Hạt vi nhựa đe dọa tương lai nhân loại

Tìm thấy hạt vi nhựa ở cả Bắc Cực

Những năm của thập kỷ 2010, các nhà khoa học đưa ra những khám phá báo động về mức độ ô nhiễm nhựa trong môi trường sống của chúng ta. Nhựa và những mảnh vụn từ rác thải nhựa đe dọa trực tiếp đến sinh vật biển, trở thành vấn đề trọng tâm của môi trường sinh thái trong nhiều thập kỷ nay, nhưng thế giới ít biết, ô nhiễm nhựa lan rộng và nghiêm trọng thực sự đến mức nào cho đến khi các nhà khoa học phát hiện ra những hạt vi nhựa.

Lấy mẫu băng nghiên cứu ở Bắc Cực. Ảnh Advanced Science News

Vi hạt nhựa có trong băng ở Bắc Cực. Ảnh Advanced Science News

Microplastic (hạt vi nhựa) là những mẩu nhựa có đường kính nhỏ hơn 5mm, chủ yếu hình thành do sự phân mảnh dần dần của những mảnh vụn nhựa. Mặc dù thuật ngữ này được giới thiệu trong một bài báo nghiên cứu khoa học, xuất bản năm 2004 về sự ô nhiễm biển vi hạt nhựa, nhưng nguy cơ những mảnh nhựa rất nhỏ bị chim và sinh vật phù du nuốt phải, có thể là nguyên nhân gây ra các chết hàng loạt bất tự nhiên của sinh vật biển, được đăng tài từ đầu các thập niên 1960 đến 70 thế kỷ trước.

Trong nhiều năm, microplastic là chất gây ô nhiễm thường chỉ được tìm thấy trong hồ, biển và đại dương, nơi thường xuyên có người qua lại. Nhưng những phát hiện mới nhất hiện nay gây lên sự lo ngại và quan tâm thực sự, khi các mảnh nhựa lẫn trong tuyết rơi xuống Bắc Cực. Thông báo này được đăng lần đầu tiên năm 2014 trên tạp chí Trái đất Tương lai (Earth’s Future.)

Là một trong những khu vực có rất ít sinh vật sinh sống và nguyên sơ nhất Trái Đất, nhân loại mong đợi Bắc Cực không có bất kỳ hình thức ô nhiễm nhân tạo nào. Nhưng một thí nghiệm trên băng Bắc Cực ban đầu, đếm các tảo cát (một loại vi tảo), các nhà khoa học tìm thấy một số lượng đáng kinh ngạc những hạt có màu sắc rực rỡ, hóa ra đó là các vi hạt nhựa.

Nghiên cứu nhiều lần cho thấy Bắc Cực hiện đang trờ thành nơi chất chứa hàng nghìn tỷ hạt nhựa. Theo kết quả của cuộc thám hiểm vòng quanh Bắc Cực, kéo dài liên tiếp trong bảy tháng của tàu nghiên cứu “Tara”, cho thấy, chất thải nhựa tụ tập dọc theo bờ biển Mỹ, Anh và Bắc Âu, từ đó có thể trôi dạt đến Bắc Cực qua các vùng biển Greenland và Barents.

Không khí vận chuyển hạt vi nhựa

Tháng 08/2019, các nhà khoa học phát hiện ra một phương pháp khiến Bắc Cực bị nhiễm hạt vi nhựa khác, đó là chính không khí đã vận chuyển các hạt vi nhựa và chúng theo tuyết rơi xuống Bắc Cực. Trong tuyết ở Bắc Cực, các nhà khoa học thấy mỗi lít có chứa hơn 10.000 vi hạt microplastic. Các mẫu tuyết từ những vùng nguyên sơ ở Đức và Thụy Sĩ có nồng độ vi hạt nhựa cao hơn nhiều. Những thống kê vi hạt nhựa tương tự, từ trên trời rơi xuống cũng được ghi nhận ở nhiều khu vực khác nhau trên toàn cầu, kể cả những vùng nguyên sơ như dãy núi Pyrenees giữa Pháp và Tây Ban Nha và Rockies ở Bắc Mỹ.

Sự ô nhiễm bầu khí quyển và khả năng các vi hạt nhựa được gió cuốn đi và vận chuyển đến khắp mọi nơi trên toàn cầu hiện đã trở thành một mỗi lo ngại vô cùng nghiêm trọng. Trong nhiều năm, ô nhiễm nhựa đang là mối đe dọa ngày càng cao đối với sinh vật biển, nhưng sự hiện diện của vi hạt nhựa ở khắp mọi nơi đang đe dọa tới sự tồn vong của chính con người.

Hiện nay, có khoảng 8 triệu tấn chất thải nhựa bị xả thải vào đại dương mỗi năm, nhân loại đang đối mặt với một nguy cơ rất lớn, nhiễm độc vi hạt nhựa. Những căn bênh khó chữa hiện này và những biến đổi môi trường khí hậu, liệu có xuất phát từ những vi hạt nhựa này hay không? Ảnh hưởng của nó đến chuỗi thực phẩm của con người?... đang trở thành những vấn đề rất lớn của nhân loại.