Không thể tư duy “tạm” với việc xử lý rác thải

(Khoahocdoisong.vn) - Mấy ngày qua, câu chuyện ô nhiễm môi trường tại bãi rác Nam Sơn (Hà Nội) đang đặt ra rất nhiều câu hỏi thu hút sự quan tâm của dư luận. Không chỉ Hà Nội, TP Hồ Chí Minh và rất nhiều tỉnh, thành khác,…

<div>&nbsp;</div> <p>Hệ lụy từ r&aacute;c thải l&agrave; rất lớn nhưng chưa thực sự được quan t&acirc;m nhiều. Chuy&ecirc;n mục &ldquo;Tr&ograve; chuyện Chủ nhật&rdquo; tuần n&agrave;y đ&atilde; c&oacute; cuộc trao đổi với GS Đặng H&ugrave;ng V&otilde;, nguy&ecirc;n Thứ trưởng Bộ T&agrave;i nguy&ecirc;n v&agrave; M&ocirc;i trường về c&acirc;u chuyện quy hoạch v&agrave; xử l&yacute; r&aacute;c hiện nay.</p> <p>&nbsp;</p> <p><strong>PV:&nbsp;</strong><em>Những ng&agrave;y qua, c&acirc;u chuyện b&atilde;i r&aacute;c Nam Sơn l&agrave; chủ đề rất n&oacute;ng. Tuy nhi&ecirc;n, đ&acirc;y kh&ocirc;ng phải lần đầu ti&ecirc;n vấn đề n&agrave;y xảy ra. GS đ&aacute;nh gi&aacute; thế n&agrave;o về quy hoạch v&agrave; xử l&yacute; r&aacute;c của TP H&agrave; Nội?</em></p> <p><strong>GS Đặng H&ugrave;ng V&otilde;:&nbsp;</strong>Trước hết kh&ocirc;ng phải l&agrave; H&agrave; Nội m&agrave; nhiều địa phương kh&aacute;c như TP Hồ Ch&iacute; Minh cũng đ&atilde; gặp t&igrave;nh trạng n&agrave;y. Nhiều tỉnh ph&aacute;t triển c&ocirc;ng nghiệp cũng đ&atilde; gặp t&igrave;nh trạng xử l&yacute; r&aacute;c chưa được ch&iacute;nh quy. Trong Luật Bảo vệ m&ocirc;i trường cũng như Luật Đất đai đều rất quan t&acirc;m đến việc quy hoạch c&aacute;c địa điểm xử l&yacute; r&aacute;c.&nbsp;</p> <p>Trong Luật đều ghi rất r&otilde;, đ&oacute; l&agrave; trọng t&acirc;m của việc bảo vệ m&ocirc;i trường. Trở lại với c&acirc;u chuyện của H&agrave; Nội, nếu cứ xử l&yacute; r&aacute;c theo kiểu ch&ocirc;n lấp ở b&atilde;i xử l&yacute; r&aacute;c Nam Sơn th&igrave; sẽ ảnh hưởng đến mạch nước ngầm, nước sinh hoạt của người d&acirc;n. C&aacute;c nước ph&aacute;t triển c&ocirc;ng nghiệp người ta đ&atilde; cảnh b&aacute;o việc n&agrave;y rồi. Ch&uacute;ng ta rất hiểu nhưng tr&ecirc;n thực tế ch&uacute;ng ta vẫn rất &ldquo;chểnh mảng&rdquo; về việc n&agrave;y.</p> <center>&nbsp;</center> <table> <tbody> <tr> <td><img alt="" src="http://static.cand.com.vn/Files/Image/nguyenbinh/2019/01/20/358e86d3-2f62-4447-a434-eb04491f70b8.jpg" style="border:0px;vertical-align:baseline;" /></td> </tr> <tr> <td style="height:25px;">GS Đặng H&ugrave;ng V&otilde;.