Chất vấn Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long, đại biểu Phạm Thị Thanh Mai nêu ý kiến của cử tri cho rằng, nếu Việt Nam triển khai chiến lược vắc xin sớm hơn thì sẽ hạn chế được nhiều thiệt hại về người và của. Vậy trách nhiệm tham mưu của Bộ Y tế trong việc xây dựng và triển khai chiến lược vắc xin như thế nào?
Trả lời câu hỏi của đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long cho biết, có nhiều nguyên nhân khiến Việt Nam tiếp cận vắc xin sớm nhưng mua muộn hơn so với nhiều nước. Trong đó, bao gồm cả lý do khách quan và chủ quan.
Ông Long dẫn ra các mốc thời gian cho thấy việc tiếp cận sớm vắc xin của Việt Nam.
Cụ thể, từ tháng 9/2020, Việt Nam đã làm việc và có thỏa thuận với Covax. Tháng 11/2020, Việt Nam đã có thỏa thuận với Astra Zeneca để cung ứng 30 triệu liều vắc xin. Trước đó, từ tháng 5/2020, Bộ Y tế đã gặp gỡ các công ty để thúc đẩy nghiên cứu, sản xuất vắc xin trong nước.
Tuy nhiên, đã có nhiều yếu tố khách quan dẫn đến việc mua chậm.
Thứ nhất là do tình trạng khan hiếm vắc xin trên quy mô toàn cầu diễn ra cả năm qua và kéo dài đến nay.
Thứ hai, một số nước phát triển sản xuất được vắc xin đã đặt hàng mua với số lượng rất lớn. Đây là tình trạng bất bình đẳng trong vấn đề cung ứng vắc xin trên quy mô toàn cầu. "Có nước đặt hàng cao hơn nhu cầu sử dụng đến 4 lần", ông Long nói.
Thứ ba, là do vấn đề tâm lý. Vào đầu năm 2021 đã có tình trạng tẩy chay, từ chối sử dụng vắc xin diễn ra không chỉ ở Việt Nam mà ở nhiều nước trên thế giới.
Thứ tư, có hàng loạt khó khăn Việt Nam gặp phải khi mua vắc xin, trong đó có vấn đề về pháp luật. Ví dụ, bên bán đề ra các điều kiện và không cho thương thuyết. cho dù, Bộ Y tế đã tổ chức hơn 200 cuộc đàm phán với các hãng, nhưng điều kiện các công ty cung ứng vắc xin đưa ra đều không thể thay đổi, bởi đây là những điều kiện áp dụng chung trên toàn cầu.
Khó khăn nữa là Việt Nam phải chấp nhận toàn bộ rủi ro khi mua vắc xin, như có thể giao hàng chậm, giá mua sau này thấp hơn cũng không được giảm giá, không được trả lại vắc xin kể cả trong trường hợp chất lượng không đảm bảo.
Chỉ khi nào quốc tế công nhận vắc xin đó không đảm bảo mới được trả lại. Bên bán cũng không chịu trách nhiệm về giao hàng không đúng thời hạn.
Điều đáng nói, tất cả những khó khăn đó luật pháp Việt Nam cũng chưa có quy định.
Sau khi có Nghị quyết của Bộ Chính trị tháng 2/2021 và Nghị quyết của Chính phủ từ tháng 5/2021, Việt Nam thúc đẩy rất nhanh tiến trình mua vắc xin. Đến nay, Việt Nam được đánh giá là nước có tổ chức tiêm và bao phủ vắc xin rất nhanh.
"Bộ Y tế nhận trách nhiệm về vấn đề này và đã triển khai đảm bảo vắc xin cho năm 2021 và năm 2022", trưởng ngành Y tế khẳng định.
