Cảnh báo sạt lở do bão số 10

(khoahocdoisong.vn) - Ngày 4/11, Viện Khoa học Thủy lợi miền Trung - Tây Nguyên chỉ ra một số nguyên nhân dẫn đến vụ sạt lở thôn 1 (xã Trà Leng) vùi lấp 55 người. Trong đó, 33 người sống sót, 8 người chết và 14 người mất tích.

Mưa khiến đất biến thành bùn

Theo đó, khu vực thôn 1 (xã Trà Leng) có tổ hợp rất nhiều bất lợi về địa hình dốc, phân cắt mạnh nên hình thành một khe suối hẹp hình chữ V, có độ dốc từ 30 - 45 độ; 2 vách bên khe suối có cấu tạo nền đất bở rời, nằm trên nền đá gốc nên dễ gây sạt trượt. Từ ngày 6 - 22/10, mưa kéo dài tại Trà Leng, khiến đất bị bão hòa hết và khi gặp trận mưa lớn ngày 27 - 28/10 (bão số 9) với gần 180mm thì đất như một khối bùn lỏng, sạt lở lao nhanh xuống phía dưới tạo ra trận lũ quét kéo theo đất đá, cây cối chắn ngang cống thoát nước dẫn tới dòng bùn đá đã chuyển hướng sang bờ phải lao vào khu dân cư, cuốn đi tất cả trên đường đi của nó, tạo ra thảm họa sạt lở.

Bên cạnh đó, việc dự báo lũ quét, sạt lở đất rất khó, chỉ có thể cảnh báo, xác định được các vùng điểm có nguy cơ sạt lở. Tuy nhiên, để dự báo chính xác thời điểm xảy ra là không thể.

Lý giải vì sao trong các năm trước cũng có nhiều trận mưa lớn nhưng không xảy ra trượt lở nghiêm trọng như năm nay, PGS Trần Tân Văn, Viện trưởng Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản cho biết, mưa còn đi kèm với các hiện tượng thời tiết đặc trưng của các năm. Ví dụ, năm 2019, hiện tượng thời tiết El Nino dẫn đến khô hạn kéo dài tại miền Trung. El Nino cũng khiến cho cấu trúc đất đá thay đổi, độ rỗng trong lòng đất lớn hơn. Năm nay lại xuất hiện hiện tượng La Nina, mưa bão liên tục đổ vào miền Trung. Những trận mưa lịch sử trút xuống liên tục. Miền Trung như một túi nước, khu vực miền núi lượng nước cực lớn ứ lại trong kết cấu rỗng của lòng đất. Chỉ cần có trận mưa lớn lập tức xảy ra sạt lở.

Cảnh báo sạt lở do bão số 10

Theo Viện Khoa học Thủy lợi miền Trung - Tây Nguyên, trong mùa mưa bão này, đặc biệt là bão số 10 đang chuẩn bị đổ bộ, gây mưa lớn thì nguy cơ sạt lở đất càng nghiêm trọng. Viện cũng đưa ra một số khuyến cáo gồm: Địa phương cần rà soát ngay các khu vực có nguy cơ sạt lở đất cao theo khuyến cáo của các cơ quan chuyên môn và theo dõi dự báo mưa của Đài Khí tượng Thủy văn để di dời dân đến nơi an toàn. Người dân cần chủ động quan sát, khi thấy các dấu hiệu bất thường như nứt đất, nứt nhà, cây nghiêng, nước chảy sườn đồi chuyển màu... phải báo cáo ngay chính quyền. Về giải pháp lâu dài, Viện Khoa học Thủy lợi miền Trung - Tây Nguyên đề nghị địa phương cần xây dựng bản đồ cảnh báo nguy cơ sạt lở đất tới cấp huyện tỷ lệ 1/5.000 và cấp xã tỷ lệ 1/1.000 - 1/2.000.

Ngoài ra, địa phương cũng cần tập huấn, hướng dẫn người dân kỹ năng nhận biết về phòng chống thiên tai nói chung và sạt lở đất nói riêng; Rà soát, quy hoạch, bố trí lại khu dân cư, cơ sở hạ tầng... an toàn trước thiên tai. Giải pháp được đề cập nữa là phải xây dựng hệ thống cảnh báo sạt lở đất tại các khu vực dân cư có nguy cơ cao. Các địa phương cần rà soát và đánh giá để đưa ra tỷ lệ các loại rừng trồng, rừng tự nhiên cũng như phương thức khai thác hợp lý để nâng cao chất lượng thảm phủ rừng nhằm hạn chế tối đa các nguy cơ gia tăng lũ lụt, sạt lở đất và lũ quét.

Ông Lê Trí Thanh, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam cho biết, sau kết quả này, địa phương sẽ tiếp tục mời một số chuyên gia khác đến khảo sát, để đánh giá toàn bộ vụ sạt lở này. Qua đó, đưa ra giải pháp tránh sạt lở cho khu vực và chọn vị trí để dựng làng cho bà bị sập nhà trong vụ sạt lở.

PGS.TS Huỳnh Thị Lan Hương, Phó Viện trưởng Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu (thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường): Do đặc điểm địa lý, miền Trung là “rốn lũ” của nước ta. Cụ thể, miền Trung nước ta là nơi “giao tranh” của các hình thế thời tiết cực đoan (mưa lớn) trong các tháng 8, 9, 10, 11 như không khí lạnh tương tác với địa hình, bão độ bộ/ảnh hưởng, dải hội tụ nhiệt đới tương tác với địa hình và nguy cơ tăng lên gấp bội khi có sự kết hợp của nhiều hình thế cùng một lúc như không khí lạnh+bão-áp thấp nhiệt đới+dải hội tụ nhiệt đới+ vùng áp thấp cùng tương tác với địa hình. Do miền Trung nước ta có địa hình hẹp và độ dốc cao, được phân chia bởi dãy Trường Sơn nên đặc điểm của sông ngòi ở đây rất dốc và ngắn, khi mưa lớn xảy ra thì khả năng sinh lũ lụt, lũ ống và lũ quét rất rất nhanh, vì thế nên thường gây thiệt hại vô thảm khốc về người và tài sản.

Theo Đời sống
back to top