</td> </tr> </tbody> </table> <p><strong>PV:&nbsp;</strong><em>Nếu kh&ocirc;ng c&oacute; b&atilde;i r&aacute;c Nam Sơn th&igrave; H&agrave; Nội rất dễ &ldquo;thất thủ&rdquo; trong việc xử l&yacute; r&aacute;c thải. GS c&oacute; cho rằng, H&agrave; Nội đang qu&aacute; chậm trễ trong việc quy hoạch r&aacute;c thải?</em></p> <p><strong>GS Đặng H&ugrave;ng V&otilde;:</strong>&nbsp;T&ocirc;i cho rằng kh&ocirc;ng chỉ H&agrave; Nội m&agrave; cả TP Hồ Ch&iacute; Minh hay c&aacute;c địa phương kh&aacute;c, hiện nay chưa c&oacute; bất kỳ địa phương n&agrave;o chọn được một phương &aacute;n cụ thể để xử l&yacute; r&aacute;c.&nbsp;</p> <p>Về nguy&ecirc;n tắc hiện nay, kh&ocirc;ng ai khuyến kh&iacute;ch việc ch&ocirc;n lấp r&aacute;c bởi hệ quả của n&oacute; l&agrave; kh&ocirc;ng lường được. &Ocirc; nhiễm mạch nước ngầm kh&ocirc;ng chỉ ảnh hưởng đến người d&acirc;n sống quanh b&atilde;i r&aacute;c, m&agrave; ảnh hưởng người d&acirc;n tr&ecirc;n cả v&ugrave;ng. Trong khi rất nhiều doanh nghiệp đ&atilde; đầu tư v&agrave;o c&ocirc;ng nghệ xử l&yacute; r&aacute;c nhưng đều kh&ocirc;ng được c&aacute;c địa phương mặn m&agrave; chấp nhận. Đ&acirc;y l&agrave; c&acirc;u hỏi rất lớn cần đặt ra cho c&aacute;c địa phương.&nbsp;</p> <p>Doanh nghiệp đ&atilde; chuẩn bị c&ocirc;ng nghệ, chấp nhận đầu tư theo h&igrave;nh thức PPP (c&ocirc;ng- tư- đối t&aacute;c), doanh nghiệp chuẩn bị vốn, c&ocirc;ng nghệ, nhưng địa phương kh&ocirc;ng sốt sắng. Trong khi Ch&iacute;nh phủ đ&atilde; n&oacute;i rất nhiều lần về vấn đề l&agrave; ch&uacute;ng ta cứ n&oacute;i, nhưng c&aacute;c địa phương ho&agrave;n to&agrave;n chậm trễ.</p> <p><strong>PV:&nbsp;</strong><em>Phải chăng hiện nay c&aacute;c địa phương chưa đủ khả năng để l&agrave;m việc đ&oacute;, thưa &ocirc;ng?</em></p> <p><strong>GS Đặng H&ugrave;ng V&otilde;:&nbsp;</strong>T&ocirc;i cho rằng hiện nay rất nhiều doanh nghiệp đ&atilde; chuẩn bị. Họ đi nước ngo&agrave;i tham quan v&agrave; hợp t&aacute;c với nước ngo&agrave;i, họ c&oacute; c&ocirc;ng nghệ xử l&yacute; theo kiểu c&ocirc;ng nghiệp để xử l&yacute; tận gốc vấn đề. V&iacute; dụ như ph&acirc;n loại r&aacute;c, c&aacute;i g&igrave; c&oacute; thể chế tạo được vật liệu để l&agrave;m vật kh&aacute;c&hellip; C&aacute;c kinh nghiệm đ&oacute; họ đ&atilde; trao đổi, chia sẻ với ch&uacute;ng ta, c&aacute;c doanh nghiệp của ta đ&atilde; học hỏi được rất nhiều, c&oacute; tiền đầu tư v&agrave;o nh&agrave; m&aacute;y để xử l&yacute; r&aacute;c. Nhưng t&ocirc;i kh&ocirc;ng hiểu sao lại chậm trễ ở địa phương.