Trẻ em Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều vấn đề về thị giác như các bệnh lý về nhược thị, lác mắt, tăng nhãn áp bẩm sinh..., nhất là có sự tăng nhanh tật khúc xạ (cận thị, viễn thị, loạn thị).

Theo kết quả khảo sát tại Hà Nội của Bệnh viện Mắt Trung ương cho thấy, Hà Nội có hơn 50% trẻ em mắc tật khúc xạ, trong đó chủ yếu là tật cận thị, viễn thị và loạn thị.

Tật khúc xạ không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến thị lực, công việc học tập mà còn là rào cản trong cuộc sống. Nếu không được phát hiện, điều trị sớm, cận thị có thể gây nhiều biến chứng nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh.

Theo các bác sĩ nhãn khoa thì trên 80% lượng thông tin mà não thu nhận được là qua mắt. Do đó học sinh mắc tật khúc xạ sẽ gặp những khó khăn trong quá trình học tập và sinh hoạt.

ThS.BS Đỗ Việt Dũng - khoa Khám bệnh, Bệnh viện Mắt Hà Nội cho biết: "Trong thời gian khám và điều trị tại bệnh viện, tôi gặp rất nhiều trường hợp trẻ em, thanh thiếu niên đến khám với tình trạng mắc các bệnh về tật khúc xạ rất cao. Tật khúc xạ có thể là bẩm sinh cũng có thể mắc phải trong thời gian phát triển, tuy nhiên gia đình không phát hiện ra hoặc không để ý đến để đi khám.

Khi đó sẽ ảnh hưởng đến sinh hoạt của trẻ, ảnh hưởng đến phát triển thần kinh thị giác làm thần kinh thị giác của trẻ không phát triển được đầy đủ như những bạn khác, sinh ra tình trạng bệnh lý nhược thị. Khi trẻ 8-9 tuổi mà mắc các bệnh lý nhược thị thì tình trạng nhược thị sẽ kéo dài theo trẻ đến suốt cuộc đời. Do vậy, bố mẹ nên đưa trẻ đi khám trước khi trẻ học lớp 1 và đây cũng là thời điểm vàng để điều trị bệnh".

Theo bác sĩ nội trú, ThS Lương Đại Dương, Bệnh viện Mắt Hà Nội, lứa tuổi học sinh chịu ảnh hưởng nặng nề nhất bởi tật khúc xạ do thời gian học tập kéo dài, tư thế ngồi học không đúng, xem tivi, điện thoại, máy tính nhiều lại ít có thời gian sinh hoạt ngoài trời dẫn đến mắc các bệnh về tật khúc xạ.

Hiện Bệnh viện Mắt Hà Nội có hai hướng kiểm soát tật khúc xạ. Thứ nhất là khám tại viện, khi phát hiện ra tật khúc xạ, bệnh viện lập hồ sơ bệnh án ngoại trú để hẹn khám lại định kỳ và kiểm soát. Thứ hai là phối hợp với các trường học tổ chức các buổi khám sàng lọc tật khúc xạ tại trường và thông qua hình thức này đã phát hiện nhiều trường hợp trẻ mắc các bệnh về mắt.

Hiện nay, sự phối hợp giữa hai ngành giáo dục và y tế trong việc chăm sóc sức khỏe học sinh, trong đó có chăm sóc mắt học đường tương đối chặt chẽ. Trên địa bàn Hà Nội rất nhiều bệnh viện mắt phối hợp với các trường học để tầm soát tật khúc xạ cho học sinh.

Kiểm tra, đánh giá tình trạng tật khúc xạ cho trẻ. Ảnh minh hoạ/Nguồn nhandan.vn

ThS.BS Đỗ Việt Dũng cũng khuyến cáo, để tránh được nguy cơ cận thị, bố mẹ nên cho trẻ đi khám sớm để phát hiện sớm tật khúc xạ từ đó có hướng điều trị phù hợp. Nên hạn chế hoạt động nhìn gần của trẻ, khi trẻ có những hoạt động ngoài trời tối thiểu 14 tiếng/ tuần tương đương khoảng 2 tiếng/ ngày sẽ giảm 50% nguy cơ cận thị sau này của trẻ. Thứ hai, góc học tập nên đủ ánh sáng và tăng cường dinh dưỡng cho trẻ, cho trẻ ăn đa dạng đồ ăn, tăng cường cá, rau và uống nhiều nước.

Các nhà trường cần chú trọng hướng dẫn học sinh ngồi đúng tư thế, nghỉ giải lao hợp lý và khuyến khích tham gia các hoạt động ngoài trời. Khuyến khích các bậc phụ huynh quan tâm đến sức khỏe mắt của con em mình. Cung cấp thông tin, tư vấn về cách chăm sóc mắt tại nhà, cách lựa chọn bàn ghế, ánh sáng phù hợp cho việc học tập của trẻ.

Lưu ý tật khúc xạ có thể được kiểm soát và cải thiện nếu có các biện pháp phòng ngừa và điều trị kịp thời. Khi có các dấu hiệu nghi ngờ như mờ mắt, dụi mắt, nheo mắt, cúi sát khi đọc sách, cần đưa trẻ đi khám ngay. Việc khám mắt định kỳ và tuân thủ các biện pháp phòng ngừa là rất quan trọng để bảo vệ thị lực cho trẻ.

Theo chuyên gia, ba nguyên tắc khi điều chỉnh tật khúc xạ ở trẻ gồm cải thiện thị lực, thị giác hai mắt và chức năng thị giác, nhằm tạo ra hình ảnh hội tụ rõ nét trên cả hai võng mạc. Việc chỉnh kính phải thận trọng tùy theo từng loại tật khúc xạ như cận thị, viễn thị, loạn thị hay lệch khúc xạ, tránh lạm dụng hoặc chỉnh sai làm ảnh hưởng đến thị lực trẻ. Năm học mới chuẩn bị bắt đầu, đây là dịp để các bậc cha mẹ cần có những giải pháp cụ thể kiểm soát cũng như ngăn chặn sự gia tăng của các bệnh về mắt nói chung và tật khúc xạ nói riêng.

Tổ chức Y tế Thế giới cũng đã đưa ra dự báo đến năm 2050, một nửa dân số toàn cầu có nguy cơ bị cận thị. Các bậc cha mẹ nên chủ động đưa trẻ đi khám mắt định kỳ và tuân thủ phác đồ điều trị của chuyên gia để giữ gìn ánh sáng, nuôi dưỡng những ước mơ của con em mình.