Thu ngân sách quý I/2019: Thặng dư không thực chất

Theo Bộ Tài chính, thu nội địa trong quý I/2019 đạt 315.400 tỷ đồng, tăng 13,8% so cùng kỳ năm 2018, và bằng 26,9% dự toán năm 2019 Quốc hội giao. Thu từ dầu thô quý I đạt 12.280 tỷ đồng, giảm 14,3% so với cùng kỳ năm 2018. Thu từ xuất nhập khẩu quý I đạt 80.800 tỷ đồng, tăng 17,6% so với cùng kỳ năm 2018, bằng 26,9% dự toán năm. Sau khi thực hiện hoàn thuế giá trị gia tăng theo chế độ (27.800 tỷ đồng), thu cân đối ngân sách đạt khoảng 53.000 tỷ đồng, tăng khá mạnh 17,7% so với cùng kỳ năm 2018, bằng 28% dự toán năm.

Báo cáo cũng cho biết, tổng chi ngân sách quý I/2019 là 315.600 tỷ đồng, bằng 19,3% dự toán, tăng 7,6% so với cùng kỳ năm 2018. Trong đó, chi đầu tư phát triển đạt 46.700 tỷ đồng, bằng 10,9% dự toán năm, tăng 32,4%. Chi trả nợ lãi đạt 30.7600 tỷ đồng, bằng 24,6% dự toán năm, giảm 3,6%. Chi thường xuyên đạt gần 237.200 tỷ đồng, bằng 23,7% dự toán năm, tăng 5,3% so với cùng kỳ năm 2018.

Theo Bộ Tài chính, trong quý I, do nhu cầu chi thấp, nên cân đối ngân sách về tổng thể có thặng dư (thu lớn hơn chi). Đây là tín hiệu đáng mừng trong bối cảnh tài chính của nước ta nhiều năm qua. Tuy nhiên, theo các chuyên gia kinh tế, mức thặng dư trên không thực chất. Cân đối ngân sách quý I có thặng dư là do giải ngân vốn đầu tư công trong quý I tại các địa phương đang chậm, nên dẫn đến chi ngân sách quý I không cao. Đây chỉ là mức thặng dư trong ngắn hạn, không phản ánh đúng bản chất.

Đặc biệt, nếu xét đến khoản nợ thuế luỹ kế đang diễn biến phức tạp và ngày càng gia tăng trong năm 2019 thì áp lực đối cân đối thu chi lại không hề nhỏ và bội chi là điều chắc chắn. Theo báo cáo, tính đến ngày 31/3/2019 tổng số nợ đọng lên đến gần 83.000 tỷ đồng, chiếm 7,1% tổng số dự kiến thu nội địa năm 2019. So với thời điểm cuối năm 2018, nợ đọng thuế đã tăng 8,7%, tương đương tăng 6.644 tỷ đồng. Điều đáng nói là trong tổng số tiền thuế nợ đọng, tiền thuế nợ có khả năng thu là 45.332 tỷ đồng, chiếm 54,6%, còn nợ không còn khả năng thu lên đến 37.640 tỷ đồng, chiếm 45,4% tổng số tiền thuế nợ thuế.

Như vậy, nếu tình trạng nợ đọng trên làm giảm nguồn thu, bài toán hoàn thành nghĩa vụ thu thuế, đảm bảo cân đối thu chi ngân sách là một áp lực đè nặng ngành tài chính. Được biết, Quốc hội đã thông qua dự toán ngân sách nhà nước năm 2019 với mức bội chi hơn 200.000 tỷ đồng.