</p> <p><strong>PV:</strong>&nbsp;<em>GS c&oacute; cho rằng, từ c&acirc;u chuyện r&aacute;c thải n&agrave;y cho thấy, H&agrave; Nội đang c&oacute; rất nhiều vướng mắc ở quy hoạch, từ x&acirc;y dựng, cư d&acirc;n&hellip; tạo &aacute;p lực rất lớn l&ecirc;n m&ocirc;i trường Thủ đ&ocirc;?</em></p> <p><strong>GS Đặng H&ugrave;ng V&otilde;:&nbsp;</strong>T&ocirc;i cho rằng, điều n&agrave;y đ&uacute;ng. Nếu ch&uacute;ng ta c&oacute; một quy hoạch m&ocirc;i trường theo quy hoạch sử dụng đất th&igrave; đ&atilde; kh&ocirc;ng c&oacute; nhiều hệ lụy đến thế. Thế nhưng hiện nay, với ch&uacute;ng ta ngay từ b&atilde;i r&aacute;c Nam Sơn của H&agrave; Nội cũng l&agrave; một c&aacute;i g&igrave; đ&oacute; theo kiểu giật gấu v&aacute; vai. Tức l&agrave; ch&uacute;ng ta chưa c&oacute; một quy hoạch ổn định th&igrave; cứ tạm thế đ&atilde;. Một đất nước ph&aacute;t triển theo kiểu c&ocirc;ng nghiệp th&igrave; kh&ocirc;ng thể c&oacute; tư duy tạm được.</p> <p><strong>PV:&nbsp;</strong><em>&ldquo;Giật gấu v&aacute; vai&rdquo; l&agrave; lấy chỗ nọ b&ugrave; chỗ kia, nhưng với H&agrave; Nội, họ đ&atilde; c&oacute; quy hoạch xử l&yacute; r&aacute;c, mở rộng khu phức hợp xử l&yacute; nhưng vẫn l&agrave; quy tr&igrave;nh ch&ocirc;n lấp ở c&aacute;c khu vực ngoại th&agrave;nh. Đ&acirc;y kh&ocirc;ng c&ograve;n l&agrave; h&igrave;nh thức tạm bợ, thưa &ocirc;ng!</em></p> <p><strong>GS Đặng H&ugrave;ng V&otilde;:&nbsp;</strong>T&ocirc;i cho rằng ch&uacute;ng ta phải thay đổi tư duy, đừng c&oacute; nghĩ đến việc ch&ocirc;n lấp nữa. Ch&ocirc;n lấp b&acirc;y giờ l&agrave; việc m&agrave; thế giới người ta đang chống lại. Bởi từ việc ch&ocirc;n lấp sẽ dẫn đến ảnh hưởng &ocirc; nhiễm m&ocirc;i trường, nguồn nước ngầm. Thế th&igrave; đừng nghĩ đến việc ch&ocirc;n lấp nữa m&agrave; quan trọng nhất b&acirc;y giờ tư duy của l&atilde;nh đạo th&agrave;nh phố l&agrave; phải bỏ việc ch&ocirc;n lấp đi. V&agrave; phải t&igrave;m giải ph&aacute;p lựa chọn doanh nghiệp n&agrave;o l&agrave;m PPP ở đ&acirc;y (c&ocirc;ng- tư- đối t&aacute;c). Doanh nghiệp sẽ đầu tư chứ kh&ocirc;ng phải ng&acirc;n s&aacute;ch.</p> <p><strong>PV:&nbsp;</strong><em>Theo như GS th&igrave; việc n&agrave;y kh&ocirc;ng phải l&agrave; việc c&aacute;c địa phương kh&ocirc;ng l&agrave;m được nhưng tại sao đến giờ, ch&uacute;ng ta vẫn chậm trễ?