50% dầu nhờn không đạt chuẩn
TS Trần Quốc Tuấn, Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng sản phẩm hàng hóa (Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng) cho biết, thị trường dầu nhờn động cơ tại Việt Nam khá phong phú và đa dạng với nhiều loại dầu nhờn với nhiều thương hiệu khác nhau. Khối lượng tiêu thụ ngày một gia tăng do số lương phương tiện ô tô, xe máy ngày càng lớn. Có loại dầu nhờn sản xuất trong nước, có loại nhập khẩu. Theo các chuyên gia, xe máy sử dụng 3 - 4 lít/năm, ô tô sử dụng 12 - 18 lít/năm, ước tính khoảng 400.000 tấn dầu trong một năm và số lượng này sẽ càng ngày càng tăng trong những năm tiếp theo.
Cũng theo khảo sát thực tế, có đến 50% dầu nhờn không đạt chất lượng theo tiêu chuẩn cơ sở hay tiêu chuẩn phương pháp thử. Khi sử dụng những loại dầu kém chất lượng sẽ dẫn đến hệ quả nghiêm trọng: giảm tuổi thọ của động cơ, quan trọng hơn là gây ra chết máy, hỏng động cơ, dẫn đến tai nạn nguy hiểm cho người điều khiển. Chính vì vậy, mục đích của việc ban hành quy chuẩn về dầu nhờn, động cơ đốt trong nhằm nâng cao, xây dựng quản lý, nhằm đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng, đảm bảo cạnh tranh công bằng cho các cơ sở kinh doanh và nâng cao hiệu quả quản lý của nhà nước và dầu nhờn.
Cũng theo TS Trần Quốc Tuấn, trước khi có QCVN 14:2018/BKHCN, các doanh nghiệp tự công bố tiêu chuẩn chất lượng và thực hiện theo công bố tiêu chuẩn chất lượng của mình, đưa hàng hóa ra thị trường. Kể từ ngày 15/9/2020, sản phẩm dầu nhờn động cơ đốt trong sản xuất, pha chế, nhập khẩu, lưu thông trên thị trường phải áp dụng các quy định của QCVN 14:2018/BKHCN và sửa đổi 1:2018 QCVN 14:2018/BKHCN. Dầu nhờn động cơ đốt trong sản xuất, pha chế trong nước phải thực hiện công bố hợp quy phù hợp với các quy định tại mục 2 của Quy chuẩn kỹ thuật này và phải được gắn dấu hợp quy CR trước khi đưa ra lưu thông trên thị trường. Cơ quan chức năng sẽ kiểm soát, xử lý nghiêm các trường hợp sai phạm.
1 chỉ tiêu sai cũng khiến động cơ mất an toàn
Ông Nguyễn Tuấn Tú, Trưởng phòng Thử nghiệm Xăng-Dầu-Khí (QUATEST 1), Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng cho biết, mỗi chỉ tiêu kỹ thuật sẽ có vai trò quan trọng đến chất lượng của dầu nhờn. Nếu không đạt chỉ tiêu sẽ ảnh hưởng đến tuổi thọ của động cơ. Ví dụ, chỉ tiêu độ nhớt đóng vai trò quan trọng nhất. Có vai trò làm mát, bôi trơn, làm kín động cơ. Độ nhớt cũng chính là phẩm cấp của dầu nhớt trong động cơ. Nếu độ nhớt không đạt thì nó sẽ khiến động cơ không chạy trơn tru, tạo nhiều ma sát, động cơ khó nổ trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Làm mất an toàn cho động cơ.
Về xu hướng tạo bọt, đối với mỗi phụ gia trong dầu nhớt đều có xu hướng tạo bọt, chính vì vậy người ta phải cho chất phụ gia giảm xu hướng tạo bọt xuống để kiểm soát không cho dầu tạo quá nhiều bọt. Nếu dầu động cơ có mức tạo bọt cao, sẽ làm có nhiều không khí trong dầu, dẫn đến biến chất dầu, hoặc phụ gia. Về chỉ số kiềm tổng đóng vai trò quan trọng của dầu nhớt, trong quá trình vận hành sẽ sinh ra các axit tự do, tác dụng của chỉ số kiềm là trung hòa axit không làm ảnh hưởng, mài mòn hay làm hỏng chi tiết trong động cơ. Hàm lượng nước coi như tạp chất trong dầu, khi có nước sẽ tăng cường các điều kiện oxy hóa gây ăn mòn động cơ, làm nhũ hóa phụ gia, có thể tạo các cặn, kẹt, dẫn đến động cơ hoạt động không trơn tru, làm ảnh hưởng đến tuổi thọ, an toàn của động cơ.
Theo ông Nguyễn Tuấn Tú, người tiêu dùng muốn lựa chọn loại dầu nào cho phù hợp thì nên tìm hiểu xe của mình trong catalog người ta hướng dẫn dầu động cơ của xe mình dùng loại nào. Xe máy thì dùng động cơ cho xăng, xe ô tô có 2 loại là động cơ cho máy xăng hoặc máy dầu. Ví dụ, trong catalog người ta khuyến cáo xe nên sử dụng loại SG hay SF thì mình chọn đúng loại cho phù hợp. Hay xe máy dầu thì dùng loại CN, CE, CD, chọn theo catalog đúng loại người ta khuyên dùng để có thể lựa chọn loại dầu cho phù hợp. Bởi vì dù dầu tốt, chuẩn nhưng không đúng chủng loại cũng sẽ phản tác dụng.
