TPHCM sửa quy định về tách thửa: Làm gì để bảo vệ quyền lợi người dân?

“Tiến thoái lưỡng nan”

Ông N.Q.H. (ngụ huyện Hóc Môn) cho biết, gia đình có mảnh đất nông nghiệp hơn 500m2 nằm xen cài trong khu dân cư, xin tách thửa từ lâu nhưng vẫn chưa được chấp thuận vì vướng Quyết định 60. Gia đình mong Quyết định 60 được sửa đổi để được tách thửa đất. Thế nhưng, khi nghe Sở TN&MT đã bỏ hẳn quy định tách thửa đối với đất nông nghiệp, ông Vinh đâm lo: “Sở TN&MT nên tham vấn cho UBND TPHCM cho phép những khu đất nông nghiệp xen cài trong khu dân cư mà phù hợp quy hoạch được chuyển sang đất ở và cho tách thửa. Vì dù trên giấy tờ là nông nghiệp nhưng khu đất nằm trong khu dân cư hiện hữu, xung quanh có nhà ở nên không thể làm nông nghiệp vì không có nước cung cấp cho tưới tiêu. Hơn nữa, đằng nào khu đất cũng quy hoạch là đất ở rồi thì phải cho chuyển để người dân xây dựng nhà cửa, đó là nhu cầu chính đáng của người dân”.

Theo luật sư Trần Đức Phượng, Đoàn Luật sư TPHCM: Khoản 2 điều 143 Luật Đất đai quy định, căn cứ vào quỹ đất của địa phương và quy hoạch phát triển nông thôn đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt, UBND cấp tỉnh quy định diện tích tối thiểu được tách thửa đối với đất ở phù hợp với điều kiện và tập quán tại địa phương. Tại khoản 31 điều 2 Nghị định 01 cũng quy định: UBND cấp tỉnh quy định diện tích tối thiểu được phép tách thửa đối với từng loại đất cho phù hợp với điều kiện cụ thể của địa phương.

Tại TPHCM, từ tháng 10/2014 đến hết năm 2017 đã có quy định đối với các thửa đất có cả đất ở và đất nông nghiệp hoặc thửa đất phi nông nghiệp nằm xen cài trong khu vực đô thị nếu không thuộc khu vực Nhà nước phải thu hồi để đầu tư theo quy hoạch hoặc kế hoạch sử dụng đất được duyệt, UBND quận, huyện căn cứ nhu cầu của người sử dụng đất, xem xét từng trường hợp cụ thể để giải quyết chuyển mục đích sử dụng đất toàn bộ thửa đất hoặc một phần thửa đất sang đất ở. Đồng thời cho phép thực hiện tách thửa đất.

Do đó, luật sư Trần Đức Phượng cho rằng, Sở TN&MT “loại” việc tách thửa đất ra khỏi dự thảo sửa đổi Quyết định 60 lại là lựa chọn hạn chế quyền tách thửa của người sử dụng đất, đi ngược lại Luật Đất đai 2013 và Nghị định 01.

Sở TN&MT nên tham vấn cho TPHCM cho phép những khu đất nông nghiệp xen cài trong khu dân cư mà phù hợp quy hoạch được chuyển sang đất ở và cho tách thửa.

Kiến nghị cho phép tách thửa

Ngày 6/11, Hiệp hội Bất động sản TPHCM (HoREA) đã có văn bản gửi đến UBND TPHCM, Sở TN&MT TPHCM góp ý dự thảo thay thế Quyết định 60 quy định về diện tích tối thiểu được tách thửa. Theo đó, HoREA thống nhất với đề xuất của Sở TN&MT chỉ giải quyết tách thửa đối với đất ở đô thị, đất ở nông thôn phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch chi tiết xây dựng và điều kiện cụ thể của thành phố.

Tuy nhiên, xuất phát từ thực tiễn tình hình của thành phố, tại các quận và các thị trấn, các điểm dân cư nông thôn thuộc các huyện, có nhiều thửa đất vừa có phần diện tích đất ở, vừa có phần diện tích đất nông nghiệp xen cài, thuộc các khu dân cư hiện hữu, ổn định, để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người sử dụng đất, HoREA đề nghị dự thảo quyết định thay thế (hoặc sửa đổi, bổ sung) Quyết định 60 của UBND TPHCM cần bổ sung quy định cho phép thực hiện thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất đối với phần đất nông nghiệp thành đất ở, sau đó thực hiện thủ tục cho phép tách thửa.

Cụ thể, đối với trường hợp thửa đất không thuộc khu vực Nhà nước phải thu hồi để đầu tư theo quy hoạch hoặc kế hoạch sử dụng đất được duyệt, UBND quận, huyện căn cứ nhu cầu của người sử dụng đất, xem xét từng trường hợp cụ thể để giải quyết chuyển mục đích sử dụng đất toàn bộ thửa đất hoặc một phần thửa đất sang đất ở, sau đó thực hiện tách thửa đất theo quy định. Thửa đất sau khi chuyển mục đích sử dụng đất và tách thửa phải đảm bảo các điều kiện quy định về tách thửa (tương tự như quy định tại điểm a Khoản 2 Điều 3 Quyết định 33 của UBND TPHCM trước đây).

Đối với trường hợp sau khi tách thửa đất ở thành các thửa đất ở nhỏ hơn, mà người sử dụng đất của từng thửa đất này tự nguyện thỏa thuận dành một phần diện tích của mỗi thửa đất để làm “thông hành địa dịch” gồm lối đi chung, xây dựng công trình cấp nước, cấp điện, thoát nước… (thực hiện theo quy định tại Điều 171 Luật Đất đai về quyền sử dụng hạn chế đối với thửa đất liền kề), thì diện tích đất ở của mỗi thửa đất vẫn được ghi nhận đầy đủ, kể cả phần diện tích đất làm “thông hành địa dịch” trong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất.

HoREA cũng thống nhất với đề xuất của Sở TN&MT không quy định tách thửa đối với đất nông nghiệp và các loại đất khác, bỏ các quy định về thửa đất thuộc quy hoạch đất ở xây dựng mới, đất sử dụng hỗn hợp (trong đó có chức năng đất ở), bỏ quy định về tách thửa có hình thành đường giao thông trong Quyết định thay thế (hoặc sửa đổi, bổ sung) Quyết định 60 của UBND TPHCM.

Đồng thời, đối với người sử dụng đất nông nghiệp có nhu cầu đầu tư phát triển sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, có nhu cầu xây dựng các công trình phục vụ sản xuất nông nghiệp trên đất nông nghiệp; người sử dụng thửa đất ở có nhu cầu tách thửa, mà việc tách thửa có hình thành đường giao thông thì phải lập dự án đầu tư và được cơ quan có thẩm quyền xem xét, chấp thuận theo quy định.

Luật sư Trần Thu, Đoàn Luật sư TPHCM cho biết, hiện nay diện tích đất nông nghiệp xen cài trong khu dân cư tại TPHCM không thể làm nông nghiệp đang rất lớn, nhất là ở các quận, huyện ngoại thành. Do vậy, cần cho chuyển mục đích sử dụng đất thành đất ở và tách thửa theo quy định của luật Đất đai 2013. Riêng đối với trường hợp chưa có quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2.000 được phê duyệt thì căn cứ quy hoạch sử dụng đất đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt để xem xét giải quyết. Đối với đất nông nghiệp đã quy hoạch là “thuần” làm nông nghiệp thì tính sau, có thể ban hành quyết định riêng cho trường hợp này.