Binh bộ Thượng thư, Trạng nguyên Dương Phúc Tư - kỳ 2: Bậc chân nho, văn võ kiêm toàn

(khoahocdoisong.vn) - Dương Phúc Tư ra làm quan với nhà Mạc, giữ đến chức Binh bộ Thượng thư, được vua phong Tử Khanh Thiếu Bảo, Dương tướng công. Ông là bậc chân nho văn võ kiêm toàn, một thầy dạy học lỗi lạc.

<div style="text-align: justify;"><strong>Từ quan về dạy học&nbsp;</strong></div> <div style="text-align: justify;">Năm 1553 Dương Ph&uacute;c Tư&nbsp;từ quan, về dạy học ở Cổ Thiết, Sơn T&acirc;y. Học tr&ograve; của &ocirc;ng&nbsp;c&oacute; nhiều người đỗ cử nh&acirc;n, tiến sĩ. Trong đ&oacute; c&oacute; &ocirc;ng Phạm Trấn, người x&atilde; Lam Cầu, huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương, đỗ Trạng nguy&ecirc;n, khoa thi năm B&iacute;nh Th&igrave;n (1556).&nbsp;</div> <div style="text-align: justify;">Qua d&ograve;ng lịch sử do ch&iacute;nh sử ghi lại cho thấy, thời gian l&agrave;m quan nh&agrave; Mạc của Trạng nguy&ecirc;n Dương Ph&uacute;c Tư l&agrave; thời gian xảy ra chiến tranh li&ecirc;n mi&ecirc;n, phe ph&aacute;i gi&agrave;nh ng&ocirc;i, triều thần lũng đoạn. &ldquo;Vua chẳng ra vua, t&ocirc;i chẳng ra t&ocirc;i&rdquo;. Cho n&ecirc;n &ocirc;ng từ quan về dạy học l&agrave; sở nguyện của một nh&agrave; nho ch&acirc;n ch&iacute;nh. Dĩ nhi&ecirc;n l&agrave; trước &ocirc;ng c&oacute; nhiều gương danh nho Nguyễn Tr&atilde;i, Chu Văn An đ&atilde; xử thế theo kiểu đ&oacute; rồi.</div> <div style="text-align: justify;">Năm 1556 vua L&ecirc; Trung T&ocirc;n mất, Trịnh Kiểm c&ugrave;ng triều thần t&igrave;m được người t&ocirc;n thất L&ecirc; Duy Bang lập n&ecirc;n vua L&ecirc; Anh T&ocirc;n, vị vua n&agrave;y cũng chẳng đ&aacute;ng để cho &ocirc;ng ph&ograve; t&aacute;.</div> <div style="text-align: justify;">Năm 1562, Mạc Ph&uacute;c Nguy&ecirc;n chết, nh&agrave; Mạc t&ocirc;n Mạc Mậu Hợp mới 2 tuổi l&ecirc;n l&agrave;m vua, đại thần Mạc Đ&ocirc;n Nhượng phải bế vua coi chầu. Với t&igrave;nh h&igrave;nh đ&oacute; th&igrave; cả Nam - Bắc triều đều kh&ocirc;ng phải l&agrave; điều Trạng nguy&ecirc;n Dương Ph&uacute;c Tư t&acirc;m đắc...</div> <div style="text-align: justify;">Ước mơ c&oacute; vị Minh qu&acirc;n để gi&uacute;p nước, &ocirc;ng đ&atilde; l&agrave;m thơ thể hiện qua 185 b&agrave;i thơ ho&agrave;i cổ ca ngợi thời Nghi&ecirc;u - Thuấn thịnh trị. L&uacute;c &ocirc;ng c&ograve;n sống, L&ecirc; Trịnh chưa gi&agrave;nh được Thăng Long, m&atilde;i đến 30 năm sau (năm 1592), Trịnh T&ugrave;ng mới trở lại được Thăng Long. Do đ&oacute;, việc c&oacute; t&agrave;i liệu n&oacute;i &ocirc;ng quy thuận nh&agrave; L&ecirc; l&agrave; sau n&agrave;y, t&ocirc;n l&ecirc;n v&agrave; c&aacute;i t&acirc;m về nh&agrave; L&ecirc; m&agrave; th&ocirc;i.</div> <div style="text-align: justify;">Dương Ph&uacute;c Tư s&aacute;ng t&aacute;c nhiều thơ, ph&uacute; to&agrave;n bằng chữ H&aacute;n. Tư chất, t&iacute;nh t&igrave;nh v&agrave; h&igrave;nh ảnh của &ocirc;ng thể hiện trong văn chương, trung thực đ&ocirc;n hậu, khoan dung độ lượng, qu&yacute; sự học h&agrave;nh, thi thư, lễ nhạc.