Ai Cập sẽ mất sông Nile vì con đập lớn?

Một khi con đập của Ethiopia trên sông Nile Xanh khánh thành, Ai Cập và các quốc gia khác thuộc lưu vực sông sẽ phải thỏa hiệp để đảm bảo an ninh nguồn nước.

<div> <div> <div><img alt="Ai Cập sẽ mất sông Nile vì con đập lớn? - ảnh 1" src="https://khds.1cdn.vn/2018/10/23/1_nbdf.jpg" /></div> <div><span>Nh&igrave;n v&agrave;o h&igrave;nh ảnh vệ tinh của&nbsp;Ai Cập&nbsp;tr&ecirc;n Google,<strong>&nbsp;</strong>c&oacute; thể thấy<strong>&nbsp;</strong>một đường m&agrave;u xanh l&aacute; c&acirc;y nằm tr&ecirc;n nền c&aacute;t v&agrave; mở rộng dần th&agrave;nh h&igrave;nh tam gi&aacute;c ở ph&iacute;a Bắc. Đ&acirc;y ch&iacute;nh l&agrave; thảm thực vật mọc hai b&ecirc;n bờ v&agrave; v&ugrave;ng đồng bằng s&ocirc;ng Nile. Mảnh đất m&agrave;u mỡ duy nhất của Ai Cập l&agrave; minh chứng r&otilde; n&eacute;t về sự phụ thuộc của quốc gia n&agrave;y v&agrave;o con s&ocirc;ng. S&ocirc;ng Nile k&eacute;o d&agrave;i qua 11 quốc gia ch&acirc;u Phi, tuy nhi&ecirc;n Ai Cập đ&atilde; kiểm so&aacute;t v&agrave; sử dụng phần lớn lưu lượng nước trong h&agrave;ng ng&agrave;n năm. Sắp tới, điều n&agrave;y c&oacute; thể sẽ thay đổi.&nbsp;</span></div> <div><img alt="Ai Cập sẽ mất sông Nile vì con đập lớn? - ảnh 2" src="https://khds.1cdn.vn/2018/10/23/2_vjny.jpg" /></div> <div><span>S&ocirc;ng Nile Xanh l&agrave; nh&aacute;nh lớn nhất của s&ocirc;ng Nile, cung cấp khoảng 85% lượng nước đổ v&agrave;o Ai Cập. Hiện nay Ethiopia đang x&acirc;y dựng đập Grand Ethiopian Renaissance (GERD) trị gi&aacute;&nbsp;<abbr>5 tỷ USD</abbr>&nbsp;tr&ecirc;n s&ocirc;ng Nile Xanh, gần bi&ecirc;n giới với Sudan. Khi ho&agrave;n th&agrave;nh, GERD sẽ l&agrave; đập nước lớn nhất ở ch&acirc;u Phi, tạo ra khoảng 6.000 MW điện cho nhu cầu sử dụng trong nước v&agrave; xuất khẩu. Dự &aacute;n đầy tham vọng n&agrave;y nhằm mục đ&iacute;ch gi&uacute;p d&acirc;n số đang tăng nhanh ch&oacute;ng mặt của Ethiopia tho&aacute;t khỏi đ&oacute;i ngh&egrave;o. Con đập cũng gi&uacute;p Ethiopia quản l&yacute; d&ograve;ng chảy s&ocirc;ng Nile Xanh, dẫn đến sự thay đổi quyền lực trong khu vực.</span></div> <div><img alt="Ai Cập sẽ mất sông Nile vì con đập lớn? - ảnh 3" src="https://khds.1cdn.vn/2018/10/23/3_uhfy.jpg" /></div> <div><span>Đối với người Ai Cập, s&ocirc;ng Nile ch&iacute;nh l&agrave; sự sống. Aly El-Bahrawy, gi&aacute;o sư thủy lợi tại Đại học Ain Shams tại Cairo, cho biết: &ldquo;Nếu người Ethiopia muốn giảm lượng nước (s&ocirc;ng Nile) đổ v&agrave;o Ai Cập th&igrave; sẽ g&acirc;y ra vấn đề lớn&rdquo;. Theo Tổ chức N&ocirc;ng lương Li&ecirc;n hiệp quốc (FAO), khan hiếm nước l&agrave; một vấn đề nghi&ecirc;m trọng ở quốc gia Bắc Phi n&agrave;y. Với d&acirc;n số dự kiến l&ecirc;n tới 120 triệu người v&agrave;o năm 2030, Ai Cập đang tr&ecirc;n đ&agrave; chạm ngưỡng &quot;khan hiếm nước tuyệt đối&quot; &ndash; tức mỗi người d&acirc;n chỉ c&oacute; dưới 500 m3 nước mỗi năm, chưa kể đến t&aacute;c động nếu Ethiopia kiểm so&aacute;t d&ograve;ng chảy.