Trung Quốc gia tăng mua cổ phần doanh nghiệp Việt Nam

Tình trạng các doanh nghiệp, nhà đầu tư Trung Quốc "núp bóng" người Việt mua bán bất động sản tại các vị trí đẹp từ lâu đã âm thầm diễn ra trong cả nước.

Luật sư Trương Thanh Đức, Công ty Luật Basico cho biết, thời gian qua đã có nhiều doanh nghiệp (DN) trong nước nhờ tư vấn hỗ trợ các thủ tục để bán cổ phần hoặc chuyển DN của mình cho các nhà đầu tư (NĐT) Trung Quốc. Nhiều năm qua, DN Trung Quốc đã gia tăng đẩy mạnh đầu tư vào Việt Nam nên khi tình hình dịch bệnh, nhiều DN trong nước khó khăn sẽ là cơ hội cho các NĐT nước này đẩy nhanh tốc độ thâu tóm.

Số liệu của Cục Đầu tư nước ngoài cho thấy, trong tháng 4 bị ảnh hưởng đại dịch Covid-19, có đến hơn 100 lượt NĐT Trung Quốc rót vốn vào Việt Nam qua hình thức góp vốn, mua cổ phần (hay thường gọi là mua bán và sáp nhập - M&A) của DN trong nước. Tính từ đầu năm đến nay lượng NĐT từ Trung Quốc thực hiện giao dịch rót vốn đầu tư qua hình thức M&A của DN Việt Nam lên đến 557 lượt với tổng vốn góp là hơn 230 triệu đô la Mỹ.

So với cùng kỳ năm ngoái, DN Trung Quốc có số lượt góp vốn, mua cổ phần của DN Việt Nam tăng hơn 154 lượt giao dịch (tăng hơn 38%) với số tiền tăng thêm khoảng 65 triệu đô la. Trong khi đó, 4 tháng đầu năm nhà đầu tư Trung Quốc rót vốn đầu tư trực tiếp thực hiện các dự án đầu tư ở Việt Nam chỉ có 135 dự án, bằng khoảng 1/4 lượt giao dịch qua hình thức đầu tư M&A. Điều này cho thấy Trung Quốc hiện đang "chuộng" tham gia góp vốn và mua cổ phần của DN Việt Nam hơn là đầu tư theo hình thức trực tiếp (FDI).

Giới quan sát và tư vấn đầu tư nước ngoài cho rằng, hiện tượng NĐT Trung Quốc gia tăng thâu tóm DN Việt Nam thời điểm này là tất yếu. Do tác động của đại dịch Covid-19, sản xuất kinh doanh bị đình trệ, nguy cơ DN Việt Nam bị các NĐT nước ngoài, trong đó phần lớn là NĐT nước láng giềng thâu tóm nhiều hơn là khó tránh khỏi. Khi cổ phiếu DN Việt Nam bị rớt thê thảm trên thị trường chứng khoán do đại dịch Covid-19, các NĐT ngoại có tiềm lực tài chính mạnh, nhiều kinh nghiệm trên thương trường sẽ nhanh chân “thâu tóm”. Số liệu của Cục Đầu tư nước ngoài chỉ là con số bề nổi, chưa tính đến tình trạng NĐT Trung Quốc "thâu tóm" dưới hình thức "núp bóng".

Đặc biệt, điều đáng lo ngại nhất không phải là các DN Việt Nam bị thâu tóm mà là việc NĐT Trung Quốc thao túng các ngành, lĩnh vực kinh doanh của Việt Nam. Nhiều NĐT Trung Quốc sau khi “thâu tóm” DN Việt Nam sẽ không rót vốn mở rộng đầu tư, sản xuất mà nhập hàng Trung Quốc về gắn mác hàng Việt để xuất khẩu, chọn Việt Nam là nơi trung chuyển để "sơ chế" hàng hóa trước khi xuất khẩu sang Mỹ và các nước châu Âu nhằm lẩn tránh thuế.