</em></p> <p><strong>GS Đặng H&ugrave;ng V&otilde;:&nbsp;</strong>T&ocirc;i đ&atilde; n&oacute;i chuyện với rất nhiều doanh nghiệp c&oacute; khả năng đầu tư theo h&igrave;nh thức PPP. Họ đều n&oacute;i l&agrave; địa phương kh&ocirc;ng mặn m&agrave;. Thậm ch&iacute; họ c&ograve;n n&oacute;i với t&ocirc;i l&agrave; l&agrave;m c&aacute;ch n&agrave;o đ&oacute; để gi&uacute;p họ thuyết phục tư duy của địa phương l&agrave; h&atilde;y đi theo con đường xử l&yacute; c&ocirc;ng nghiệp, đừng ch&ocirc;n lấp nữa. Thế nhưng, việc n&agrave;y hiện nay lại vượt qu&aacute; khả năng của t&ocirc;i. T&ocirc;i chỉ biết rằng đ&acirc;y l&agrave; một trong những &yacute; thức rất tốt của doanh nghiệp nhưng t&ocirc;i vẫn chưa hiểu l&agrave; do c&ocirc;ng nghệ của doanh nghiệp thấp hay c&oacute; c&aacute;i g&igrave; vướng ở đ&acirc;y kh&ocirc;ng?</p> <p><strong>PV:&nbsp;</strong><em>Với c&aacute;c địa phương đang rất n&oacute;ng như H&agrave; Nội, TP Hồ Ch&iacute; Minh hiện nay c&oacute; người cho rằng phải c&oacute; quy định ph&acirc;n loại r&aacute;c tại nguồn để giải b&agrave;i to&aacute;n trước mắt. GS nghĩ thế n&agrave;o?</em></p> <p><strong>GS Đặng H&ugrave;ng V&otilde;:&nbsp;</strong>Theo t&ocirc;i, đ&acirc;y l&agrave; một những giải ph&aacute;p tốt nếu ch&uacute;ng ta nh&igrave;n từ c&aacute;c nước ti&ecirc;n tiến. Ở c&aacute;c nước ch&acirc;u &Acirc;u, họ l&agrave;m việc n&agrave;y tốt nhưng ở Việt Nam th&igrave; lại kh&aacute;c. Ở Việt Nam kh&ocirc;ng đồng bộ, c&oacute; khi vận động được người d&acirc;n ph&acirc;n loại tại nh&agrave; nhưng khi xe r&aacute;c đến, c&oacute; khi cần 3 xe th&igrave; lại chỉ c&oacute; một xe đến.&nbsp;</p> <p>Người ta ph&acirc;n loại tại nh&agrave; m&agrave; lại đổ c&ugrave;ng l&ecirc;n 1 xe th&igrave; người d&acirc;n ph&acirc;n loại ở nh&agrave; l&agrave;m g&igrave;. Cả một c&acirc;u chuyện cồng kềnh để gi&aacute;o dục &yacute; thức từ trẻ con đến người gi&agrave; l&agrave; r&aacute;c n&agrave;o vứt v&agrave;o th&ugrave;ng n&agrave;o m&agrave; ra đến xe r&aacute;c lại để chung v&agrave;o. Th&ecirc;m nữa l&agrave; ph&acirc;n loại tại nguồn rồi th&igrave; c&ocirc;ng nghệ xử l&yacute; phải ph&ugrave; hợp chứ ra khỏi đ&oacute; rồi lại đ&acirc;u v&agrave;o đấy, mang đến địa điểm ch&ocirc;n lấp th&igrave; chả giải quyết việc g&igrave;.