&nbsp;</span></div> <div><img alt="Ai Cập sẽ mất sông Nile vì con đập lớn? - ảnh 4" src="https://khds.1cdn.vn/2018/10/23/4_vcfs.jpg" /></div> <div><span>D&ugrave; gắn liền với nền văn minh Ai Cập nhưng cả hai nh&aacute;nh s&ocirc;ng Nile đều kh&ocirc;ng bắt nguồn từ nước n&agrave;y. S&ocirc;ng Nile Trắng chảy từ hồ Victoria (trong ảnh) &ndash; hồ lớn nhất ch&acirc;u Phi, nằm giữa Tanzania, Kenya v&agrave; Uganda. C&ograve;n s&ocirc;ng Nile Xanh bắt nguồn từ hồ Tana ở cao nguy&ecirc;n Ethiopia. Hai con s&ocirc;ng hợp nhất gần thủ đ&ocirc; Khartoum của Sudan để h&igrave;nh th&agrave;nh d&ograve;ng chảy ch&iacute;nh qua ph&iacute;a Bắc qua Ai Cập đến biển Địa Trung Hải.</span></div> <div><img alt="Ai Cập sẽ mất sông Nile vì con đập lớn? - ảnh 6" src="https://khds.1cdn.vn/2018/10/23/6_ifnh.jpg" /></div> <div><span>John Mukum Mbaku, đồng t&aacute;c giả cuốn &ldquo;Quản l&yacute; lưu vực s&ocirc;ng Nile&rdquo;, n&oacute;i: &quot;Ai Cập được cho l&agrave; c&oacute; điều kiện thuận lợi (trong thời thuộc địa) v&igrave; Vương quốc Anh thu lợi rất lớn từ hoạt động n&ocirc;ng nghiệp tại đ&acirc;y&quot;. Ai Cập tin họ c&oacute; quyền về mặt ph&aacute;p l&yacute; v&agrave; lịch sử đối với s&ocirc;ng Nile. Nhưng c&aacute;c quốc gia kh&aacute;c phản đối điều n&agrave;y. &quot;C&aacute;c nước thuộc v&ugrave;ng thượng lưu s&ocirc;ng Nile cho rằng Nile Waters l&agrave; kh&ocirc;ng c&ocirc;ng bằng v&agrave; kh&ocirc;ng bền vững. Họ vẫn giữ quan điểm &#39;kh&ocirc;ng bị r&agrave;ng buộc bởi thỏa thuận v&igrave; họ kh&ocirc;ng tham gia k&yacute; kết&#39;&quot;, &ocirc;ng cho biết th&ecirc;m.</span></div> <div><img alt="Ai Cập sẽ mất sông Nile vì con đập lớn? - ảnh 7" src="https://khds.1cdn.vn/2018/10/23/7_fiuf.jpg" /></div> <div><span>Kh&ocirc;ng giống như c&aacute;c nước kh&aacute;c m&agrave; s&ocirc;ng Nile đi qua, Ai Cập l&agrave; điểm cuối của con s&ocirc;ng n&agrave;y trước khi đổ ra biển. Đ&acirc;y l&agrave; quốc gia dễ bị tổn thương nhất đối với c&aacute;c hoạt động ph&aacute;t triển ở thượng nguồn. Lượng mưa ở Ai Cập chỉ v&agrave;o khoảng &quot;v&agrave;i mm mỗi năm v&agrave; rất kh&ocirc; hạn so với c&aacute;c nước kh&aacute;c&rdquo;, &ocirc;ng Mbaku n&oacute;i. Kh&ocirc;ng chỉ l&agrave; vấn đề nguồn nước, s&ocirc;ng Nile c&ograve;n c&oacute; vai tr&ograve; quan trọng đối với đời sống tinh thần của người d&acirc;n Ai Cập. &quot;S&ocirc;ng Nile xuất hiện trong s&aacute;ch b&aacute;o, phim ảnh v&agrave; &acirc;m nhạc. Nếu con s&ocirc;ng n&agrave;y bị đe dọa, người Ai Cập sẽ cảm thấy bị tổn thương&quot;.