</div> <div style="text-align: justify;">Thơ &ocirc;ng ca ngợi c&ocirc;ng ơn người dạy d&acirc;n l&agrave;m ruộng, trồng d&acirc;u dệt lụa, ca ngợi người thục nữ đảm đang, ca ngợi những &ocirc;ng vua nh&acirc;n từ, chăm lo vỗ về d&acirc;n ch&uacute;ng, ph&ecirc; ph&aacute;n lối sống sa đoạ.</div> <div style="text-align: justify;"><strong>Thủy tổ của họ Dương</strong></div> <div style="text-align: justify;">&Ocirc;ng mất năm 1563 hưởng thọ 59 tuổi; mộ được t&aacute;ng tại g&ograve; Mả Cả, th&ocirc;n Ngọc, x&atilde; Lạc Đạo. Di văn của Dương Ph&uacute;c Tư c&ograve;n lại một b&agrave;i văn đ&igrave;nh đối v&agrave; tập thơ &ldquo;Độc sử thi phả&rdquo; hiện được lưu giữ tại Viện Nghi&ecirc;n cứu H&aacute;n N&ocirc;m.&nbsp;</div> <div style="text-align: justify;">Đời sau con ch&aacute;u t&ocirc;n Trạng nguy&ecirc;n Dương Ph&uacute;c Tư l&agrave; Thủy tổ của họ Dương ở x&atilde; Lạc Đạo. Kế thừa đạo học của &ocirc;ng, họ Dương đ&atilde; sinh th&agrave;nh những bậc qu&yacute; hiển danh gia, l&agrave;m n&ecirc;n sự nghiệp vẻ vang, mang tiếng thơm về cho d&ograve;ng họ.</div> <div style="text-align: justify;">Từ thế kỷ thứ 16 đến hết thế kỷ 18 l&agrave; thời kỳ họ Dương x&atilde; Lạc Đạo rất thịnh vượng về khoa cử. T&iacute;nh từ năm 1547 đến năm 1754, họ Dương x&atilde; Lạc Đạo c&oacute; 9 người đỗ đại khoa, trong đ&oacute; c&oacute; 1 Trạng nguy&ecirc;n, Tiến sỹ bao gồm Dương Ph&uacute;c Tư, Dương Thuần, Dương Ho&agrave;ng, Dương Khu&ocirc;ng, Dương Hạo, Dương Lệ, Dương C&ocirc;ng Thụ, Dương Khi&ecirc;m, Dương Sử.&nbsp;&nbsp;</div> <div style="text-align: justify;">Con ch&aacute;u Dương Ph&uacute;c Tư sau di cư lập nghiệp ở nhiều nơi, đến đ&acirc;u đều l&agrave;m ăn thịnh đạt, học h&agrave;nh đỗ đạt cao, nhiều người th&agrave;nh danh. V&iacute; như chi Dương C&ocirc;ng Thiện ở x&atilde; Vĩnh Mộ, Sơn T&acirc;y, nay thuộc Tam N&ocirc;ng - Ph&uacute; Thọ, đỗ cử nh&acirc;n, mở trường dạy học đ&agrave;o tạo được nhiều nh&acirc;n t&agrave;i cho đất nước.</div> <div style="text-align: justify;">Ở x&atilde; Dương X&aacute;, huyện Gia L&acirc;m c&oacute; hai cha con Dương Đ&ocirc;n, Dương Hiệu đều đỗ tiến sĩ v&agrave; l&agrave;m quan Thượng thư c&ugrave;ng triều, lại c&oacute; anh em Dương Sử v&agrave; Dương Khi&ecirc;m đỗ tiến sĩ c&ugrave;ng khoa.</div> <div style="text-align: justify;">X&atilde; Ph&uacute; Thị, huyện Ch&acirc;u Giang (nay l&agrave; x&atilde; Mễ Sở, huyện Văn Giang) c&oacute; chi Dương Duy Thanh đỗ cử nh&acirc;n, từng l&agrave;m Đốc học H&agrave; Nội v&agrave; c&aacute;c ch&aacute;u chắt l&agrave; Dương B&aacute; Trạc, Dương Quảng H&agrave;m, Dương Tụ Qu&aacute;n, Dương B&iacute;ch Li&ecirc;n&hellip;đều l&agrave; d&ograve;ng họ Dương Ph&uacute;c Tư.</div> <div style="text-align: right;"><em>(c&ograve;n nữa)</em></div>

Theo Đời sống
back to top