Cơ chế gây tổn thương thần kinh của bóng cười

Khí trong bóng cười là chất gây mê

Dù đã có nhiều cảnh báo song bóng cười vẫn thu hút sự tò mò của nhiều bạn trẻ. Từ thử cho biết đến thích, thành thói quen, nghiện… Trò vui này tiềm ẩn nhiều nguy cơ mà ít người hiểu rõ. Do không được quản lý triệt để và không nằm trong danh mục hàng cấm sử dụng nên bóng cười vẫn có đất sống.

Khí cười thực ra là oxit nitơ (N2O). Giải thích về tác hại của loại khí này đến sức khỏe, PGS.TS Trần Hồng Côn, Khoa Hóa, Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội cho biết, khí N2O thực ra là thuốc gây mê. Khi hít phải ở lượng nhỏ sẽ kích thích thần kinh trung ương tạo ra hưng phấn và gây cười.

Việc thần kinh bị kích thích, hưng phấn và cười một cách cơ học như vậy rất nguy hiểm nếu diễn ra thường xuyên. Việc một chất kích thích đúng vào trung tâm gây cười mà không xuất phát từ cảm xúc thực sự sẽ làm cho thần kinh bị chai lì, quen với việc bị kích thích mới cười. Lâu dần sẽ làm người hít bóng cười bị tự kỉ, vui cũng không thể cười được, không muốn nói năng gì, đau đầu, mệt mỏi.

Nếu sử dụng một thời gian dài hơn, người dùng có thể bị thiếu vitamin B12, gây tổn thương thần kinh ở tay và chân, hoặc các vấn đề với hệ thống miễn dịch vì hóa chất có thể ngăn chặn các tế bào bạch cầu hình thành đúng cách. Ở liều cao có thể dẫn đến ảo giác và chóng mặt, làm tăng nguy cơ tai nạn lao động hoặc tai nạn giao thông, khiến cơ thể dễ mất kiểm soát.

Hôn mê, tử vong là dễ hiểu

Năm 2017, theo số liệu báo cáo từ một nghiên cứu của Đại học St George's (Anh), khí cười là nguyên nhân của 17 trường hợp tử vong trong các năm từ 2006 đến 2012. Có 5 trường hợp tử vong do ngạt thở, thiếu oxy vì hít khí cười trong năm 2010 và một ca vào năm 2011. PGS.TS Trần Hồng Côn cho biết, một số nước cho phép sử dụng bóng cười như một trò giải trí, tuy nhiên họ kiểm soát rất nghiêm ngặt hàm lượng khí trong mỗi quả bóng cũng như chất lượng loại khí N2O sử dụng.

Còn ở Việt Nam, bóng cười không nằm trong danh mục cấm nên việc sản xuất tràn lan, không thể kiểm soát chất lượng cũng như số lượng khí bơm vào mỗi quả bóng. Do đó, rủi ro cho người chơi là rất cao. Trường hợp khí N2O trong quả bóng quá nhiều sẽ rất nguy hiểm đến tính mạng. Chất lượng khí lại không đảm bảo thì nguy hại nhân đôi.

“Khí này không tan trong máu, lượng oxy thấp, có quả bóng không có tí oxy nào nên khi sử dụng sẽ làm thiếu oxy lên não. Ban đầu có thể phấn khích, sau đó sẽ rơi vào hôn mê nếu người dùng có tiền sử các bệnh tim mạch, hen suyễn, dễ kích ứng thần kinh. Nhiều người không hiểu rõ cơ chế gây tác hại của bóng cười nên vô tư sử dụng để giải trí là điều rất nguy hiểm. Cha mẹ cần kiểm soát con cái chặt hơn, tuyệt đối không cho sử dụng bóng cười”, PGS.TS Trần Hồng Côn cho biết thêm.

Tất cả các chất hóa học đều có thể gây nghiện và nếu sử dụng sai mục đích, với thời gian dài đều gây tác hại đặc biệt là các tổn thương vĩnh viễn trên não bộ. N2O được sử dụng trong y học từ hơn 150 năm trước để gây mê toàn thân. Tuy nhiên do tác dụng yếu nên hiện nay trong y học chất này ít được sử dụng đơn độc mà thường được sử dụng phối hợp với các thuốc gây mê khác.