Hưng Yên: Buông lỏng quản lý, nhiều bãi tập kết cát, sỏi nằm ngoài quy hoạch

Hàng loạt bến bãi hoạt động “chui”

Thanh tra Chính phủ (TTCP) vừa ban hành thông báo kết luận thanh tra về việc thực hiện quy hoạch, xây dựng trung tâm thương mại, chuyển đổi chợ và việc chấp hành quy định pháp luật trong hoạt động khai thác cát, sỏi tại tỉnh Hưng Yên, thời kỳ 2011 - 2018.

Thông báo kết luận thanh tra của Thanh tra Chính phủ về việc thực hiện quy hoạch, xây dựng trung tâm thương mại, chuyển đổi chợ và việc chấp hành quy định pháp luật trong hoạt động khai thác cát, sỏi tại tỉnh Hưng Yên, thời kỳ 2011 - 2018.

Kết luận TTCP nhấn mạnh, các cơ quan chức năng tỉnh Hưng Yên chưa nghiêm túc thực hiện kiểm kê, đánh giá trữ lượng khoáng sản còn lại sau khai thác hằng năm tại các dự án khai thác cát, dẫn đến khó kiểm soát khối lượng thực tế của doanh nghiệp, tiềm ẩn việc thất thu thuế, phí liên quan đến hoạt động này. Bên cạnh đó, công tác phối hợp giữa các ngành, địa phương, các lực lượng chức năng của tỉnh Hưng Yên trong kiểm tra, ngăn chặn, xử lý các đối tượng khai thác cát trái phép còn chưa thường xuyên, kịp thời, nhất là việc xử lý vi phạm trên tuyến đường thủy vẫn còn hạn chế.

Tại 7 dự án khai thác cát được thanh tra, một số dự án còn nợ tiền ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường; không xuất trình được đầy đủ báo cáo kết quả quan trắc định kỳ trong quá trình khai thác; chưa thực hiện tốt việc xử lý bụi trong quá trình tập kết cát; không thực hiện các biện pháp chống xói lở bờ sông; giấy phép khai thác cát đã hết hạn nhưng đều chưa cải tạo, phục hồi môi trường theo quy định. Cụ thể, dự án khai thác cát tại xã Đại Tập, huyện Khoái Châu của Công ty TNHH xây dựng và sản xuất vật liệu xây dựng Sông Hồng; dự án khai thác cát tại xã Mai Động, huyện Kim Động của Công ty TNHH thương mại Phúc Lộc Thịnh, Công ty CP Hưng Phú Invest…

Cùng với đó, tính đến 2019, trên địa bàn tỉnh Hưng Yên có 63 bến bãi tập kết, kinh doanh cát, bình quân cứ cách 1,45km/bến bãi là quá dày, quá nhiều, không những gây khó khăn cho công tác quản lý nhà nước của cơ quan chức năng, mà còn là điều kiện thuận lợi cho việc tập kết, mua bán, kinh doanh cát trái phép của chủ bến bãi. Ngoài ra, hầu hết các bến bãi ở cạnh mép bờ sông nên chủ bến lợi dụng để trực tiếp khai thác cát trái phép.

Đáng chú ý, khi kiểm tra các bến bãi này cho thấy hầu hết không có giấy phép hoạt động bến bãi, không theo quy hoạch, không chấp hành pháp luật về đất đai và môi trường. Mặc dù tình trạng này đã kéo dài từ nhiều năm, qua nhiều thời kỳ nhưng UBND tỉnh Hưng Yên và các địa phương trực thuộc đã không quyết liệt trong chỉ đạo xử lý.

“Cát tặc” lộng hành

Cụ thể, UBND tỉnh Hưng Yên cấp phép khai thác cát cho 3 công ty gồm: Công ty CP đầu tư xây dựng Hà Thành UDIC, Công ty CP đầu tư Việt Linh – Hà Nội và Công ty CP đầu tư phát triển Phố Hiến không qua đấu giá với điều kiện các công ty này chỉ được khai thác cát cung cấp nguyên vật liệu phục vụ cho việc duy tu, sửa chữa các công trình hạ tầng kỹ thuật. Tuy nhiên, UBND tỉnh Hưng Yên không có biện pháp để quản lý chặt chẽ việc khai thác, tiêu thụ cát của 3 công ty nêu trên, dẫn đến các công ty này có thể bán cát cho các đối tượng khác mà không bị kiểm tra, xử lý triệt để, vi phạm điều kiện để được cấp phép không qua đấu giá.

Hàng chục bến bãi tập kết, kinh doanh cát tại Hưng Yên hoạt động không phép, không theo quy hoạch, không chấp hành pháp luật về đất đai và môi trường (Ảnh minh họa).

