Liên tiếp sạt lở tràn bùn thải
Ông Nguyễn Văn Hồng, Chủ tịch UBND xã Na Mao thông tin với KH&ĐS, vừa qua tại địa bàn lại xảy ra vụ sạt lở nghiêm trọng từ mỏ than của Công ty Cổ phần Yên Phước khiến cho một diện tích lớn lúa sắp vào vụ thu hoạch bị mất trắng. Hiện, cả chính quyền lẫn bà con đều rất bức xúc.
“Không chỉ là thiệt hại về sản xuất mà còn kéo theo ô nhiễm. Đặc biệt, người dân rất lo lắng vì tính mạng của họ bị đe dọa. Những ụ đất đá lưng chừng núi có thể sụt lở bất cứ lúc nào”, ông Hồng cho hay.
 |
| Vụ sạt lở gây thiệt hại lớn tại xã Na Mao. |
Đáng chú ý đây không phải lần đầu tiên xảy ra sự cố này. Theo ông Hồng, vào tháng 7/2018 xảy ra 2 vụ sạt lở liên tiếp còn kéo theo bùn thải độc hại từ mỏ than tràn lấp hết ra ruộng lúa và kênh rạch sông ngòi. Nguồn nước bị đầu độc, môi trường bị ô nhiễm, hàng chục ha lúa bị vùi lấp hoặc khó có khả năng cải tạo đất… gây hậu quả lâu dài.
Một người dân tộc Sán Chỉ thuộc xóm Cây Thổ, xã Na Mao, cho biết: Bùn thải từ mỏ than của Công ty Cổ phần Yên Phước như một cơn lũ quét kinh hoàng tràn lấp hết diện tích lúa đang chuẩn bị thu hoạch. Bây giờ đất đai không thể canh tác, vụ lúa coi như mất trắng.
Cũng theo người dân này, không chỉ hoa màu bị vùi lấp mà ngay cả mồ mả cũng bị đất đá và bùn thải trùm phủ. Từ ngày Công ty Cổ phần Yên Phước khai thác than ở đây, người dân không lúc nào khỏi lo sợ. Ngay cả trong giấc ngủ, họ cũng bị ám ảnh tai họa bùn thải có thể ập xuống bất cứ lúc nào.
 |
| Nhiều diện tích hoa màu, cầu cống, mồ mả và hơn 1km đường bị hu hỏng do vụ sạt lở. |
Từng bị xử phạt 200 triệu đồng
Trước thực trạng đó, ngày 30/1/2019 UBND tỉnh Thái Nguyên đã ban hành Quyết định số 321/QĐ-XPVPHC xử phạt 200 triệu đồng đối với Công ty Cổ phần Yên Phước về vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường đối với mỏ than Minh Tiến khi đất đá từ các khu vực đang thi công của mỏ tràn xuống ruộng của dân ở hai xóm Ao Soi và Cây Thổ.
“Hiện chính quyền đang cùng Công ty kiểm đếm những thiệt hại để có phương án đền bù cho bà con. UBND huyện đã có công văn chỉ đạo các vấn đề liên quan đến việc sạt lở và tràn bùn thải từ mỏ than trên địa bàn”, ông Nguyễn Văn Hồng, Chủ tịch UBND xã Na Mao.
Theo tìm hiểu của KH&ĐS, cách đây khoảng vài năm Công ty Cổ phần Yên Phước (có địa chỉ tại: xã Phú Cường, huyện Đại Từ; Giấy chứng nhận đầu tư số: 17121000015, cấp lần đầu ngày 9/5/2014) được cấp phép khai thác mỏ than trên địa bàn xã Na Mao (Giấy phép khai thác khoáng sản số 1091/GP-UBND ngày 2/6/2014 của UBND tỉnh Thái Nguyên).
Mặc dù vậy, kể từ khi đi vào hoạt động đơn vị này đã vướng vào không ít tai tiếng với nghi vấn từ dư luận liên quan tới một loạt các vấn đề như: Chưa có Đánh giá tác động môi trường? Chưa hoàn thiện các công trình bảo vệ môi trường theo thiết kế?…
 |
| Vụ sạt lở xảy ra tại mỏ than Minh Tiến xã Na Mao do Công ty Cổ phần Yên Phước khai thác. |
Tiếp tục gây thiệt hại nghiêm trọng
Trong khi những nghi vấn ấy chưa được sáng tỏ, thì cuối tháng 5/2019 lại xảy ra sự cố sạt lở tại mỏ than liên quan đến Công ty này. Theo khảo sát ước tính ban đầu, có khoảng 4ha diện tích lúa bị đất đá vùi lấp, hệ thống mương máng bị vỡ, khoảng 1km đường bị hư hỏng, hệ thống cầu cống khu vực xung quanh bị sạt lở, xói mòn.
 |
| Bùn thải từ mỏ than chảy hết xuống ruộng đồng. |
“Đoàn kiểm tra xã Na Mao đã lập biên bản với nội dung kiểm tra ảnh hưởng mưa lũ có ảnh hưởng xả thải từ Công ty Cổ phần Yên Phước tại đất sản xuất của các hộ dân tại xóm Cây Thổ. Chúng tôi đã tiến hành lập biên bản và đề nghị Công ty Cổ phần Yên Phước sớm thống kê thiệt hại cho bà con”, ông Hồng thông tin.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, Na Mao là một trong 3 xã nghèo nhất nằm trong diện 135 của huyện Đại Từ nói riêng và tỉnh Thái Nguyên nói chung. Với hơn 80% dân số là đồng bào dân tộc ít người, đời sống rất khó khăn, dễ bị tổn thương bởi thiên tai, địch họa.
 |
| Công ty Cổ phần Yên Phước phải chịu trách nhiệm trước hậu quả trong quá trình khai thác quản lý mỏ than Minh Tiến. |
Đối với vụ việc tràn bùn thải và sạt lở liên tiếp trong thời gian qua, người dân đã phải chịu những tổn thất rất lớn về kinh tế và môi trường sống, đồng thời gây tâm lý hoang mang lo sợ. Thiết nghĩ, UBND tỉnh Thái Nguyên và các cơ quan hữu trách nên vào cuộc điều tra, xử lý dứt điểm những vi phạm mà Công ty Cổ phần Yên Phước đã gây ra.
Tại kết luận kiểm tra việc chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường của Sở TNMT tỉnh Thái Nguyên ngày 26/4/2019 chỉ ra nhiều sai phạm của Công ty Cổ phần Yên Phước, như: Không lập báo cáo đánh giá tác động môi trường khi có sử dụng vật liệu nổ; khai thác không đúng với bản cam kết đã được xác nhận; chưa thực hiện báo cáo tình hình phát sinh, quản lý chất thải nguy hại định kì theo quy định; chưa thực hiện việc kê khai, nộp thuế tài nguyên và phí bảo vệ môi trường đối với sản lượng khai thác.
