Nhật Bản chuẩn bị phóng vệ tinh “Vệ sinh môi trường” đầu tiên

Sử dụng một cặp vệ tinh, có tên gọi là ELSA-d nặng 200kg, Astroscale muốn chứng minh thử nghiệm đầu cuối những công nghệ quan trọng nhằm thu dọn, loại bỏ các mảnh vụn những vệ tinh trên quỹ đạo vũ trụ gần Trái Đất.

Vệ tinh thu gom các vệ tinh thải loại của Astroscale.

Nhà sáng lập của Astroscale, Nobu Okada trả lời phỏng vấn AFP cho biết, mật độ các mảnh vỡ không gian đạt đến 'mức tới hạn', các vụ va chạm có thể xảy ra bất cứ lúc nào.

Nếu chúng ta không thực hiện bất kỳ hành động nào, không gian sẽ không còn bền vững nữa. Vì vậy, cần phải dọn dẹp không gian. Một tỷ lệ nhất định các vệ tinh trong không gian sẽ được thay thế bằng các vệ tinh mới để giữ vùng phủ sóng, vì vậy phải thu dọn những vệ tinh cũ nhất để đảm bảo quỹ đạo bay sạch sẽ.

Cụ thể, 2 vệ tinh ELSA-d được đưa vào không gian cùng nhau - một vệ tinh dịch vụ nặng 180kg để thu thập vệ tinh cũ.  Vệ tinh khách hàng nhỏ hơn (20kg) là một vật thể thải loại giả định, được gắn một tấm vật liệu cho phép kết nối bằng cơ chế từ tính với vệ tinh dịch vụ khi đến gần. Các thử nghiệm bao gồm việc vệ tinh dịch vụ thả vệ tinh khách, tìm kiếm, định vị và sử dụng nam châm điện hút trở lại vệ tinh khách.

Sau khi các thử nghiệm được thực hiện, ELSA-d dự kiến sẽ gửi đến trung tâm nghiên cứu của công ty các dữ liệu quan trọng trước khi quay trở về và bốc cháy trong bầu khí quyển của Trái Đất. Những dữ liệu quan trọng này sẽ được sử dụng để hướng dẫn các sứ mệnh khai thác vũ trụ, hoạch định chính sách của các chính phủ trong tương lai trong việc chế tạo các vệ tinh và cơ chế thu hồi các vệ tinh thải loại.

Các vệ tinh Astroscale ELSA-d cùng với một vệ tinh cảm biến của Hàn Quốc và các thiết bị vũ trụ có trọng tải nhỏ hơn khác là những hàng hóa của tàu vận tải vũ trụ Soyuz-2.1a, khởi điểm được chuẩn bị đưa vào vũ trụ lần phóng ngày 20/3/2021.

Nhưng vụ phóng tên lửa bị hoãn lại một ngày sau khi các kỹ sư không gian phát hiện một sự cố ở tầng trên của tên lửa. Bộ Khoa học và CNTT-TT Hàn Quốc, khách hàng chung của sứ mệnh vận tải vào không gian đã thông báo báo về việc hoãn vụ phóng này.

Vụ phóng được tạm dừng khoảng một giờ trước thời điểm phóng, 11:07 sáng giờ địa phương tại Sân bay vũ trụ Baikonur của Nga ở Kazakhstan.

Sau đó, Dmitry Rogozin, giám đốc Roscosmos, trả lời Hãng thông tấn Nhà nước Sputnik  xác nhận hoãn vụ phóng đến Chủ nhật, ngày 21/3. Lãnh đạo cơ quan vũ trụ Nga cho biết: "Có một cơn bão điện từ trong khí quyền và chúng tôi quyết định không mạo hiểm".

Khối lượng các mảnh vỡ những vật thể nhân tạo trong không gian ngày càng tăng đã trở thành một vấn đề lớn đối với những sứ mệnh nghiên cứu và khai thác không gian hiện nay. Ngay cả Trạm vũ trụ Quốc tế cũng phải chuẩn bị các hoạt động di chuyển né tránh trong trường hợp một mảnh rác thải tàu vũ trụ, hoặc các vật thể vũ trụ khác rơi vào hành trình, có thể va chạm với ISS.

Tháng 9/2020, ISS phải nhờ sự hỗ trợ của tàu vũ trụ tiếp vận Tiến bộ Nga để cơ động né tránh và buộc phi hành đoàn trên Trạm phải di chuyển sang tàu vũ trụ Soyuz đang kết nối với ISS, khi một mảnh vỡ rác thải vũ trụ bay trên quỹ đạo di chuyển.

Mô phỏng thử nghiệm vệ tinh thu hồi vệ tinh thải loại trong không gian của Astroscale.

Sự ô nhiễm không gian bằng các mảnh vỡ và những vật thể nhân tạo khác trên quỹ đạo thấp của Trái Đất, liên tục gia tăng theo thời gian và làm tăng nguy cơ va chạm, thậm chí có thể tạo ra hiệu ứng domino tiềm tàng những vụ va chạm các nhóm vệ tinh khác nhau trong không gian. Hơn thế nữa, sự cố ô nhiễm không gian sẽ gây khó khăn và gia tăng nguy hiểm cho các sứ mệnh nghiên cứu và khai thác không gian vũ trụ.