Cẩn thận viêm màng não mủ ở người lớn

Cần phát hiện và điều trị sớm

Khoa Cấp cứu và Hồi sức tích cực, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội vừa tiếp nhận một trường hợp bệnh nhân (nam, 70 tuổi) có tiền sử suy tim - đái tháo đường. Theo thông tin từ người nhà, khoảng 2 ngày trước bệnh nhân xuất hiện sốt, đau mỏi toàn thân, có tự mua thuốc uống. Sau đó, bệnh nhân sốt cao 40 độ, rét run, gọi hỏi không trả lời, được người nhà đưa vào viện.

Đánh giá bệnh nhân có biểu hiện của tình trạng sepsis: rối loạn ý thức, thở nhanh > 25 lần/phút và nghi ngờ có nhiễm khuẩn thần kinh với biểu hiện: Gáy cứng, vạch màng não dương tính. Bệnh nhân được hồi sức theo phác đồ 1 giờ, sau khi chụp cắt lớp vi tính sọ não kết quả bình thường, tình trạng đông máu bình thường, loại trừ các bệnh lý tăng áp lực nội sọ như: chảy máu não, đột quỵ não, u não... Bệnh nhân được chọc dịch não tủy, đánh giá lâm sàng thấy dịch đục, áp lực tăng định hướng viêm màng não mủ và được điều trị liều kháng sinh phù hợp.

ThS.BS Nguyễn Minh Nguyên, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội cho biết, viêm màng não mủ là tình trạng nhiễm khuẩn màng não do các tác nhân gây bệnh có khả năng gây viêm và sinh mủ. Mọi người thường  nghĩ viêm màng não mủ xảy ra ở trẻ nhỏ nhưng thực tế nó có thể xảy ra ở bất cứ tuổi nào, kể cả người già. Các triệu chứng lâm sàng điển hình bao gồm: Đau đầu nặng (84%); Sốt (74%); Gáy cứng (74%); Nôn vọt (62%). Toàn thân có thể có một số biểu hiện khác liên quan đến tác nhân gây bệnh như ban xuất huyết do não mô cầu, viêm phổi do phế cầu, viêm nội tâm mạc do tụ cầu vàng, viêm tai giữa… Trong trường hợp nặng có thể vật vã, lơ mơ và hôn mê.

Các chuyên gia về thần kinh cho biết, chúng ta không nên chủ quan với bệnh viêm màng não ở người lớn, bởi nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như tê liệt chân tay, động kinh, điếc, mù, phù não, hôn mê, thậm chí tử vong.

Bệnh nhân lớn tuổi có triệu chứng điển hình hơn

Biểu hiện lâm sàng của viêm màng não mủ ở người lớn ngoài tam chứng chứng cổ điển với viêm màng não cấp mủ, xảy ra ở 41% bệnh nhân bao gồm sốt, gáy cứng và thay đổi ý thức, diễn ra đột ngột. Bệnh nhân lớn tuổi thường có triệu chứng điển hình hơn bệnh nhân trẻ tuổi (58% so với 36%), tuy nhiên đôi khi khó chẩn đoán do dễ nhầm lẫn với các triệu chứng của các bệnh nền.

Một số dấu hiệu rối loạn chức năng não như lơ mơ, lú lẫn, hôn mê cấp tính trong vài giờ đến vài ngày hoặc có thể kéo dài hàng tuần. 

Nguyên nhân gây viêm màng não mủ ở người lớn thường do: Vi khuẩn (đây là một trong những dạng nguy hiểm nhất của viêm màng não. Khoảng 20 - 25% bệnh nhân bị viêm màng não do vi khuẩn tử vong, mặc dù đã được điều trị kịp thời. Nếu trong vòng 24h viêm màng não do vi khuẩn tiến triển nhanh thì tỷ lệ tử vong có thể lên đến 50%); Virus (ở người lớn do virus rất khó phát hiện vì biểu hiện rất giống với người bị cảm cúm; Vi khuẩn Hemophilus influenzae týp B (HI). Vi khuẩn này thường gặp ở mũi và họng, lây truyền từ người này sang người khác qua hắt hơi, ho và tuyến nước bọt; Mô cầu (thường xuất hiện quanh năm, tỷ lệ người mắc cao nhất là xuân – hè. Bệnh lây qua đường hô hấp và tiếp xúc với bàn tay, vật dụng cá nhân, thường để lại nhiều di chứng và có tỷ lệ tử vong cao); Phế cầu Streptococcus pneumoniae gây ra sốt cao, nhức đầu, đau mỏi cơ và nếu nhiễm khuẩn huyết thì sốt cao dao động, trụy tim mạch, tụt huyết áp, nước tiểu ít, sốc...

Theo các chuyên gia, bệnh viêm màng não mủ ở người lớn tuy nguy hiểm nhưng có thể phòng ngừa được nếu có lối sống khoa học: Rửa tay đúng cách bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh; Ăn chín, uống sôi hạn chế các loại phomai mềm làm từ sữa chưa tiệt trùng; Nếu phát hiện cơ thể có dấu hiệu bất thường cần đến ngay cơ sở y tế để thăm khám và điều trị kịp thời; Tiêm văcxin ngừa viêm màng não ngay từ khi còn nhỏ; Luyện tập thể dục thể thao thường xuyên; Không nên uống rượu bia, hút thuốc lá; Không nên tiếp xúc với người bị viêm màng não, cần phải được cách ly và phải có sự giám sát của bác sĩ 24/24.