Đặc biệt, qua kiểm tra 8 dự án khu đô thị, khu công nghiệp, công trình đường giao thông trong thời gian từ năm 2011 - 2018, TTCP cho biết, tổng khối lượng cát đã được sử dụng để san lấp là khoảng 14,5 triệu m3. Trong khi đó, tổng số cát kê khai nộp thuế của toàn bộ 12/12 dự án khai thác cát được cấp phép chỉ gần 3,5 triệu m3 (tương đương 23,7% so với nhu cầu đã được sử dụng tại 8 dự án). Còn lại hơn 11 triệu m3 cát được dùng để san lấp có nguồn gốc bất minh, nghi ngờ được cung cấp từ nguồn khai thác trái phép (cát tặc). Do điều kiện thời gian thanh tra chưa thể xác minh cụ thể, TTCP kiến nghị UBND tỉnh Hưng Yên cần có kế hoạch thanh tra nội dung này.

Ngoài ra, TTCP cũng chỉ rõ, trong danh sách có ít nhất 35 doanh nghiệp, cá nhân cung cấp cát cho 8 dự án nêu trên, song chỉ có Công ty TNHH Phúc Lộc Thịnh tại huyện Kim Động là có giấy phép khai thác, số còn lại được thu mua, gom từ các nguồn hàng trôi nổi, không có chứng từ nguồn gốc…

Mặt khác, TTCP cũng chỉ ra nhiều vi phạm trong việc lập quy hoạch và triển khai các dự án chợ, trung tâm thương mại tại tỉnh Hưng Yên, trong đó, có 6/19 dự án có tên “Trung tâm thương mại” nhưng không có mục tiêu xây dựng và kinh doanh trung tâm thương mại, không đạt tiêu chuẩn trung tâm thương mại theo quy định.

Điển hình, dự án đầu tư xây dựng chợ Phố Hiến tại TP Hưng Yên do Công ty TNHH đầu tư phát triển Hoàng Phát làm chủ đầu tư nhưng phân lô để bán, không thực hiện việc công khai mời gọi nhà đầu tư. Ngoài ra, quá trình triển khai dự án, chủ đầu tư đã xây dựng 31 ki ốt không phù hợp quy hoạch, xây 18 ki ốt dọc cổng chợ chính khi chưa được phép xây dựng; dự án quá chậm tiến độ theo Giấy chứng nhận đầu tư được cấp… TTCP cũng cảnh báo, cơ quan chức năng tỉnh Hưng Yên chưa xử lý dứt điểm diện tích đất công bị lấn chiếm thuộc phạm vi dự án khi thu hồi đất, dẫn đến phát sinh đơn thư khiếu kiện, tiềm ẩn khiếu kiện đông người, phức tạp…

Trước những sai phạm trên, TTCP kiến nghị UBND tỉnh Hưng Yên tổ chức thực hiện và chỉ đạo các cơ quan, tổ chức, đơn vị có liên quan kiểm điểm trách nhiệm của tập thể, cá nhân qua các thời kỳ để xảy ra các tồn tại, vi phạm trong việc thực hiện quy hoạch, xây dựng trung tâm thương mại, chuyển đổi chợ và việc chấp hành quy định pháp luật trong hoạt động khai thác cát, sỏi tại tỉnh Hưng Yên, thời kỳ 2011 - 2018. Đồng thời, căn cứ vào kết quả kiểm điểm, có biện pháp xử lý trách nhiệm đối với những tập thể, cá nhân trong việc thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao.

Bên cạnh đó, Chủ tịch UBND tỉnh Hưng Yên chỉ đạo Công an tỉnh xác minh, làm rõ nguồn gốc cát tại 8 dự án khu đô thị, khu công nghiệp, công trình đường giao thông nêu trên để xử lý theo quy định; kiểm tra, làm rõ việc khai thác, tiêu thụ cát của 3 doanh nghiệp: Công ty CP đầu tư xây dựng Hà Thành UDIC, Công ty CP đầu tư Việt Linh – Hà Nội và Công ty CP đầu tư phát triển Phố Hiến, trường hợp tiêu thụ cát không đúng đối tượng thì xử lý nghiêm theo quy định...

Trước đó, ngày 26/2/2021, TTCP đã ban hành Kết luận thanh tra số 289/KL-TTCP về việc thực hiện quy hoạch, xây dựng trung tâm thương mại, chuyển đổi chợ và việc chấp hành quy định pháp luật trong hoạt động khai thác cát, sỏi tại tỉnh Hưng Yên, thời kỳ 2011 - 2018. Kết luận thanh tra đã được Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình đồng ý tại Văn bản số 1666/VPCP-V.I ngày 15/3/2021 của Văn phòng Chính phủ.

Theo đó, Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình yêu cầu UBND tỉnh Hưng Yên tổ chức thực hiện kiến nghị của TTCP, có biện pháp chấn chỉnh, khắc phục những tồn tại để nâng cao hiệu quả của công tác quản lý Nhà nước về quy hoạch, xây dựng trung tâm thương mại, chuyển đổi chợ và khai thác khát, sỏi. TTCP theo dõi, kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện kết luận thanh tra, tổng hợp kết quả, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong tháng 5/2021.