</span></div> <div><img alt="Ai Cập sẽ mất sông Nile vì con đập lớn? - ảnh 8" src="https://khds.1cdn.vn/2018/10/23/8_lroc(1).jpg" /></div> <div><span>Năm 1999, c&aacute;c nước lưu vực s&ocirc;ng Nile bắt đầu đ&agrave;m ph&aacute;n để ph&acirc;n bổ c&ocirc;ng bằng lượng nước, nhưng Ai Cập v&agrave; Sudan vẫn &quot;bảo vệ quyền lợi tuyệt đối của họ&quot; v&agrave; do đ&oacute; kh&ocirc;ng đạt được sự đồng thuận, &ocirc;ng Mbaku n&oacute;i. Đ&agrave;m ph&aacute;n đ&atilde; sụp đổ v&agrave;o năm 2011, khi người Ethiopia đưa ra quyết định x&acirc;y đập đầy t&aacute;o bạo m&agrave; kh&ocirc;ng xin &yacute; kiến của Ai Cập. V&agrave;o năm 2013 khi trả lời phỏng vấn tr&ecirc;n truyền h&igrave;nh, cựu Tổng thống Ai Cập Mohamed Morsi ph&aacute;t biểu rằng: &ldquo;Mặc d&ugrave; kh&ocirc;ng phải l&agrave; h&agrave;nh động &lsquo;g&acirc;y chiến&rsquo; với Ethiopia, nhưng an ninh nguồn nước của Ai Cập l&agrave; kh&ocirc;ng thể &lsquo;vi phạm&rsquo;. Nếu nước s&ocirc;ng Nile tại Ai Cập giảm đi &#39;một giọt&#39;, ch&uacute;ng t&ocirc;i sẽ đ&aacute;nh đổi bằng m&aacute;u của m&igrave;nh&rdquo;.</span></div> <div><img alt="Ai Cập sẽ mất sông Nile vì con đập lớn? - ảnh 9" src="https://khds.1cdn.vn/2018/10/23/9_dzyl.jpg" /></div> <div><span>Sau c&aacute;c động th&aacute;i đe dọa ban đầu kh&ocirc;ng hiệu quả, Ai Cập đ&atilde; thử một c&aacute;ch tiếp cận ngoại giao kh&aacute;c. &ldquo;C&aacute;c nh&agrave; chức tr&aacute;ch Ai Cập đ&atilde; quyết định đ&agrave;m ph&aacute;n trực tiếp với Ethiopia&rdquo;, &ocirc;ng Mbaku cho biết. V&agrave;o th&aacute;ng 3/2015, c&aacute;c nh&agrave; l&atilde;nh đạo Ai Cập, Sudan v&agrave; Ethiopia họp tại Khartoum để bắt đầu đ&agrave;m ph&aacute;n về việc vận h&agrave;nh v&agrave; lấp nước v&agrave;o con đập nhưng chưa giải quyết được vấn đề. &Ocirc;ng Mbaku cho biết: &quot;D&ugrave; c&aacute;c quan chức Ai Cập c&ocirc;ng khai n&oacute;i muốn đ&agrave;m ph&aacute;n với Ethiopia, nhưng họ vẫn tin rằng thỏa thuận Nile Waters n&ecirc;n được t&ocirc;n trọng&quot;.</span></div> <div><img alt="Ai Cập sẽ mất sông Nile vì con đập lớn? - ảnh 10" src="https://khds.1cdn.vn/2018/10/23/10_sboh.jpg" /></div> <div><span>Trong năm 2017, Ethiopia đ&atilde; ho&agrave;n th&agrave;nh khoảng 60% qu&aacute; tr&igrave;nh x&acirc;y dựng con đập, khiến c&aacute;c cuộc đ&agrave;m ph&aacute;n sụp đổ v&agrave; Ai Cập tăng cường chỉ tr&iacute;ch. Nhưng từ đầu năm nay, chiều hướng c&oacute; vẻ đ&atilde; thay đổi. V&agrave;o th&aacute;ng 6, Thủ tướng mới của Ethiopia Abiy Ahmed đến thăm Ai Cập v&agrave; trấn an Tổng thống Abdel Fattah el-Sisi rằng &ocirc;ng muốn Ethiopia ph&aacute;t triển m&agrave; kh&ocirc;ng ảnh hưởng xấu tới nước n&agrave;y. Nhưng &ocirc;ng n&oacute;i Ethiopia đang c&oacute; thế mạnh trong đ&agrave;m ph&aacute;n. &ldquo;Thực tế cho thấy việc Ethiopia c&oacute; thể x&acirc;y dựng th&agrave;nh c&ocirc;ng con đập đ&atilde; th&uacute;c đẩy tinh thần của người d&acirc;n nước n&agrave;y. N&oacute; khiến họ thấy rằng Ai Cập kh&ocirc;ng mạnh như mọi người vẫn nghĩ&rdquo;, &ocirc;ng Mbaku n&oacute;i.