường 1. Việc giảm lãi suất có thể tạo điều kiện cho tỷ giá tăng lên song không cần lo lắng về việc bị xem xét là nước thao túng tiền tệ. Việt Nam không giống Trung Quốc.

Công ty Chứng khoán Bảo Việt (BVSC) cũng đánh giá quyết định cắt lãi suất như trên của NHNN mang tính chất định hướng và tâm lý là chủ yếu, còn việc Việt Nam có thật sự nới lỏng hơn chính sách tiền tệ hay không thì phải chờ các số liệu thực tế về tăng trưởng tín dụng và M2 trong thời gian tới. Bởi tác động của việc cắt giảm lãi suất điều hành có độ trễ.