Báo cáo “Triển vọng Việc làm và Xã hội năm 2021” của ILO vừa công bố dựa trên cơ sở kết quả khảo sát và phỏng vấn 12.000 lao động và đại diện của 85 doanh nghiệp hoạt động trong nhiều lĩnh vực khác nhau trên toàn thế giới.  

Theo báo cáo, các nền tảng lao động số đang tạo ra những cơ hội việc làm mới cho cả phụ nữ, người khuyết tật, thanh niên và những người yếu thế trong những thị trường lao động truyền thống. Các nền tảng cũng cho phép doanh nghiệp tiếp cận với một lực lượng lao động linh hoạt có kỹ năng khác nhau với quân số lớn, đồng thời mở rộng cơ sở khách hàng của họ.

Các doanh nghiệp ở các nước phát triển thuê ngoài (outsource) các công việc trên nền tảng trực tuyến trên web. Các công việc này thường do người lao động ở các nước đang phát triển thực hiện, họ thường có thu nhập thấp hơn so với người lao động làm cùng công việc ở các quốc gia phát triển. Sự tăng trưởng không đồng đều này của nền kinh tế số gây nên sự chia rẽ kỹ thuật số và nguy cơ khiến bất bình đẳng gia tăng.

Làm việc trên nền tảng số người lao động không được tiếp cận chế độ an sinh xã hội, không có quyền tự do hiệp hội và thương lượng tập thể, thời gian làm việc thường có thể kéo dài và không dự báo trước được...

Nhiều doanh nghiệp phải đối mặt với những thách thức liên quan đến cạnh trạnh không công bằng, thiếu minh bạch về dữ liệu và giá cả, phí hoa hồng cao. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng gặp khó khăn trong tiếp cận tài chính và hạ tầng kỹ thuật số.

Những cơ hội mới tạo ra bởi các nền tảng lao động số đang dần xóa mờ sự phân biệt rõ rệt trước đây giữa lao động được doanh nghiệp thuê tuyển và lao động tự làm. Điều kiện làm việc phần lớn được quy định bởi các điều khoản thỏa thuận dịch vụ của những nền tảng đó và thường do các nền tảng đơn phương quyết định. Các thuật toán dần thay thế con người trong việc phân bổ và đánh giá công việc cũng như quản lý và giám sát người lao động.

Ông Guy Ryder, Tổng Giám đốc ILO cho biết: “Những thách thức mới do những nền tảng số tạo ra có thể được giải quyết thông qua đối thoại chính sách toàn cầu để người lao động, người sử dụng lao động và các chính phủ có thể hưởng lợi đầy đủ và công bằng từ những tiến bộ này. Mọi người lao động dù có vị thế việc làm nào đi nữa, đều cần được thực thi các quyền cơ bản của mình trong lao động”.