&nbsp;</span></div> <div><img alt="Ai Cập sẽ mất sông Nile vì con đập lớn? - ảnh 11" src="https://khds.1cdn.vn/2018/10/23/11_tisj.jpg" /></div> <div><span>Trong c&aacute;c cuộc đ&agrave;m ph&aacute;n gần đ&acirc;y, Ai Cập tập trung v&agrave;o thời hạn ho&agrave;n th&agrave;nh việc lấp nước v&agrave;o &nbsp;đập GERD. Việc lấp nước diễn ra c&agrave;ng nhanh th&igrave; lượng nước ở hạ lưu s&ocirc;ng trong thời gian đ&oacute; sẽ c&agrave;ng &iacute;t. &ldquo;Về mặt kỹ thuật, Ethiopia c&oacute; thể ho&agrave;n th&agrave;nh trong 3 năm, nhưng Ai Cập muốn k&eacute;o d&agrave;i th&agrave;nh 10 năm&rdquo;, Kevin Wheeler thuộc Viện Thay đổi M&ocirc;i trường, Đại học Oxford, Anh, n&oacute;i. &ldquo;Ethiopia t&iacute;nh to&aacute;n tr&ecirc;n cơ sở lượng mưa ở mức trung b&igrave;nh, trong khi đ&oacute; Ai Cập muốn lập kế hoạch cho những t&igrave;nh huống xấu nhất&rdquo;, &ocirc;ng Wheeler n&oacute;i.&nbsp;</span></div> <div><img alt="Ai Cập sẽ mất sông Nile vì con đập lớn? - ảnh 12" src="https://khds.1cdn.vn/2018/10/23/12_tmvm.jpg" /></div> <div><span>Khaled AbuZeid, tổng thư k&yacute; của Egyptian Water Partnership, một tổ chức phi ch&iacute;nh phủ, ước t&iacute;nh Ai Cập sẽ thiệt hại khoảng&nbsp;<abbr>2 tỷ USD</abbr>&nbsp;nếu kh&ocirc;ng được cấp nước trong một năm kh&ocirc; hạn. Một khi Ethiopia tiếp tục triển khai x&acirc;y dựng, nước n&agrave;y c&ugrave;ng với Ai Cập v&agrave; Sudan cần phải thỏa hiệp nếu muốn giảm thiểu tối đa t&aacute;c hại ti&ecirc;u cực. Kh&ocirc;ng ai c&oacute; thể đo&aacute;n được nội dung của thỏa thuận, nhưng r&otilde; r&agrave;ng giờ đ&acirc;y Ai Cập kh&ocirc;ng thể tự ph&acirc;n bổ lượng nước. Đập GERD của Ethiopia sẽ c&oacute; t&aacute;c động ch&iacute;nh trị lớn đối với nước n&agrave;y. Trong bối cảnh an ninh nguồn nước đang bị đe dọa ở nhiều nơi tr&ecirc;n thế giới, cộng đồng quốc tế sẽ tập trung ch&uacute; &yacute; v&agrave;o vụ việc xoay quanh d&ograve;ng s&ocirc;ng Nile.</span></div> <p><span>Theo Zing</span></p> </div> <div> <p>&nbsp;</p> <ul> <li>&nbsp;</li> <li>&nbsp;</li> <li> <div><svg _xml3a_space="preserve" _xmlns3a_xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" enable-background="new 127.9 0 536.2 612" id="Layer_1" style="width: 24px; margin-top: 10px; }" version="1.1" viewbox="127.9 0 536.2 612" x="0px" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" y="0px"><g><path d="M605.1,486.4H370c-21.1,0-36.5-1.4-45.6-4.9c-15.4-5.6-23.2-17.5-23.2-35.1c0-15.4,6.3-32.3,19.7-49.1L488.6,167H377.8c-54,0-69.5-19.7-69.5-59s30.2-58.3,84.9-58.3h201.4c25.3,0,42.8,1.4,51.9,4.2c7,2.1,12.6,4.2,16.8,7.7V51.2c0-25.3-26.7-51.9-51.9-51.9H179.8C154.6,0,127.9,26,127.9,51.2v433c0,25.3,26.7,51.9,51.9,51.9h84.9l-0.7,75.8l105.3-75.8h243.5c25.3,0,51.9-26.7,51.9-51.9V473C650.8,482.2,631.1,486.4,605.1,486.4z" fill="#FFFFFF"></path><path d="M486.5,372.7h119.3c25.3,0,44.9,3.5,58.3,10.5V125.6c-3.5,6.3-8.4,13.3-14,20.4L486.5,372.7z" fill="#FFFFFF"></path></g></svg></div> </li> <li>&nbsp;</li> </ul> </div> </div>

Theo www.tienphong.vn
back to top