Hồ sơ Pandora: 600 nhà báo ở 117 quốc gia đã được cấp quyền truy cập dữ liệu tài chính ngầm

Các tập tin đã bị rò rỉ cho Hiệp hội các Nhà báo Điều tra Quốc tế (ICIJ). Tổ chức này đã chia sẻ quyền truy cập với Guardian, BBC và các cơ quan truyền thông khác trên thế giới.

Hồ sơ Pandora đến từ đâu?

Kho dữ liệu của Hồ sơ Pandora bao gồm 11,9 triệu tệp bị rò rỉ từ 14 nhà cung cấp dịch vụ nước ngoài với dung lượng là 2,94 terabyte.

Điều đó khiến cho Hồ sơ Pandora có khối lượng lớn hơn cả tài liệu Panama (2016) và Paradise (2017) - hai lần rò rỉ về các hoạt động tài chính từ nước ngoài trước đó.

ICIJ, một tổ chức báo chí phi lợi nhuận có trụ sở tại Washington DC (Mỹ), không xác định được nguồn gốc của các tài liệu bị rò rỉ của Hồ sơ Pandora. Hàng chục triệu dữ liệu có email, bản ghi nhớ, hồ sơ thành lập, cổ phiếu, báo cáo và các sơ đồ cấu tạo công ty như mê cung.

Ở Anh, cuộc điều tra đã được dẫn đầu bởi Guardian và BBC Panorama.

Để tạo điều kiện thuận lợi cho cuộc điều tra toàn cầu, ICIJ đã cấp quyền truy cập từ xa vào các tài liệu của Hồ sơ Pandora cho các nhà báo ở 117 quốc gia. Hơn 600 nhà báo đã sàng lọc các hồ sơ như một phần của cuộc điều tra quy mô toàn cầu.

Bao gồm các phóng viên của Washington Post, Le Monde, El País, Süddeutsche Zeitung, PBS Frontline và Australian Broadcasting Corporation...

Nhà cung cấp tài khoản ra nước ngoài (Offshore) là gì?

Công ty Offshore không còn quá xa lạ với giới kinh doanh, đặc biệt sau khi Hồ sơ Panama được công bố kèm theo danh sách các tổ chức, cá nhân mở công ty tài khoản ở nước ngoài.

Trong Hồ sơ Panama vào thời điểm đó, bạn có thể nhìn thấy nhiều doanh nhân nổi tiếng ở Việt Nam như bà Nguyễn Thị Phương Thảo, Tổng Giám đốc Vietjet Air; ông Nguyễn Duy Hưng, Chủ tịch Chứng khoán SSI hay bà Đàm Bích Thủy - cựu Giám đốc điều hành của Ngân hàng ANZ...

Offshore là tổng hợp hoạt động quản lý, đăng ký, hoạt động kinh doanh ở nước ngoài, thường sẽ là ở những quốc gia được ưu đãi về tài chính, luật pháp và thuế.

Trong Hồ sơ Pandora, 14 nhà cung cấp dịch vụ nước ngoài offshore trong vụ rò rỉ đã cung cấp các dịch vụ thành lập công ty cho các cá nhân hoặc công ty đang tìm cách kinh doanh ở nước ngoài.

Khách hàng của họ thường tìm cách thành lập công ty một cách kín đáo hoặc tin tưởng vào các thiên đường thuế được quản lý lỏng lẻo như Quần đảo Virgin thuộc Anh (BVI), Panama, Quần đảo Cook và bang Nam Dakota của Hoa Kỳ.

Các công ty đã đăng ký ở nước ngoài có thể được sử dụng để nắm giữ các tài sản như bất động sản, máy bay, du thuyền và đầu tư vào cổ phiếu... Bằng cách đó, người ta có thể che giấu với phần còn lại của thế giới danh tính chủ sở hữu thực sự của những tài sản này hoặc "chủ sở hữu được hưởng lợi".

Tại sao mọi người chuyển tiền ra nước ngoài?

Thường vì lý do thuế, bí mật hoặc quy định. Các khu vực pháp lý nước ngoài có xu hướng không có thu nhập hoặc thuế doanh nghiệp, điều này khiến các khu vực này có khả năng hấp dẫn đối với các cá nhân và công ty giàu có, những người muốn trốn thuế. Mặc dù có vấn đề về mặt đạo đức, nhưng kiểu tránh thuế này có thể hợp pháp.

Các khu vực pháp lý nước ngoài cũng có xu hướng rất bí mật và công bố rất ít hoặc không có thông tin về các công ty hoặc quỹ tín thác được hợp nhất ở đó.

Điều này làm offshore trở nên hữu ích đối với bọn tội phạm, chẳng hạn như những kẻ trốn thuế hoặc rửa tiền, những người cần che giấu tiền với cơ quan thuế hoặc cơ quan thực thi pháp luật.

Điều đó có một mặt tích cực là khi người dân ở các quốc gia tham nhũng hoặc bất ổn chính trị hay quân sự có thể sử dụng các nhà cung cấp ở nước ngoài để đưa tài sản của họ vượt quá tầm với của các chính phủ đàn áp hoặc những kẻ thù đang cố gắng chiếm đoạt tài sản hoặc tìm cách phá vỡ các hạn chế cứng về tiền tệ.

Những người khác có thể ra tài sản ra nước ngoài vì lý do thừa kế hoặc lập kế hoạch di sản.

Tăng cường tính minh bạch trong tài chính

Các câu chuyện từ Hồ sơ Pandora hiện đang được công bố dựa trên sự quan tâm của công chúng. Đó có thể bao gồm việc tăng cường tính minh bạch bằng cách tiết lộ những chủ sở hữu bí mật ở nước ngoài của tài sản ở Vương quốc Anh, ngay cả khi những chủ sở hữu đó không làm gì sai.

Các bài báo khác có thể làm sáng tỏ các vấn đề tranh luận quan trọng, đặt ra các câu hỏi đạo đức, làm sáng tỏ cách hoạt động của ngành công nghiệp nước ngoài hoặc giúp thông báo cho cử tri về các chính trị gia hoặc nhà tài trợ với trách nhiệm giải trình.

Các báo cáo của Pandora đại diện cho thông tin mới nhất và lớn nhất về khối lượng dữ liệu - trong một loạt các vụ rò rỉ dữ liệu tài chính lớn đã gây chấn động thế giới nước ngoài kể từ năm 2013.

Sự bí mật được cung cấp bởi các thiên đường thuế đôi khi đã được chứng minh là hấp dẫn đối với những kẻ trốn thuế, gian lận và rửa tiền.

An Quý (lược dịch và tổng hợp)