</p> <p><strong>PV:&nbsp;</strong><em>Quay trở lại với c&acirc;u chuyện của b&atilde;i r&aacute;c Nam Sơn, thực tế người d&acirc;n trong v&ugrave;ng ảnh hưởng chặn xe chở r&aacute;c v&agrave;o xuất ph&aacute;t từ nguy&ecirc;n nh&acirc;n phương &aacute;n di dời v&agrave; đền b&ugrave; của th&agrave;nh phố qu&aacute; chậm trễ. Tuy vậy, nh&igrave;n nhận thực tế th&igrave; phương &aacute;n xử l&yacute; r&aacute;c thải ở khu n&agrave;y cũng vẫn chỉ l&agrave; ch&ocirc;n lấp, nếu c&oacute; mở rộng. GS c&oacute; cho rằng, H&agrave; Nội cần phải thay đổi phương &aacute;n xử l&yacute; r&aacute;c?</em></p> <p><strong>GS Đặng H&ugrave;ng V&otilde;:&nbsp;</strong>Đ&acirc;y ch&iacute;nh l&agrave; bất cập. Tại sao ch&uacute;ng ta lại quy hoạch b&atilde;i r&aacute;c Nam Sơn chỉ l&agrave; nơi để ch&ocirc;n lấp m&agrave; kh&ocirc;ng quy hoạch n&oacute; l&agrave; nơi xử l&yacute; r&aacute;c theo kiểu c&ocirc;ng nghiệp. T&ocirc;i cho rằng, hiện nay tư duy của người d&acirc;n đ&atilde; kh&aacute; tốt về việc xử l&yacute; r&aacute;c, nhưng c&aacute;i vướng hiện nay l&agrave; trong tư duy l&atilde;nh đạo địa phương.&nbsp;</p> <p>Quan trọng nhất l&agrave; l&atilde;nh đạo địa phương c&oacute; thấy đ&acirc;y l&agrave; vấn đề n&oacute;ng hay kh&ocirc;ng? Người d&acirc;n đ&atilde; thấy n&oacute;ng bởi nếu xử l&yacute; kh&ocirc;ng tốt th&igrave; sức khỏe m&igrave;nh bị ảnh hưởng. Con ch&aacute;u m&igrave;nh bị ảnh hưởng. Người d&acirc;n đ&atilde; thấy bực m&igrave;nh bởi sự ảnh hưởng từ r&aacute;c thải, nhưng c&aacute;i dửng dung vẫn nằm trong tư duy l&atilde;nh đạo địa phương.</p> <p><strong>PV:&nbsp;</strong><em>Với c&aacute;c địa phương đang rất n&oacute;ng về r&aacute;c thải đ&ocirc; thị như H&agrave; Nội, TP Hồ Ch&iacute; Minh, GS cho rằng cần phải l&agrave;m g&igrave;?</em></p> <p><strong>GS Đặng H&ugrave;ng V&otilde;:&nbsp;</strong>T&ocirc;i cho rằng hiện tại kh&ocirc;ng thể chậm trễ hơn được nữa l&agrave; tiếp nhận c&ocirc;ng nghệ n&agrave;o, v&agrave; quy hoạch xử l&yacute; theo kiểu c&ocirc;ng nghiệp chứ kh&ocirc;ng thể chờ được nữa. Những nơi n&agrave;o chưa c&oacute; quy hoạch c&ocirc;ng nghiệp th&igrave; phải quy hoạch c&ocirc;ng nghiệp. Nếu ch&uacute;ng ta chậm trễ nữa th&igrave; ch&uacute;ng ta sẽ kh&ocirc;ng c&ograve;n mạch nước ngầm, lấy đ&acirc;u ra nước m&agrave; uống. Nếu quy hoạch như H&agrave; Nội, mở rộng ra rồi ch&ocirc;n lấp th&igrave; tương lai kh&ocirc;ng xa l&agrave; sẽ bằng kh&ocirc;ng.</p> <p><strong>PV:&nbsp;</strong><em>Xin cảm ơn gi&aacute;o sư!</em></p>

Theo cand.com.vn
back to top