Mới đây, Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) tỉnh Trà Vinh đã có kết luận thanh tra về việc chấp hành pháp luật về đất đai, tài nguyên nước đối với Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường (VSMT) nông thôn tỉnh.
 |
| Trạm cấp nước ngọt miễn phí cho người dân xã Nhị Trường, huyện Cầu Ngang, tỉnh Trà Vinh. |
92 trạm cấp nước chưa có sổ đỏ
Được biết, Trung tâm Nước sạch và VSMT nông thôn tỉnh Trà Vinh (gọi tắt là Trung tâm) được thành lập theo Quyết định số 187/1998/QĐ-UBT ngày 12/3/1998 và Quyết định số 1703/QĐ-UBND ngày 19/8/2016 của UBND tỉnh Trà Vinh. Trung tâm trực thuộc Sở NN&PTNT tỉnh Trà Vinh, và là đơn vị sự nghiệp tự chủ toàn bộ chi phí hoạt động. Nhiệm vụ chính của Trung tâm là quản lý, vận hành, khai thác các trạm cấp nước phục vụ nhu cầu nước sạch sinh hoạt cho người dân trên địa bàn các huyện trong tỉnh.
Trong lĩnh vực đất đai, từ năm 2012 - 2013, UBND tỉnh Trà Vinh đã có 21 Quyết định công nhận quyền sử dụng đất theo hình thức Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất đối với 21 trạm cấp nước của Trung tâm tại 21 xã. Trung tâm đã được UBND tỉnh Trà Vinh cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (01 Giấy chứng nhận cấp năm 2012 và 20 Giấy chứng nhận cấp năm 2013).
Dựa trên thực tế thanh, kiểm tra, Sở TN&MT tỉnh Trà Vinh đã có kết quả thanh tra về việc chấp hành pháp luật về đất đai đối với Trung tâm. Theo đó, Trung tâm còn chậm thực hiện thủ tục chuyển hình thức sử dụng đất từ giao đất không thu tiền sử dụng đất sang thuê đất, chưa chấp hành đúng thời gian theo yêu cầu của cơ quan quản lý nhà nước về đất đai.
Bên cạnh đó, trong 21 trạm cấp nước nêu trên có 2 trạm thuộc xã Tập Ngãi và xã Long Thới - huyện Tiểu Cần chưa có sự thống nhất ranh giới với các hộ dân giáp cận và diện tích thực tế có thay đổi so với Giấy chứng nhận đã được cấp, nên chưa thể thực hiện thủ tục chuyển hình thức sử dụng đất từ giao đất không thu tiền sử dụng đất sang thuê đất.
Ngoài 21 trạm cấp nước thuộc phạm vi thanh tra nêu trên, Trung tâm hiện đang sử dụng đất tại 92 trạm nhưng chưa hoàn thành hồ sơ để được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy định.
Khai thác nguồn nước vượt phép
Kết luận nêu rõ, đối với hiện trạng khai thác, sử dụng nước mặt, tổng giấy phép Trung tâm được cấp là 15. Trong phạm vi thanh tra, Đoàn thanh tra, kiểm tra 3 công trình được UBND tỉnh Trà Vinh cấp giấy phép khai thác, sử dụng nước mặt gồm: Nhà máy nước thị trấn Càng Long; trạm cấp nước Đức Mỹ; nhà máy nước xã Nhị Long Phú.
Còn đối với hiện trạng khai thác, sử dụng nước dưới đất, tổng giấy phép được cấp là 84. Trong phạm vi thanh tra, Đoàn thanh tra, kiểm tra 4 vị trí công trình được UBND tỉnh Trà Vinh cấp giấy phép khai thác, sử dụng nước dưới đất tại huyện Châu Thành (ấp Đại Thôn, và ấp Hòa Hảo, xã Phước Hào; ấp Rạch Vồn, xã Hưng Mỹ; ấp Phú Lân, xã Song Lộc). Mục đích khai thác, sử dụng nước là cung cấp nước sinh hoạt phục vụ cho nhân dân vùng nông thôn.
Theo đó, tổng lượng nước khai thác nước mặt theo giấy phép là 3.120m3/ngày/3 trạm, thực tế khai thác là 4.090m3/ngày/3 trạm; lượng nước dưới đất khai thác theo giấy phép là 960m3/ngày/4 trạm, còn thực tế khai thác là 1.838m3/ngày/4 trạm. Như vậy, dựa trên những số liệu về khai thác nguồn nước trên cho thấy, Trung tâm đã khai thác nguồn nước vượt quá lưu lượng quy định trong giấy phép.
Lý giải về việc khai thác nguồn nước vượt quá lưu lượng quy định trong giấy phép, Trung tâm cho biết, trong các năm qua do biến đổi khí hậu, nắng nóng kéo dài, một số khu vực do ảnh hưởng của thủy triều xâm nhập mặn tăng cao; do đời sống nhân dân nâng cao, lượng nước sử dụng của các hộ dân vượt định mức thiết kế (80 -120 lít/người); các xã hoàn thành đạt tiêu chí nông thôn mới… Vì vậy, lưu lượng khai thác tăng cao, vượt quy định theo giấy phép.
Tuy nhiên, theo quy định tại Điều 43 Luật Tài nguyên nước thì tổ chức khai thác, sử dụng tài nguyên nước phải có nghĩa vụ: Khi bổ sung, thay đổi mục đích, quy mô khai thác, sử dụng tài nguyên nước thì phải được phép của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Trong quá trình khai thác, sử dụng tài nguyên nước nhưng Trung tâm không báo cáo Sở TN&MT để được hướng dẫn thực hiện thủ tục điều chỉnh hoặc cấp mới giấy phép khai thác tài nguyên theo quy định của pháp luật.
Hành vi khai thác, sử dụng tài nguyên nước vượt quá lưu lượng quy định trong giấy phép trên là hành vi vi phạm quy định tại Khoản 4, Điều 8 Nghị định số 33/2017/NĐ-CP ngày 3/4/2017 của Chính phủ Quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước và khoáng sản.
Như vậy, vi phạm của Trung tâm Nước sạch và VSMT nông thôn tỉnh Trà Vinh đã được chỉ rõ, nhưng hình thức xử lý mà Sở TN&MT tỉnh này đưa ra chỉ là “nghiêm túc kiểm điểm, rút kinh nghiệm” mà không hề có bất cứ hình thức xử phạt nào? Và lý do để “hợp thức hóa” cho sự việc trên, có lẽ, theo Sở TN&MT tỉnh Trà Vinh là “nhằm đáp ứng nhu cầu sử dụng nước sạch của người dân, phục vụ mục tiêu xây dựng nông thôn mới và Trung tâm đã thực hiện kê khai, nộp thuế tài nguyên theo quy định nên chưa xử phạt Trung tâm về hành vi trên”.
Lương Thụy Bình
