Phát hiện virus trong 80 phút
Với diễn biến phức tạp của dịch bệnh do virus Covid – 19, ngay từ khi dịch khởi phát, Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam đã đề nghị các nhà khoa học tập trung nghiên cứu về dịch bệnh này. Trong điều kiện cụ thể, thực tế và cấp thiết trước mắt, Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam đã quyết định ưu tiên 2 nhiệm vụ khẩn cấp gồm giải trình tự hệ gene của Covid – 19 gây bệnh trên các bệnh nhân người Việt Nam và xây dựng chế tạo bộ kit chẩn đoán virus Covid – 19.
Bộ kit SARS-COV-2 của nhóm nghiên cứu do PGS.TS Đồng Văn Quyền và PGS.TS Đinh Duy Kháng lãnh đạo được phát triển dựa trên công nghệ Realtime RT-PCR trên cơ sở các bộ mồi và mẫu dò được thiết kế và chỉnh lý dựa trên các gene và vùng gene quan trọng của SARS-COV-2 được phân lập tại Việt Nam mà nhóm đã giải trình tự. Vật liệu được sử dụng để phát triển bộ kit chẩn đoán là mẫu RNA đã được tách chiết từ SARS-COV-2 gây bệnh cho bệnh nhân Việt Nam do Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương cung cấp, các gene cũng như các vùng gene được nhân dòng từ RNA của virus SARS-COV-2 để làm mẫu chuẩn cho việc nghiên cứu và cung cấp các trình tự cho việc thiết kế các bộ mồi và mẫu dò, các mẫu RNA của một virus gây bệnh đường hô hấp ở người bệnh do Bệnh viện T.Ư Quân đội 108 và Viện Y học Dự phòng Quân đội cung cấp.
Bộ kit chẩn đoán virus SARS-COV-2 đã được thử nghiệm tại Viện Công nghệ Sinh học. Sau thời gian kiểm tra, kiểm định chiều ngày 2/3 bộ kit được công nhận kết quả ngoại kiểm của Viện Y học dự phòng quân đội, Bộ Quốc phòng. Kết quả kiểm định cho thấy bộ kit chẩn đoán virus SARS-COV-2 của Viện Công nghệ Sinh học có độ nhạy và độ đặc hiệu tương đương bộ kit realtime RT – PCR của Tổ chức Y tế thế giới WHO. Cụ thể, độ đặc hiệu là 100%, độ nhạy là 5 copies/phản ứng. Thời gian của quy trình chẩn đoán là 80 phút kể từ khi nhận mẫu. Kết quả nghiên cứu đã khẳng định Viện Công nghệ Sinh học đã làm chủ công nghệ hiện đại và hoàn toàn chủ động trong việc tạo bộ kit reltime RT-PCR dùng để chẩn đoán SARS-COV-2 tại Việt Nam.
Giá rẻ, độ chính xác cao
PGS.TS Đồng Văn Quyền, Viện Công nghệ Sinh học cho biết, virus SARS-COV-2 phát triển rất phức tạp, đến nay vẫn chưa xác định được vật chủ trung gian lây truyền dịch bệnh. Việc phát hiện nhanh, chính xác virus gây bệnh đóng vai trò quan trọng để ứng phó với dịch bệnh. Nhiều công ty trên thế giới đã tham gia nghiên cứu, chế tạo phát triển bộ kit này và đa phần đều dựa vào công nghệ realtime RT-PCR do giá thành rẻ, độ chính xác cao. Công nghệ nền để phát triển kit SARS-COV-2 dựa trên nguyên lý chung mà thế giới dụng. Sử dụng 2 vùng gene, một là xác định có phải bệnh nhân nhiễm virus corona hay không, bước thứ hai là khẳng định bệnh nhân có nhiễm SARS-COV-2 không.
So sánh với các vùng gene của virus gây bệnh từ các nước khác nhau, các nhà khoa học đã tìm quy trình chẩn đoán virus SARS-COV-2 ở Việt Nam. Điều đặc biệt là bộ kit không bị tình trạng dương tính giả, không gây nhầm lẫn với các bệnh viêm đường hô hấp khác ở người như nhiều phương pháp khác gặp phải. Bộ kit hoàn toàn có thể ứng dụng phát hiện bệnh phẩm lâm sàng trên quy mô lớn.
Ông Triệu Phi Long, Phó Chủ nhiệm khoa Vi sinh vật, Viện Y học Dự phòng Quân đội, đơn vị đánh giá độc lập bộ kit cho biết, thực hiện nhiều lần độ ổn định của bộ kit đều cho kết quả như nhau. Đây là cơ sở để ứng dụng rộng rãi bộ kit trong chẩn đoán nhanh, chính xác virus SARS-COV-2 ở Việt Nam. Trong thời gian tới, Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam sẽ phối hợp với Viện Y học Dự phòng Quân đội sản xuất số lượng nhiều phục vụ yêu cầu xét nghiệm quy mô lớn. Viện Công nghệ Sinh học cũng sẵn sàng phối hợp với các cơ quan chức năng khác để triển khai ứng dụng kit chẩn đoán SARS-COV-2 góp phần đẩy lùi dịch bệnh. Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam sẽ báo cáo Bộ Y tế kết quả này và chỉ đạo Viện Công nghệ Sinh học trong việc sản xuất số lượng lớn các kit chẩn đoán.
Tô Hội
